Năm 2024, thị trường đấu giá nghệ thuật quốc tế đã chứng kiến những giao dịch đáng chú ý, không chỉ lập kỷ lục mới, mà còn phản ánh sự phát triển của động lực toàn cầu trong lĩnh vực nghệ thuật.

Những tác phẩm nghệ thuật đắt giá nhất được đấu giá trong năm nay bao gồm một loạt các kiệt tác lịch sử và những sáng tạo đương đại, thể hiện sự quan tâm đa dạng của các nhà sưu tập và nhà đầu tư.

Những tác phẩm đắt giá bậc nhất

Một trong những giao dịch nổi bật gần đây là The Empire Of Light (L'empire Des Lumières) của René Magritte, đã đạt được mức giá kỷ lục 121 triệu USD tại một cuộc đấu giá của Sotheby's. Tác phẩm biểu tượng này, nổi tiếng với sự kết hợp kỳ ảo giữa ngày và đêm, đã thu hút sự chú ý của các nhà sưu tập nhờ vào hình ảnh mơ mộng và chiều sâu điện ảnh, mang triết lý độc đáo. Cuộc đấu giá diễn ra tại New York vào ngày 19/11 vừa qua, tạo ra mức giá bán không chỉ lập kỷ lục cho Magritte, mà còn nhấn mạnh sự quan tâm ngày càng tăng đối với hội họa siêu thực trong thị trường đương đại.

Một giao dịch quan trọng khác là Comedian (mô tả nôm na là trái chuối chín dán tường) của Maurizio Cattelan, với mức giá 6,2 triệu USD tại Christie's Hong Kong (Trung Quốc) vào ngày 20/11. Tác phẩm gây tranh cãi này, bao gồm một quả chuối được dán bằng băng dính lên tường, đã khơi dậy nhiều cuộc thảo luận về bản chất của nghệ thuật và việc định giá nghệ thuật. Giao dịch này đã làm nổi bật khả năng của Cattelan trong việc thách thức những khái niệm truyền thống về giá trị và nghệ thuật, khiến nó trở thành tâm điểm cho cả nhà sưu tập và các nhà phê bình, phản biện.

Ngoài những tác phẩm nổi bật này, Les Canots Amarrés của Vincent van Gogh cũng đã được bán với giá 32 triệu USD tại Christie's Hong Kong vào ngày 26/9. Bức tranh này, có niên đại từ năm 1887, phản ánh tài năng của Van Gogh trong việc sử dụng màu sắc và cảm xúc, càng củng cố vị thế của ông như một trong những nghệ sĩ được săn đón nhất trên thị trường đấu giá.

Tác phẩm Nymphéas của Claude Monet cũng là một điểm nhấn khác từ cuộc đấu giá này, đạt mức giá 30 triệu USD. Tác phẩm này là một phần trong loạt tranh nổi tiếng về hoa súng của Monet, được tôn vinh vì cách tiếp cận sáng tạo về ánh sáng và màu sắc. Giao dịch này nhấn mạnh sự phổ biến lâu dài của Monet giữa các nhà sưu tập yêu thích chủ nghĩa ấn tượng với chiều sâu cảm xúc và vẻ đẹp thẩm mỹ.

Cảnh đấu giá còn trở nên sôi động hơn với 05.06.80 - Triptyque của Zao Wou Ki, được bán với giá khoảng 12,2 triệu USD tại Galerie Kornfeld ở Bern, Thụy Sĩ. Wou Ki nổi tiếng với những tác phẩm trừu tượng thể hiện sự kết hợp giữa truyền thống nghệ thuật phương Đông và phương Tây, ông tiếp tục nhận được sự công nhận trên các thị trường quốc tế.

Những giao dịch này không chỉ thể hiện mức giá cao mà còn phản ánh ý nghĩa văn hóa gắn liền với từng tác phẩm nghệ thuật. Bối cảnh xung quanh mỗi cuộc đấu giá đóng vai trò quan trọng trong việc xác định mức giá cuối cùng.

Tại sao giá cao như vậy?

Giá trị khổng lồ mà những tác phẩm nghệ thuật này đạt được có thể được quy cho một số yếu tố liên quan: Ý nghĩa lịch sử, giá trị nghệ thuật, tính hiếm có, tầm quan trọng của biểu tượng, sức hút ở thời điểm đấu giá...

Đầu tiên, ý nghĩa lịch sử đóng vai trò quan trọng trong việc định giá. Chẳng hạn như L'empire Des Lumières của Magritte là biểu tượng cho chủ nghĩa siêu thực - một phong trào đã thách thức những nhận thức về thực tại và giấc mơ trong thế kỷ 20. Việc bán tác phẩm này với mức giá 121 triệu USD không chỉ phản ánh sức hấp dẫn thẩm mỹ, mà còn vị trí của nó trong lịch sử nghệ thuật như một tác phẩm then chốt tiếp tục truyền cảm hứng cho các nghệ sĩ đương đại.

Hơn nữa, các tác phẩm của những nghệ sĩ nổi tiếng như Van Gogh và Monet mang lại giá trị nội tại do di sản đã được thiết lập của họ. Như nhà phê bình nghệ thuật Jonathan Jones đã nhận xét: "Chiều sâu cảm xúc và kỹ thuật đổi mới mà những bậc thầy này sử dụng khiến các nhà sưu tập tìm kiếm không chỉ cái đẹp mà còn là sự kết nối với lịch sử nghệ thuật". Cảm nhận này cũng được chia sẻ bởi nhà đấu giá Oliver Barker từ Sotheby's, người đã nói rằng "sức hấp dẫn khi sở hữu một tác phẩm của Van Gogh hoặc Monet vượt xa việc đầu tư; đó là về việc sở hữu một phần di sản văn hóa".

Giá trịnghệ thuật của những tác phẩm này cũng rất quan trọng. Comedian của Cattelan, mặc dù có vẻ đơn giản, nhưng lại thách thức những khái niệm truyền thống về nghệ thuật và giá trị. Nhà sưu tập Amy Cappellazzo cho biết: "Tác phẩm của Cattelan khơi dậy cuộc đối thoại về vai trò của nghệ thuật trong xã hội ngày nay, giá trị của nó không chỉ nằm ở khía cạnh thẩm mỹ, mà còn ở khía cạnh ý niệm". Sự đa dạng này làm tăng thêm sức hấp dẫn đối với các nhà sưu tập đánh giá cao cả đổi mới lẫn bình luận trong nghệ thuật đương đại.

Ngoài ra, tính hiếm có là một yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến giá cả tại các cuộc đấu giá. Mỗi tác phẩm được bán không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật mà còn là cơ hội sở hữu điều gì đó độc nhất vô nhị có thể không bao giờ có mặt trên thị trường nữa. Ví dụ như các tác phẩm của Van Gogh rất hiếm trên thị trường do bối cảnh lịch sử và số lượng tác phẩm hạn chế mà ông sáng tạo trong suốt cuộc đời.

Cuối cùng, các tác phẩm nghệ thuật thường mang tầm quan trọng biểu tượng, phản ánh những chủ đề văn hóa hoặc xã hội rộng lớn hơn. Những mức giá cao đạt được có thể báo hiệu sự thay đổi trong mối quan tâm công chúng hoặc xu hướng đầu tư trong lĩnh vực nghệ thuật. Như chuyên gia công nghiệp văn hóa Francesca Gavin đã nhận xét: "Giá cả đạt được tại các cuộc đấu giá thường phản ánh các giá trị khác của xã hội, bởi những gì chúng ta chọn để tôn vinh qua việc chi tiêu phản ánh ưu tiên của tập thể thời chúng ta".

Những giao dịch lập kỷ lục diễn ra trong năm 2024 không chỉ làm nổi bật khía cạnh tài chính của các giao dịch nghệ thuật, mà còn chứa đựng ý nghĩa văn hóa, xã hội sâu sắc. Mỗi tác phẩm đều kể một câu chuyện - về người sáng tạo, thời đại của nó và ảnh hưởng đến xã hội - biến chúng thành những báu vật vô giá, tiếp tục thu hút các nhà sưu tập trên toàn thế giới. Khi thị trường năng động này tiếp tục phát triển, thật thú vị để xem cách mà các cuộc đấu giá tương lai phản ánh sở thích và giá trị đang thay đổi trong lĩnh vực nghệ thuật tinh tế.