Hình ảnh người phụ nữ, người mẹ là một chủ đề quen được giới âm nhạc khai thác nhiều trong sáng tác của mình. Thời gian qua, đời sống âm nhạc Việt Nam đã chứng kiến sự xuất hiện của một vài sản phẩm, tiết mục biểu diễn trong chương trình giải trí ngợi ca hình ảnh mẹ. Một trong số đó là Bao lời con chưa nói nằm trong chương trình Anh trai say hi.

Ca khúc là một tiết mục nằm trong khuôn khổ tập 10 chương trình Anh trai say hi. Tập này được công chiếu tối 18/8/2024 trên kênh YouTube Vie GIẢITRÍ với khoảng 2,75 triệu người đăng ký. Sau đó một ngày, ngày 19/8 riêng tiết mục Bao lời con chưa nói được giới thiệu trên kênh Anh Tú Official (386 nghìn người đăng ký) và kênh Song Luân Official (118 nghìn người đăng ký). Sau gần 2 tháng, tập 10 thu hút được hơn 8,77 triệu lượt xem, 2 kênh giới thiệu bài riêng đều thu hút được trên 1,6 triệu lượt xem.

"Bắt tai, bắt mắt" và có đời sống riêng

"Ầu ơ, ví dầu cầu ván đóng đinh/ Cầu tre lắt lẻo gập ghềnh khó đi/ Khó đi mẹ dắt con đi/ Con thi trường học, mẹ thi trường đời" - những câu hát ru của người mẹ Nam bộ qua phần thể hiện của NSND Kim Xuân đã khởi nguồn cho những giai điệu âm nhạc dẫn dắt người nghe vào ca khúc Bao lời con chưa nói. 

Không ồn ào, những tiếng nhạc đầu tiên của ca khúc chủ yếu là đi hợp âm chủ do đàn piano đảm nhiệm và tiếng hát cất lên mang tính tự sự nhưng theo lối hát của giới trẻ thời điểm này. Giọng hát nam 1 cất lên: "Cỗ máy thời gian đưa con trở về/ Những tháng ngày chưa lo toan bộn bề/ Ngày được nghe tiếng hát du dương/ Từ một người nhỏ bé nhưng phi thường/ Trưởng thành cùng với những yêu thương/ Yêu thương khi bên mẹ"… Tiếp đó, lần lượt các giọng hát vang lên. Sau đoạn nhạc đầu tiên, xuất hiện câu nhạc nối để sang đoạn tiếp theo, âm nhạc dần có sự phát triển cả trong giai điệu, hòa âm và cách hát.

Toàn bộ ca khúc có tới 5 nam nghệ sĩ trẻ thể hiện. Họ là ca sĩ, diễn viên, nhân vật giải trí nhưng những gì họ thể hiện trong bản trình diễn được giới thiệu tới công chúng có sự hài hòa hiếm thấy. Sau đoạn nhạc đầu tiên, nét giai điệu hát ru Nam bộ được xuất hiện trở lại một vài lần, điều đó cho thấy ê-kíp đã khai thác hát ru làm hình tượng âm nhạc chủ đạo, tượng trưng cho hình ảnh người mẹ, xuất hiện có chủ ý trong tác phẩm.

Giai điệu âm nhạc cũng khá phong phú bởi xuất hiện những câu hát trữ tình, xuất hiện câu hát ru, lại có phần pha trộn với rap giai điệu. Bên cạnh đó, do có tới 5 thành viên, trong khi trình diễn ca khúc cần có những câu hát solo,những câu hát đông người,nên việc cả nhóm góp giọng trong phần hát đệm cho giọng chính ngay sau câu solo đầu tiên đã thể hiện tinh thần tập thể của ca khúc.   

Về nội dung ca từ, đoạn đầu giống lời tâm sự của người con dành cho mẹ mình. Lời tâm sự mang đặc trưng rất con trai, có thể không nói thành lời nhưng khẳng địnhmẹ luôn có vị trí quan trọng trong trái tim con. Trong ca khúc nhiều lần con trai thể hiện tình cảm với mẹ, từ những ấn tượng in trong tâm trí hồi nhỏ: "Con vẫn luôn thắc mắc sao mẹ thao thức mỗi đêm/ Nụ cười thật tươi nhưng sâu bên trong mẹ kìm nén"; cho đến khi trưởng thành: "Hôm nay con trai hát riêng cho mama đón xem/ Thằng nhóc ngày xưa giờ đã trên truyền hình". Nó giống như phần thưởng xứng đáng mà mẹ nhận được từ sự nỗ lực của con trai mình.

Dương Domic là tác giả của Bao lời con chưa nói, trong khi phần thể hiện bên cạnh tác giả còn có thêm 4 "anh trai" gồm Anh Tú Tus, Song Luân, Anh Tú (voi), Quang Trung. Bên cạnh âm nhạc, phần trình diễn trên sân khấu cũng tạo ấn tượng với khán giả. 5 nghệ sĩ chính của tiết mục trong trang phục trắng nổi bật trên nền tone chủ đạo tối màu và các nghệ sĩ múa minh họa cũng trong trang phục tối màu, làm nổi bật những động tác múa theo khuynh hướng đương đại và nổi bật sự xuất hiện của nghệ sĩ chính.

Có thể nói, Bao lời con chưa nói nằm trong chương trình truyền hình giải trí là một tiết mục "bắt tai, bắt mắt", thiên về giải trí, tạo ấn tượng với người xem. Với giai điệu đẹp, phong cách hiện đại, cùng sự phong phú về màu sắc âm nhạc, Bao lời con chưa nói  hoàn toàn có thể có đời sống riêng bên ngoài khuôn khổ Anh trai say hi.

Dòng ca khúc chủ đề người mẹ

Nhiều khán giả chia sẻ đã khóc khi nghe ca khúc này vì đã làm họ nhớ lại những khoảnh khắc đáng quý bên mẹ. Nhiều khán giả ấn tượng với câu hát: "Thứ lỗi cho con vì nhiều lần làm mẹ rơi nước mắt/ Vì khi mẹ đau lòng lòng con cũng rất đau" vì câu hát đó đã nói thay lời mình.

Thực ra, sáng tác về đề tài người mẹ vừa khó, vừa dễ. Dễ vì hình ảnh mẹ luôn in đậm trong trái tim mỗi chúng ta. Khó vì trong mỗi chúng ta cũng luôn có quá nhiều hình ảnh, kỷ niệm, cảm xúc liên quan đến mẹ, có thể kể mãi cũng không hết, nhưng cũng vì thế sẽ rất khó khi phải chọn cho được một nội dung cụ thể nào đó về mẹ để khai thác. Nói một cách nôm na là sẽ kể chuyện gì về mẹ, sẽ khắc họa hình ảnh nào dành cho mẹ trong tác phẩm đây?Đã có biết bao nhiêu tác phẩm văn học nghệ thuật về người mẹ, từ cổ chí kim và rất nhiều trong số đó đã sống cùng thời gian. Vì vậy phảiviết như thế nào để có lối đi riêng...

Dầu vậy, ở thời kỳ nào cũng có những ca khúc xuất sắc về mẹ xuất hiện. Hình tượng người mẹ trong chiến tranh, trong hòa bình, người mẹ nơi quê nhà tần tảo, người mẹ nơi ngõ phố bình dị… Có thể nói nhắc đến khía cạnh chủ đề nào thì trong trái tim người yêu nhạc đều có thể vang lên những bài hát ngợi ca mẹ tương ứng.

Trong những ca khúc về mẹ đang hot trong thời gian gần đây, ngoài Bao lời con chưa nói của Dương Domic - một ca sĩ kiêm cả sáng tác ca khúc còn quá trẻ, sinh năm 2000 - thì vừa mới cuối tuần qua còn "nổi"thêm một ca khúc khác: Mẹ yêu con trong chương trình Anh trai vượt ngàn chông gai. Đây là ca khúc nổi tiếng được sáng tác từ năm 1956 của nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý.

Giống như Bao lời con chưa nói, Mẹ yêu con trong chương trình được thể hiện bằng hình thức tốp ca nam, nhưng thay vì các anh tài trẻ trung đẹp trai thì ở đây là sự kết hợp của nghệ sĩ nổi tiếng thuộc nhiều lứa tuổi nằm trong team Tinh Hoa của chương trình Anh trai vượt ngàn chông gai, gồm: NSND Tự Long, ca sĩ Bằng Kiều, Soobin Hoàng Sơn, Trọng Hiếu, Jun Phạm và các anh tài trong team như: Cường Seven (Thủ lĩnh), Phan Đinh Tùng, Tuấn Hưng, Trương Thế Vinh, S.T Sơn Thạch, BB Trần, Kay Trần, Kiên Ứng.

Cái hay ở đây là một ca khúc cách mạng quá quen thuộc được làm mới khi kết hợp với rap (Binz viết), phát triển mở rộng dựa trên tác phẩm gốc (Soobin viết), đồng thời khai thác câu hát ru Bắc bộ (Tự Long đảm nhiệm). So với Bao lời con chưa nói có nhiều điểm thú vị, cùng do tốp nam trình bày, cùng khai thác hát ru, cùng thể hiện phong cách âm nhạc thời đại, có hiện diện của rap.

Cùng là những ca khúc ngợi ca về mẹ nhưng ở 2 thời điểm khác nhau nên có nội dung khác nhau. Một người mẹ của thời kỳ đất nước còn chiến tranh ngập tràn niềm tin và khát khao hòa bình; một người mẹ ngày nay trong tình cảm của đứa con khi đã có những thành tựu nhất định của đời mình nhìn lại và tri ân. Một góc nhìn từ người mẹ dành cho con và một góc nhìn ngược lại, là con dành cho mẹ. Điều đó cho thấy ca khúc ngợi ca mẹ luôn có vị trí trong lòng người Việt Nam, ở mỗi thời điểm có thể có sự khác nhau ghi dấu trong lời ca, âm nhạc thì vẫn hiện diện một tình cảm mẹ con không gì sánh bằng. Và ở thời điểm nào thì tình mẹ vẫn luôn dạt dào ôm trọn tâm hồn ta từ tấm bé cho đến hết hành trình cuộc đời. 

Dẫu cả 2 tác phẩm đều thú vị, dẫu thích những giá trị truyền thống đan xen nét mới như trong Mẹ yêu con nhưng tôi vẫn dành nhiều tình cảm cho Bao lời con chưa nói để khích lệ tác giả, nhà sản xuất và các nghệ sĩ thể hiện. Họ đều trẻ tuổi, có tài và có sức lan tỏa trong cộng đồng. Người viết mong các anh tài trẻ tiếp tục say mê sáng tạo nghệ thuật phục vụ công chúng.