Lâu nay, người ta suýt nữa thì quên mất rằng, giới người mẫu cũng cần và từng có giải thưởng dành cho mình, cho đến khi siêu mẫu Xuân Lan cùng các cộng sự đứng ra thực hiện một cuộc bình chọn mang tên Giải thưởng Người mẫu Việt Nam (Vietnam Beauty Fashion Awards) mùa đầu tiên 2023.

Giải thưởng Người mẫu Việt Nam có tên tiếng Anh (Vietnam Beauty Fashion Awards) cũng là cách lựa chọn để tế nhị tránh "đụng hàng" với một giải thưởng cũ cùng tên Người mẫu Việt Nam.

Giải thưởng cũ do một đơn vị tổ chức, diễn ra 2 lần vào năm 2006 và 2008 thì ngưng. Xuân Lan từng đoạt giải Người mẫu có phong cách trình diễn ấn tượng năm 2006, năm 2008 thì cô dừng sự nghiệp, khi đang trên đỉnh cao.

Từ tâm tư của một siêu mẫu

Lâu nay, Xuân Lan được tiếng là người luôn đau đáu về nghề người mẫu và luôn tìm kiếm cơ hội để tôn vinh nghề. Xuân Lan chia sẻ: "Tôi rất hiểu việc bản thân người mẫu khi tham gia showbiz các bạn cũng cần phải có danh xưng để tỏa sáng, để có thể tiến thân trong nghề. Các người mẫu đều muốn có một danh hiệu và được ghi nhận. Một người mẫu hiện tại có đồng lương rất là khiêm tốn để có thể trang trải cuộc sống, thì việc có danh hiệu này nọ mới dễ được nhãn hàng mời show quảng cáo, hơn là người mẫu không có danh hiệu".

Cô nói thêm: "Trong rất nhiều năm, như chúng ta thấy, các cuộc thi hoa hậu tràn ngập. Trong khi cuộc thi về người mẫu thì rất ít, thậm chí có nhiều cuộc đình đám cũng đã ngưng. Nên mới xảy ra tình trạng rất nhiều người mẫu đành phải… đi thi hoa hậu. Trong khi tiêu chí chấm người mẫu rất khác với hoa hậu. Thí dụ người mẫu đa số mặt lạnh, đơn sắc để diễn, để người ta tập trung vào chi tiết, thể hiện cho ra vẻ đẹp của trang phục. Còn hoa hậu thì luôn tươi cười xinh đẹp, phục trang là để tôn vinh thêm nét mặt của hoa hậu".

Đây cũng là một thực tế kéo dài từ khi nghề người mẫu xuất hiện ở nước ta những năm 1990. Sàn diễn thời trang lúc ấy tràn ngập các hoa hậu và những chương trình ca nhạc thời trang lớn lúc bấy giờ, thí dụ như Duyên dáng Việt Nam, cũng là cuộc biểu dương của các nhan sắc đang nổi tiếng nhất lúc ấy.

Chính người mẫu Xuân Lan, với phong cách lạnh khi đó trở thành gương mặt lạ, khiến cô một thời gian dài khá vất vả tìm kiếm chỗ đứng, giữa lúc sàn catwalk ưa chuộng những khuôn mặt tươi tắn.

Câu chuyện Thanh Hằng và "nghịch lý" người mẫu

Cho đến bây giờ, người ta nhớ đến Thanh Hằng là một siêu mẫu chân dài 1m12 nhiều hơn là một hoa hậu. Danh hiệu hoa hậu chỉ là bước đệm đầu tiên cho Thanh Hằng tiếp cận với thời trang.

Còn nhớ năm 2004, Thanh Hằng đoạt giải Người mẫu triển vọng tại một cuộc bình chọn người mẫu thuộc khuôn khổ của Nhà Văn hóa Thanh niên TP.HCM. Khi đó, người ta có hỏi Thanh Hằng cảm giác như thế nào khi một hoa hậu cuộc thi lớn mà lại nhận danh hiệu khiêm tốn của một cuộc bình chọn nhỏ? Thanh Hằng nói điều này rất bình thường, danh hiệu là tấm vé thông hành, còn giải thưởng là sự ghi nhận của quá trình làm nghề. Giải triển vọng cũng đúng với thực tế, vì cô mới hành nghề người mẫu chưa lâu.

Thanh Hằng, hoặc trước đó là Trương Ngọc Ánh, Trần Bảo Ngọc, Dương Yến Ngọc… là những thí dụ điển hình của xu hướng trước kia, hoa hậu là cánh cửa để theo nghề người mẫu. Nó ngược với quy trình quen thuộc hiện nay, đó là người mẫu phải thi hoa hậu mới tìm kiếm được cơ hội làm nghề như siêu mẫu Xuân Lan đã than thở trên đây.

Cho nên, không lạ khi một loạt các nhan sắc là hoa hậu, á hậu các cuộc thi sắc đẹp đình đám đều đang là người mẫu chinh chiến sàn diễn nhiều năm. Đơn cử như 5/8 quán quân cuộc thi người mẫu từng rất đình đám - Việt Nam Next Top Model - sau đó đã soạn cho mình chân dung tươi cười khả ái, dự thi không biết bao kỳ Hoa hậu hoàn vũ Việt Nam. Và dĩ nhiên các cô không lọt top thì cũng lần lượt là hoa hậu, á hậu của cuộc thi này, những Hoàng Thùy, Mâu Thủy, Nguyễn Oanh, Ngọc Châu, Hương Ly…

Một nghịch lý khác là, thời gian gần đây, người mẫu có nhiều cơ hội để hoạt động nghề nghiệp nhiều hơn trước (các chương trình truyền hình thực tế về người mẫu với tần suất khá nhiều, các tuần lễ thời trang, chương trình thời trang của các nhà thiết kế diễn ra liên tục) thì lại không có giải thưởng nào ghi nhận.

"Tôi rất xót cho việc người mẫu không có sân chơi một thời gian dài. Đến năm 2023 thấy tình hình hoạt động thời trang có vẻ khả quan hơn nên đã quyết định cùng các cộng sự của mình tổ chức thực hiện. Nếu không thì chẳng biết đến bao giờ mới có một giải thưởng đúng nghĩa cho người mẫu" - Xuân Lan cho biết.

Nếu tạm lấy cột mốc từ 2 kỳ trao giải thưởng Người mẫu Việt Nam diễn ra 2006 và 2008, thì đã hơn 15 năm qua, nhiều người mẫu vẫn chịu thiệt thòi khi những nỗ lực cống hiến của họ ít được ghi nhận. Cũng tương đương chừng ấy thời gian, là tuổi đời của Hội Người mẫu Việt Nam. Ra đời ngày 3/10/2006, đã qua 3 kỳ đại hội, nhưng không có nhiều hoạt động đáng chú ý được triển khai.