Trong làn sóng phát triển của ngành công nghiệp điện ảnh Việt Nam, khía cạnh hình ảnh là điểm đáng lưu ý khi có sự bứt phá và dần được quan tâm trong những năm gần đây. Theo đó, dẫu Việt Nam vẫn chưa có nhiều bộ phim có kịch bản xuất sắc, một số trường hợp vẫn thành công nhờ sự mãn nhãn về hình ảnh.

Nói về hình ảnh, ngoài các yếu tố mang tính thiết kế như phục trang, bối cảnh, hình ảnh phim còn được xây đắp bởi những yếu tố đòi hỏi nhiều kỹ thuật điện ảnh và máy móc tạo dựng như cách quay phim, kỹ xảo, cách bày trí ánh sáng, màu sắc, bố cục...

Kể từ khi Thiên mệnh anh hùng của đạo diễn Victor Vũ gây sốt bởi những hình ảnh đẹp và chỉn chu ở mức độ hiếm có so với thời điểm đó, các nhà làm phim đã lần lượt chú trọng và đầu tư với kinh phí cao hơn ở mặt hình ảnh cho sản phẩm của mình.

Không chỉ phát triển đội ngũ trong nước ở lĩnh vực này trong nước, thị trường phim Việt Nam cũng mời được nhiều chuyên gia từ nước ngoài về tham gia sản xuất để trao đổi và học hỏi kinh nghiệm - mà Dominic Pereira và Joel Spezeski là 2 cái tên nổi bật. Họ nắm giữ vị trí đạo diễn hình ảnh trong một số loạt phim điện ảnh ăn khách và thành công tại Việt Nam.

"Cơ duyên" đặc biệt để tới Việt Nam

Dominic Pereira sinh ra tại Malaysia và dành phần lớn tuổi thơ tại Singapore. Anh có dịp chứng kiến một số mảnh đời Việt Nam tại đây và lấy đó làm cảm hứng để viết nên kịch bản đầu tiên trong đời về Việt Nam trong thời chiến.

Cái duyên giữa Dominic Pereira và Việt Nam không chỉ dừng ở đó. Khi sang Mỹ học về kỹ thuật điện ảnh, vị đạo diễn hình ảnh tiếp tục bị thu hút bởi các người bạn cùng lớp đến từ Việt Nam như Victor Vũ, Tony Bùi. Dominic cũng may mắn gặp gỡ và tham gia nhiều dự án cùng một số đạo diễn khác như Charlie Nguyễn, Johnny Trí Nguyễn, Tim Bùi, Sơn Phạm, Hàm Trần, Jenni Trang Lê, Jimmy Phạm... Khi các nhà làm phim Việt Nam về nước sản xuất phim, Dominic cũng được mời về để tham gia trong nhiều dự án điện ảnh.

Gắn bó một khoảng thời gian dài với điện ảnh Việt Nam, Dominic gây dựng được tên tuổi của mình trong các dự án điện ảnh như Dòng máu anh hùng, Bẫy rồng, Để Mai tính, Mắt biếc...Anh là 1 trong số ít các nhà làm phim người nước ngoài nhận được sự thành công to lớn tại thị trường phim Việt Nam khi nhiều lần được đề cử, xướng tên ở mảng hình ảnh, quay phim tại các sự kiện như Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 22, Lễ trao giải Cánh diều năm 2021.

Khác với Dominic Pereira, Joel Spezeski lần đầu đặt chân đến Việt Nam sau lời mời tham gia sản xuất một bộ phim cùng đạo diễn Lê Bảo Trung. Dẫu vậy, sự năng động của thị trường phim Việt Nam cùng với những cơ hội và thách thức đã kích thích sự tò mò, hứng thú của Joel Spezeski và giữ chân vị đạo diễn ở lại để tiếp tục cống hiến trong nhiều dự án điện ảnh lớn nhỏ.

Trước khi tới Việt Nam, Joel Spezeski là sinh viên của Đại học Southern California (USC), nơi anh đã tốt nghiệp thạc sĩ khoa Sản xuất phim. Nhờ được đào tạo trường lớp bài bản, anh đã trở thành một vị đạo diễn hình ảnh tài năng với sự thể hiện độc đáo trong nhiều tác phẩm từ phim điện ảnh đến phim truyền hình như: Biết chết liền, Ngôi nhà trong hẻm, Bóng ma học đường, Khi yêu đừng quay đầu lại, Oan gia đại chiến, Chuyện tình đảo ngọc, Mưa thủy tinh.

Không giữ riêng những kiến thức về điện ảnh cho bản thân mình, Joel Spezeski đã phối hợp cùng ME Group để sáng lập Ginger Shots - studio đầu tiên chuyên thực hiện những cảnh quay "TableTop" tại Việt Nam. Tại đây, anh có cơ hội đào tạo và cố vấn cho một số nhà làm phim trẻ tại Việt Nam và trên khắp thế giới.

Cơ hội và thách thức cho các nhà làm phim nước ngoài

Trò chuyện, với tư cách là những nhà làm phim nước ngoài có thâm niên trong thị trường điện ảnh Việt Nam, cả Dominic Pereira và Joel Spezeski đều đồng tình rằng, hành trình của một nhà làm phim ngoại quốc tại Việt Nam sẽ có những thuận lợi nhưng cũng nhiều khó khăn.

Theo Joel Spezeski, tính linh hoạt của môi trường làm phim Việt Nam là một điểm thuận lợi cho các nhà làm phim nước ngoài khi đến đây. Nhờ tính linh hoạt, nhân viên trong đoàn phim đều dễ dàng thích nghi và dễ dàng áp dụng đối với những phương pháp mới lạ, đặc biệt là những góp ý từ một chuyên gia khác nền văn hóa.

Lấy góc nhìn sâu hơn ở mảng hình ảnh, Dominic Pereira cho rằng các nhà làm phim thường làm việc với các yếu tố mang tính phổ quát như ánh sáng, bố cục, màu sắc...và không có sự khác biệt quá nhiều giữa các nền văn hoá. Sự phổ quát này khiến nhân sự trong đoàn dù khác biệt về văn hóa nhưng vẫn có sự tương đồng, thông hiểu nhất định.

Còn về những thách thức, theo 2 vị đạo diễn này, ở một đất nước có đời sống phong phú tại từng vùng miền như Việt Nam, yếu tố văn hóa thường là rào cản lớn nhất và đòi hỏi sự nghiên cứu bài bản, kỹ càng khi thực hiện một bộ phim và muốn thể hiện văn hóa Việt Nam đúng cách.

Cả Joel Spezeski và Dominic Pereira đều biết bản thân cần phải dựa vào các cộng sự Việt Nam của mình để được học hỏi và truyền tải tinh thần. Tất cả những công việc, sản phẩm của các vị đạo diễn đều dựa trên sự tôn trọng đối với văn hóa và phong tục của người Việt Nam.

Ngoài "bài toán" văn hóa và phong tục, các nhà làm phim người nước ngoài cũng phải đối mặt với rào cản ngôn ngữtrong sự giao tiếp với các nhân sự trong đoàn. Dựa trên kinh nghiệm của bản thân, cả hai vị đạo diễn đều đặc biệt lưu ý đến sự kiên nhẫn và cố gắng giao tiếp, hiểu biết lẫn nhau trong quá trình làm việc. Thách thức từ rào cản này cần tới sự chủ động, tôn trọng, và tích cực kết nối để vượt qua mọi khó khăn.

Đáng nói, dù nhận thấy tính linh hoạt là một thuận lợi,các đạo diễn hình ảnh lại cho rằng điều này cũng sẽ vô tình trở thành bất lợi cho kết quả của cả đoàn phim khi tính linh hoạt vượt qua ranh giới và trở thành sự thiếu kỷ luật.

Họ cũng nhấn mạnh sự trì trệ, thiếu năng suất trong công việc - có thể là do thực tế nhiều studio tại Việt Nam vẫn còn thiếu chất lượng và máy móc, các tiêu chuẩn về an toàn và sức khỏe chưa được đảm bảo, một số nhân sự trong đoàn chưa được trả thù lao tương xứng với công sức và kỹ năng của họ. Đây là thực tiễn đang có ảnh hưởng đến tiến trình phát triển của điện ảnh Việt Nam.

Tuy nhiên, 2 chuyên gia cũng nhận định tiềm năng của thị trường điện ảnh Việt Nam là rất lớn. Gắn bó với điện ảnh Việt Nam từ nhiều năm trước, Dominic Pereira phần nào chứng kiến được sự trưởng thành của lĩnh vực này tại Việt Nam và thể hiện sự vui mừng vì điều đó. Đối với riêng Joel Spezeski, nguyện vọng của anh khi thành lập Ginger Shots là để phát triển hơn nữa tài năng của nhân sự làm phim ở Việt Nam bằng cách tuyển dụng và đào tạo họ trở thành đội ngũ lành nghề khi nhận được nhiều sự đầu tư và tiếp cận với trang thiết bị và công cụ nhiều hơn.

Và qua 2 đạo diễn hình ảnh Dominic Pereira và Joel Spezeski, ta không chỉ thấy một hành trình và trải nghiệm dày dặn của các chuyên gia người nước ngoài khi làm việc với đội ngũ làm phim Việt Nam. Đó còn là một câu chuyện về sự hợp tác chuyên nghiệp khi tìm kiếm nhữngsự đồng điệu về văn hóa và sức sáng tạo trong quá trình sản xuất các tác phẩm nghệ thuật.

(Còn tiếp)