Nhật Bản ngày 5/11 đã tạo nên bước đột phá ngoạn mục khi phóng vệ tinh bằng gỗ đầu tiên lên vũ trụ.

Vệ tinh mang tên “LignoSat” này sẽ được thử nghiệm trong không gian, đánh dấu sự khởi đầu của một kỷ nguyên mới, nơi gỗ có thể trở thành vật liệu chủ chốt cho các nhiệm vụ khám phá Mặt Trăng và Sao Hỏa trong tương lai.

LignoSat là kết quả hợp tác giữa ại học Kyoto và Tập đoàn xây dựng Sumitomo Forestry. Vệ tinh này được đưa lên Trạm Vũ trụ quốc tế (ISS) qua một chuyến bay của SpaceX, trước khi được phóng vào quỹ đạo ở độ cao khoảng 400 km từ Trái Đất.

Tên gọi “LignoSat” được lấy từ từ "ligno" trong tiếng Latin - có nghĩa là "gỗ", và mục tiêu chính của vệ tinh là chứng minh khả năng ứng dụng của vật liệu tái tạo này trong các hoạt động lâu dài ngoài không gian.

Ông Takao Doi - phi hành gia từng bay trên tàu con thoi và hiện là nhà nghiên cứu về các hoạt động không gian tại Đại học Kyoto - chia sẻ: "Với gỗ – vật liệu mà chúng ta có thể sản xuất dễ dàng – con người sẽ có thể xây dựng nhà cửa, sinh sống và làm việc trong không gian lâu dài".  

LignoSat là một phần trong kế hoạch dài hơi của ông Doi và nhóm nghiên cứu: trồng cây và xây dựng nhà gỗ trên Mặt Trăng và Sao Hỏa trong vòng 50 năm tới. Để chứng minh rằng gỗ có thể là vật liệu phù hợp cho không gian, nhóm nghiên cứu đã phát triển vệ tinh gỗ đạt chứng nhận của Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA).

Giáo sư Koji Murata – chuyên gia khoa học về rừng tại Đại học Kyoto - nhấn mạnh: "Vào đầu thế kỷ 20, máy bay cũng được làm từ gỗ. Vì vậy, vận hành một vệ tinh gỗ hoàn toàn cũng khả thi".

Vệ tinh gỗ có thể chịu đựng tốt hơn trong không gian so với trên Trái Đất, vì môi trường vũ trụ không có nước hay oxy để làm phân hủy hay gây cháy. Hơn nữa, khi hết tuổi thọ, vệ tinh gỗ có thể giảm thiểu tác động môi trường so với các vệ tinh kim loại truyền thống, vốn cần phải quay trở lại khí quyển để tránh trở thành rác thải vũ trụ. Khi đó, vệ tinh kim loại thường tạo ra các hạt ôxít nhôm, trong khi vệ tinh gỗ sẽ tự cháy hoàn toàn, với ít ô nhiễm hơn.

Sau thí nghiệm kéo dài 10 tháng trên ISS, nhóm nghiên cứu đã chọn honoki, một loại cây ngọc lan bản địa của Nhật Bản, làm vật liệu chính cho LignoSat. Honoki vốn được sử dụng trong thủ công mỹ nghệ truyền thống Nhật Bản, chẳng hạn như làm vỏ kiếm.

LignoSat được chế tạo từ gỗ honoki bằng phương pháp thủ công truyền thống của Nhật, không dùng ốc vít hay keo dán. Khi được phóng vào không gian, vệ tinh sẽ ở lại quỹ đạo trong 6 tháng. Trong suốt thời gian này, các thiết bị điện tử trên vệ tinh sẽ giám sát cách thức gỗ chịu đựng điều kiện cực đoan trong không gian, nơi mà nhiệt độ thay đổi từ -100 đến 100 độ C mỗi 45 phút khi vệ tinh di chuyển qua bóng tối và ánh sáng Mặt Trời.

Theo ông Kenji Kariya - Giám đốc Viện Nghiên cứu Tsukuba thuộc Tập đoàn Sumitomo Forestry, LignoSat cũng sẽ được tận dụng để kiểm tra khả năng của gỗ trong việc giảm thiểu tác động của bức xạ vũ trụ lên các bán dẫn – điều này có thể hữu ích trong các ứng dụng xây dựng trung tâm dữ liệu trong tương lai.