Ngày 14/6, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Hà Nội tổ chức Hội nghị phản biện xã hội đối với dự thảo Nghị quyết của HĐND thành phố quy định diện tích nhà ở tối thiểu để đăng ký thường trú vào chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ tại thành phố.

Dự hội nghị có lãnh đạo Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Hà Nội, Công an thành phố, cùng nhiều chuyên gia, nhà khoa học.

Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Hà Nội Nguyễn Anh Tuấn cho biết, dự thảo Nghị quyết đã bám sát các căn cứ pháp lý, pháp luật của Nhà nước, chỉ đạo của Trung ương, thành phố và nhất là đáp ứng yêu cầu thực tiễn phát triển Thủ đô, bảo đảm an sinh xã hội. Tuy nhiên, để Nghị quyết thực sự đi vào cuộc sống, các cơ quan chuyên môn trong quá trình xây dựng dự thảo cần rà soát, tính toán đến phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng.

Tiến sĩ, Kiến trúc sư, Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam cho rằng, dự thảo Nghị quyết cũng cần lưu ý trong Luật Cư trú đã xác định rõ hơn điều kiện để người sở hữu nhà ở được thực hiện quyền cho thuê, mượn, ở nhờ. Để tránh tùy tiện và diễn biến phức tạp, Tiến sỹ, Kiến trúc sư, Đào Ngọc Nghiêm đề nghị bổ sung trong dự thảo Nghị quyết: "Đăng ký thường trú tại chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ theo quy định của pháp luật trên địa bàn thành phố".

Về phân bố khu vực xác định diện tích tối thiểu, dự thảo Nghị quyết nêu 2 khu vực: Ngoại thành, nội thành với định lượng được căn cứ từ thống kê nhà ở, dân số. Tuy vậy, cách phân chia theo nội, ngoại thành chưa xem xét đến mối quan hệ giữa thực trạng dân cư với định hướng phát triển, phân bố dân theo quy hoạch tại một số khu đặc thù (đã, đang nghiên cứu). Ví dụ khu vực nội thành (các quận hiện nay) đang rất cần giảm dân số đô lịch sử, ưu tiên dịch chuyển dân số tới đô thị trung tâm khu mở rộng, khu phát triển nên cần làm rõ để phù hợp với thuê, mượn, ở nhờ.

Với khu vực ngoại thành, dự thảo Nghị quyết cũng quy định gộp là 8m2 sàn/người, tuy nhiên, cần tính đến đặc thù dạng triển khai các đô thị vệ tinh, nhất là 2 vùng động lực (thành phố trực thuộc Thủ đô) với 5 nhóm tiêu chí. Để thực hiện, cần quan tâm đến tiêu chí quy mô dân số hiện chưa đáp in tiêu chuẩn theo quy định của Quốc hội, nên cần có chính sách khuyến khích hơn so với ngoại thành nói chung.

Tiến sỹ, Kiến trúc sư, Đào Ngọc Nghiêm nhấn mạnh: Nghị quyết cần được sớm ban hành vì đã có cơ sở pháp lý và thực tiễn, song đây là vấn đề tác động đến định hướng phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của thành phố nên cần xem xét đánh giá tác động. Ngoài ra, về đối tượng áp dụng, đề nghị bổ sung "đối tượng áp dụng được chủ sở hữu nhà ở hợp pháp đồng ý cho đăng ký thường trú tại chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ nếu đăng ký thường trú cùng gia đình chủ sở hữu".

Đồng quan điểm, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Thị An, Chủ tịch Hội Nữ trí thức Hà Nội cho biết, với mong muốn chất lượng sống (ăn, ở, đi lại, học hành) của người dân Thủ đô ngày càng được nâng cao thì điều kiện ở của người dân là một trong những yếu tố quan trọng, bởi nếu chỗ ở quá chật chội, mất vệ sinh, không đảm bảo môi trường sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống, sức khỏe của người dân nhất là với Thủ đô.

Chính vì vậy, việc quy định diện tích tối thiểu khu vực ngoại thành là 8m/sàn/người, khu vực nội thành là 15m2/sàn/người để có thể đăng ký thường trú tại Hà Nội là cần thiết, qua đó góp phần làm cho bộ mặt thành phố đẹp lên. Mặt khác, một số nghị quyết ban hành trước đây chưa dự báo được tình huống xuất hiện mới hoặc bất thường, để phù hợp với thực tiễn phát triển Thủ đô trong giai đoạn hiện nay, việc ban hành Nghị quyết là vô cùng cấp thiết.

Tuy nhiên, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Thị An cũng cho rằng, khi xây dựng dự thảo Nghị quyết, cần có báo cáo đánh giá về thực trạng và mức độ tác động xã hội Và sau khi Nghị quyết có hiệu lực thì ảnh hưởng đến bao nhiêu người dân. Thêm vào đó, cần quy định rõ quyền lợi của người thường trú và tạm trú, nếu không người dân cứ liên tục tạm trú thì cũng không đạt mục tiêu của Nghị quyết.

Trình bày tờ trình dự thảo Nghị quyết, Thiếu tướng Nguyễn Hồng Ky, Phó Giám đốc Công an thành phố Hà Nội cho biết, nội dung dự thảo Nghị quyết quy định diện tích nhà ở tối thiểu để đăng ký thường trú vào chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ tại thành phố Hà Nội đối với khu vực ngoại thành là 8m/sàn/người; đối với khu vực nội thành là 15m2/sàn/người. Diện tích nhà ở tối thiểu quy định trong Nghị quyết là diện tích được tính theo m2 sàn nhà cho một người thuê, mượn, ở nhờ.

Việc xây dựng dự thảo Nghị quyết dựa trên quy định hiện hành của pháp luật và điều kiện thực tế tại địa phương; bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp. Dự thảo Nghị quyết cũng quán triệt nguyên tắc “Bảo đảm hài hòa quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, lợi ích của nhà nước, cộng đồng và xã hội; kết hợp giữa việc bảo đảm quyền tự do cư trú, các quyền cơ bản khác của công dân và trách nhiệm của Nhà nước với nhiệm vụ xây dựng, phát triển kinh tế, xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội” theo quy định của Luật Cư trú năm 2020.

Bên cạnh đó, dự thảo Nghị quyết được xây dựng nhằm cụ thể hóa quy định Luật Cư trú, tạo cơ sở pháp lý để UBND thành phố Hà Nội chỉ đạo, điều hành và thực hiện các nhiệm vụ đảm bảo an ninh, trật tự trong đó có nội dung quản lý cư trú phục vụ phát triển kinh tế, xã hội của thành phố. Thông qua việc quy định về diện tích nhà ở tối thiểu để đăng ký thường trú tại chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ... sẽ góp phần ổn định an ninh, trật tự và đảm bảo đời sống an sinh xã hội của người dân trên địa bàn thành phố.