(Thethaovanhoa.vn) - Khi một đạo diễn nổi tiếng qua đời, giới truyền thông thường đứng trước áp lực phải tổng kết cuộc đời người đó chỉ trong vài từ ngắn ngủi, để giật ra tiêu đề của một bài tưởng niệm dài.

Những từ ngữ tổng kết kia phải gọi tên được phong cách, chủ đề tạo dấu ấn trong sự nghiệp của người đã khuất.

Một đạo diễn tài năng hiếm có

Khi đạo diễn vĩ đại Mike Nichols qua đời ở tuổi 83, vào ngày 19/11 vừa qua, nhiệm vụ này trở thành thách thức không nhỏ.

Nguyên nhân do ông là một trong những nhà làm phim thành công nhất trong 25 năm qua. The Graduate (1967) là phim thứ hai của ông, nhưng đã đưa được bộ mặt của cả một thế hệ người Mỹ lên màn ảnh. Cách quay phim của ông luôn thật phá cách, hoặc điên loạn tùy theo quan điểm nghệ thuật.

Nichols đã sử dụng tài năng hơn người của mình để cộng hưởng với những tài năng khác, khi ông chuyển thể rất nhiều tác phẩm văn học nghệ thuật vĩ đại thành phiên bản điện ảnh vĩ đại không kém. Kịch sân khấu, tiểu thuyết, ngay cả những phim khác cũng cho Nichols chất liệu để làm nên phim mới. Các phim chuyển thể của ông là những món quà quý giá cho điện ảnh.

Chính nhờ khả năng liên kết các loại hình nghệ thuật này, ông cũng gia nhập nhóm nghệ sĩ "EGOT", tức những người giành cả 4 giải thưởng lớn nhất về nghệ thuật ở Mỹ, gồm Emmy, Grammy, Oscar và Tony. Ông đã từng đoạt 9 giải Tony, vô số đề cử Oscar, một giải Quả Cầu Vàng, giải Thành tựu trọn đời của AFI, một buổi lễ vinh danh ở Trung tâm Kennedy năm 2003.

Mike Nichols và người vợ thứ tư Diane Sawyers

Bàn tay chạm vật hóa kiệt tác

Nhắc lại sự nghiệp của Nichols, đầu tiên phải kể đến phim đầu tay Who's Afraid of Virginia Woolf? (1966), bộ phim mà ông chuyển thể từ vở kịch đoạt giải Tony của nhà soạn kịch Edward Albee.

Năm đó, vị đạo diễn 35 tuổi. Đóng vai chính trong phim của ông là hai ngôi sao thượng thặng, Elizabeth Taylor và Richard Burton. Ngay phim đầu tay đã mời được cặp tình nhân nổi tiếng nhất đóng là điều không phải đạo diễn nào cũng làm được.

Bộ phim này được đề cử 4 giải Oscar cho 4 diễn viên chính, phụ và thắng 2 giải cho Elizabeth Taylor và Sandy Dennis. Quan trọng hơn, đó là sự khởi đầu của một sự nghiệp đạo diễn nhiều dấu ấn suốt 40 năm sau đó. Đầy phiêu lưu nhưng lại chắc tay nghề, ngay từ buổi đầu, Nichols hứa hẹn sẽ còn mang đến nhiều tác phẩm đáng nhớ.

Trong top 10 phim hay nhất của Nichols mà tờ The Atlantic đưa ra, ngoài The Graduate còn có Catch-22 (1970), Heartburn (1986), Postcards From the Edge (1990), The Birdcage (1996), Primary Colors (1998), Wit (2000), Angels in America (2003), Closer (2004). Trong đó, The Graduate mang về cho Nichols giải Oscar Đạo diễn xuất sắc nhất.

Từ Who's Afraid of Virginia Woolf đến Closer, Nichols đã tạo lập được niềm tin vững chắc ở các diễn viên về tài năng và tầm vóc của ông, khiến họ hết mình cống hiến. Chính niềm tin lớn lao đó giúp ông làm nên các tác phẩm vĩ đại.

Giã biệt một tượng đài

Trong buổi lễ vinh danh năm 2003 được nhắc đến ở trên, Nichols được chào đón bởi đông đảo đồng nghiệp và cộng sự. Nữ diễn viên Meryl Streep, người đóng trong phim Postcards from the Edge do ông đạo diễn, đã đọc to "5 quy tắc làm phim của Nichols".

Chúng gồm: "1 - Áp đặt nỗi sợ cũng là một dạng quan trọng của giao tiếp. 2 - Mọi thứ đáng để đấu tranh cho nó đều đáng để chơi bẩn vì nó. 3 - Không gì có thể sửa chữa cho sự thiếu chuẩn bị chu đáo. 4 - Nếu bạn nghĩ trong tất cả mọi người đều có điểm tốt, thì bạn chưa gặp tất cả mọi người đâu. 5 - Bạn bè có thể đến rồi đi nhưng những kẻ thù chắc chắn sẽ thành các chủ hãng phim".

Mike Nichols sinh năm 1931 tại Đức, qua đời tại Mỹ vì đau tim. Ông rời Đức đến Mỹ năm 1939 để thoát khỏi chính quyền phát xít.

Từ tên gốc là Mikhail Pavlovich Peschkowsky, khi sang Mỹ ông đổi tên thành Mike Nichols, theo người cha Paul Nichols.

Vị đạo diễn có 4 đời vợ, người vợ cuối cùng là Diane Sawyer, người dẫn chương trình truyền hình của đài ABC. Họ đều là những người coi trọng sự nghiệp và yêu thương nhau vì điều đó. Khi Nichols qua đời, vợ đã dành cho ông nhiều lời tốt đẹp, trong đó có nói về con người lãng mạn của ông.

Hạ Huyền
Thể thao & Văn hóa