7 võ sĩ đạo (Seven Samurai) của Akira Kurosawa kỷ niệm 70 năm ra mắt vào năm nay. Nhưng bất chấp tuổi đời của bộ phim, sức sống và sự linh hoạt của sử thi điện ảnh này vẫn vô cùng ngoạn mục.

Xem lại là bị cuốn theo, một lần nữa, bởi sự trôi chảy và tầm nhìn rộng lớn của bộ phim.

7 võ sĩ đạo - tác phẩm đặt nền móng cho thể loại phim hành động hiện đại

Trong bộ phim này, đạo diễn Akira Kurosawa chỉ mượn bối cảnh lịch sử chứ không kể lại một sự kiện lịch sử có thật.

Bối cảnh lịch sử thời Edo loạn lạc nhiễu nhương với những võ sĩ samurai thất thế, phải đi lang thang kiếm sống là cái nền, là chất liệu để Kurosama cấu trúc nên một câu chuyện mang đầy tính thời đại.

Bởi vậy, bộ phim có mang tính truyền thống nhưng lại rất giàu tính hiện đại, từ cách kể chuyện, xây dựng tính cách nhân vật, quay phim đến dàn cảnh, dựng phim…

Nhờ cách làm phim đó, 7 võ sĩ đạo được coi là tác phẩm đặt nền móng cho thể loại phim hành động hiện đại.

Bộ phim dài 208 phút, kể lại cuộc chiến đấu của 7 võ sĩ samurai bảo vệ những người nông dân ở một ngôi làng nhỏ thế kỷ 16, chống lại bọn phỉ.

Nửa đầu bộ phim nói về sự hình thành nhóm 7 samurai và quá trình thiết lập mối quan hệ tin cậy lẫn nhau giữ họ với dân làng.

Trong phần đầu này, đạo diễn đặt ra tình huống cấp bách: ngôi làng nhỏ đứng trước mối đe dọa của bọn phỉ (cướp) và 4 nông dân được cử đi tìm thuê các kiếm sĩ samurai về để bảo vệ làng.

Các nhân vật samurai lần lượt được giới thiệu với những tính cách rất sinh động và khác nhau.

Bay qua những cánh đồng lúa và xuống những con đường mòn trong rừng, máy quay của Kurosawa khiến người xem không dự đoán được hành động sẽ diễn ra ở đâu mà đuổi theo nó. Đối với nhiều người hâm mộ, 7 võ sĩ đạo cũng giống như một kiểu truy đuổi.

Tác phẩm điện ảnh này luôn nằm trong các danh mục phim kinh điển nhất thế giới.

Năm 2022, 7 võ sĩ đạo được xếp hạng thứ 20 trong cuộc thăm dò ý kiến của các nhà phê bình và nhà làm phim Sight and Sound, ngang hàng với Apocalypse Now - bộ phim của đạo diễn Francis Ford Coppola và ông là một trong những người sùng bái Kurosawa nhất.

Coppola và những người cùng thời như Martin Scorsese và George Lucas đều tôn thờ Kurosawa.

Scorsese đã từng mô tả "sự sốc trước trình độ thành thạo" khi ông xem phim của Kurosawa vào những năm 1950.

Các thế hệ nhà làm phim sau này cũng có những phản ứng tương tự. Alexander Payne gọi 7 võ sĩ đạo là một tiếng sét đã thay đổi cuộc đời ông.

Sau khi xem nó khi còn trẻ, Payne tự nhủ: "Tôi sẽ không bao giờ leo lên một ngọn núi cao như vậy nhưng tôi muốn được ở trên ngọn núi đó".

Trong khi đó, nhà phê bình Pauline Kael đã viết cách đây nhiều năm: "Chưa ai từng đến gần nó" và đến giờ đây là một phán đoán vẫn đúng.

Như vậy, bộ phim chẳng những là một trải nghiệm khó quên đối với khán giả mà còn là một bài học đối với các nhà làm phim, trong cách mở rộng lối tiếp cận và nâng cao tầm nhìn của họ.

7 võ sĩ đạo vẫn tiếp tục gây bất ngờ sau 70 năm

7 võ sĩ đạo trở thành một kiệt tác và 70 năm sau vẫn tiếp tục gây bất ngờ nhờ vào với tính khai phá tiên phong của tác phẩm.

Mùa Hè năm nay, đúng vào dịp kỷ niệm 70 năm ra mắt bộ phim (năm 1954), một bản phục chế mới của 7 võ sĩ đạo được trình chiếu tại các rạp chiếu phim ở Mỹ vào tháng 7. Đây là cơ hội tuyệt vời để xem lại tác phẩm kinh điển trên màn ảnh rộng.

Trong 7 thập kỷ qua, sức anh hưởng lâu dài của 7 võ sĩ đạo có thể được nhìn thấy ở khắp mọi nơi, từ những cảnh chuyển cảnh ngang trong phim Chiến tranh giữa các vì sao (Star Wars) đến Thế giới côn trùng (A Bug's Life – 1998) của Pixar.

Và, 7 võ sĩ đạo có thể được coi là tiền thân của những bộ phim kinh phí lớn đầu tiên có cảnh tượng hoành tráng ngày nay.

Được quay trong 148 ngày trải dài trong suốt một năm, 7 võ sĩ đạo vào thời điểm đó là bộ phim Nhật Bản có kinh phí sản xuất lớn nhất và cũng là một trong những bộ phim ăn khách nhất tại phòng vé.

Ngoài giá trị nghệ thuật đỉnh cao, bộ phim còn đạt thành công lớn về thương mại khi trở thành phim có doanh thu cao nhất thế kỷ 20 ở đất nước mặt trời mọc với hơn 500.000 USD tiền vé (thời điểm năm 1954).

7 võ sĩ đạo cũng đánh dấu sự hội tụ của ba tài năng: Shinobu Hashimoto ở khâu viết kịch bản, Akira Kurosawa đằng sau ống kính và Toshiro Mifune diễn xuất trước máy quay phim.

Các bộ phim tài liệu cũng cho thấy là 7 võ sĩ đạo suýt không ra đời. Kế hoạch quay phim hai lần bị đình chỉ do phí tổn lạm phát vượt quá ngân sách.

Do bị chậm trễ, cho nên trận đấu kiếm dưới mưa ở cuối bộ phim, được quay vào mùa Đông. Nam tài tử Toshiro Mifune cho biết trong suốt sự nghiệp làm phim ông chưa bao giờ mà lạnh khủng khiếp đến như thế.

Xem lại kiệt tác của Kurosawa, điều đáng kinh ngạc là nó vẫn giữ được đẳng cấp riêng.

Khi Kurosawa quyết định thực hiện bộ phim samurai đầu tiên của mình, Nhật Bản vừa mới thoát khỏi sự chiếm đóng của Mỹ sau chiến tranh. Trong thời kỳ đó, phim samurai đã có phần im ắng và 7 võ sĩ đạo đã góp phần đưa samurai trở lại "tung hoành" màn ảnh.

Và bộ phim của Kurosawa, được ông viết kịch bản cùng Shinobu Hashimoto và Hideo Oguni sau một thời gian dài nghiên cứu, kết hợp các chủ đề về chủ nghĩa cá nhân và sự hy sinh vì lợi ích chung đã tạo nên tiếng vang ở Nhật Bản sau chiến tranh.

7 võ sĩ đạo không phải là cuộc chiến giữa thiện và ác mà là sự thật bất hủ của người lính. 7 người, 7 cá tính riêng biệt, nhưng có chung một bản chất hào hùng, thượng võ và cùng lý tưởng bảo vệ dân lành. 

Còn làng Kanna thì đền ơn các samurai bằng những hạt gạo mồ hôi nước mắt do chính tay họ làm ra.