In lại phiên bản 'Đôi lứa xứng đôi' 1941: 'Chí Phèo' có 'câu khách' hơn?

Nối tiếp bộ “Việt Nam danh tác”, công ty Nhã Nam in lại tập truyện ngắn đầu tiên của nhà văn Nam Cao năm 1941, trong đó tên truyện ngắn kiệt tác “Chí Phèo” vẫn được giữ là “Đôi lứa xứng đôi” theo cách đặt của nhà văn Lê Văn Trương.
07/02/2015 07:35

(Thethaovanhoa.vn) - Nối tiếp bộ Việt Nam danh tác, công ty Nhã Nam in lại tập truyện ngắn đầu tiên của nhà văn Nam Cao năm 1941, trong đó tên truyện ngắn kiệt tác Chí Phèo vẫn được giữ là Đôi lứa xứng đôi theo cách đặt của nhà văn Lê Văn Trương.

Tập truyện Đôi lứa xứng đôi được Nhã Nam và NXB Hội Nhà văn ấn hành tháng 1/2015, dựa trên tập truyện ngắn có tên là Đôi lứa xứng đôi, do NXB Đời mới (Hà Nội) in năm 1941.

Ngoài Đôi lứa xứng đôi, sách còn các truyện khác gồm Nguyện vọng, Hai khối óc, Ma đưa…

In lại bản in cổ quý hiếm từ năm 1941

Lâu nay, độc giả biết đến truyện ngắn kiệt tác của Nam Cao với tên gọi Chí Phèo. Hàng loạt bản in gần đây của NXB Kim Đồng, NXB Văn học, NXB Văn hóa Thông tin… đều dùng tên Chí Phèo. Nhà văn Nam Cao qua đời năm 1951, đến nay là 64 năm, đã hết thời hạn bảo hộ quyền tác giả theo Luật Sở hữu trí tuệ, nhưng có quyền nhân thân vĩnh viễn với tác phẩm.


Tập truyện “Đôi lứa xứng đôi” (Nhã Nam, 2015) có bìa là bức tranh Chí Phèo – Thị Nở của họa sĩ Nguyễn Thị Hiền. Ảnh: Mi Ly.

Trong bản in 2015, Nhã Nam in kèm ảnh chụp bản in 1941 ở phần cuối sách, trong đó có “Đề tựa” do nhà văn Lê Văn Trương viết vào ngày 22/10/1941. Lê Văn Trương là người đổi tên tác phẩm từ Cái lò gạch cũ (tên gốc do Nam Cao đặt) sang Đôi lứa xứng đôi, “có lẽ là nhằm gây chú ý cho công chúng đương thời” (theo nhà nghiên cứu Lại Nguyên Ân).

Còn theo nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên, năm 1941 có thể coi là lần duy nhất truyện ngắn kiệt tác này được in với tên Đôi lứa xứng đôi, cho đến khi Nhã Nam in lại vào năm nay. Bản in năm 1941 được coi là đầu sách hiếm và quý đối với giới sưu tầm sách cổ.

“Đôi lứa xứng đôi” có hợp lý?

Hôm 6/2, một độc giả nêu ý kiến về bản in mới nhất của Nhã Nam: “Tại sao NXB và công ty sách lại sử dụng tiêu đề Đôi lứa xứng đôi vốn bị cho là “câu khách” như vậy? Cách làm này có hợp lý hay không?”. Trò chuyện qua mạng, một số độc giả khác cũng có chung thắc mắc này.

Câu trả lời từ Nhã Nam là gì? “Chúng tôi không đặt vấn đề tiêu đề nào phù hợp hơn, bởi điều đó phụ thuộc vào sở thích cá nhân và thời điểm cụ thể” – ông Vũ Hoàng Giang, Phó giám đốc công ty Nhã Nam, nói với Thể thao & Văn hóa. “Nhã Nam đặt tiêu chí rất rõ ràng và có căn cứ với bộ sách và riêng cuốn sách này. Chúng tôi in lại bản in cũ chứ không can thiệp vào bản thảo”.


Ảnh chụp từ bản in Đôi lứa xứng đôi 1941 được in trong sách mới. Ảnh: Mi Ly.

Về vấn đề này, chị Nguyễn Thúy Loan, biên tập viên NXB Kim Đồng (nơi in Chí Phèo vào tháng 8/2014) nói: “Từ góc độ người biên tập, tôi thấy tên Chí Phèo nhấn mạnh về số phận nhân vật chính và phản ánh nội tâm xã hội thời kì đó. Còn tiêu đề Đôi lứa xứng đôi dường như không trực tiếp đề cập nhiều tới nhân vật Chí Phèo mà nghiêng về mối tình éo le giữa Chí Phèo và Thị Nở, hai nhân vật bất hạnh gặp nhau, mang hạnh phúc cho nhau”.

“Tôi cho rằng Chí Phèo là tiêu đề nổi bật và thích hợp nhất với tác phẩm. Chính nhà văn Nam Cao đã chọn đặt tên này khi truyện ngắn được in trong tập Luống cày, xuất bản năm 1946”.

Nhưng với việc Nhã Nam in Đôi lứa xứng đôi, biên tập viên Thúy Loan cho là cách làm không sai. “Tôi nghĩ, có lẽ NXB muốn giúp bạn đọc hôm nay không lãng quên một tên gọi khác cũng đã từng gắn với tác phẩm ở thời kỳ đầu. Đây là ý tưởng hay, đặc biệt khi nhiều bạn đọc hiện nay đều đã quá quen thậm chí chỉ biết tới tên truyện là Chí Phèo”.

Biên tập viên này nhận định bản in Đôi lứa xứng đôi 2015 không vi phạm quyền nhân thân vì tác phẩm đã được giới thiệu như vậy trong lần in đầu tiên năm 1941, khi tác giả còn sống.

Anh Hoàng Minh, một nhà sưu tầm sách cổ, nhận xét: “Tiêu chí bộ Việt Nam danh tác là tái bản nguyên gốc bản in đầu tiên. Bản in 1941 xuất bản lúc Nam Cao còn sống, tức là hoàn toàn hợp lệ”.

“Giả sử nhà văn chọn bản in nào đó là bản duy nhất đúng ý ông, thì các NXB vẫn có quyền in lại các phiên bản khác nhau để tham khảo, nghiên cứu” – nhà sưu tầm nhận định. “Việc tồn tại các phiên bản khác nhau là điều cần thiết với học thuật, nhất là văn bản đầu tiên có ý nghĩa rất quan trọng với giới nghiên cứu”.

Mi Ly
Thể thao & Văn hóa

Tin cùng chuyên mục

Chữ và nghĩa: Đường chim bay

Chữ và nghĩa: Đường chim bay

"Đường chim bay" là một danh từ đã có trong một số cuốn từ điển tiếng Việt. "Từ điển tiếng Việt" (Hoàng Phê chủ biên, Trung tâm Từ điển học, NXB Đà Nẵng, 2020) định nghĩa là "đường thẳng, là khoảng cách ngắn nhất giữa 2 điểm xa nhau".

Đầu tư 170 tỷ đồng trùng tu di tích Hiền Lương-Bến Hải và Thành cổ Quảng Trị

Đầu tư 170 tỷ đồng trùng tu di tích Hiền Lương-Bến Hải và Thành cổ Quảng Trị

UBND tỉnh Quảng Trị đã quyết định phê duyệt Dự án “Công viên Thống nhất tại khu di tích quốc gia đặc biệt đôi bờ Hiền Lương - Bến Hải” và Dự án “Khu di tích quốc gia đặc biệt Thành cổ Quảng Trị và những địa điểm lưu niệm sự kiện 81 ngày đêm chiến đấu, bảo vệ Thành cổ Quảng Trị".

Để công nghiệp văn hóa Việt Nam cất cánh (kỳ 1): Chuyển biến tích cực, nhưng chưa xứng tầm

Để công nghiệp văn hóa Việt Nam cất cánh (kỳ 1): Chuyển biến tích cực, nhưng chưa xứng tầm

Vừa qua, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tổ chức Hội nghị triển khai Chỉ thị 30/CT-TTg ngày 29/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam.

Công bố 10 sự kiện văn hóa, thể thao và du lịch tiêu biểu năm 2024

Công bố 10 sự kiện văn hóa, thể thao và du lịch tiêu biểu năm 2024

Bộ VH,TT&DL vừa chính thức công bố 10 sự kiện văn hóa, thể thao và du lịch tiêu biểu năm 2024.

Khai quật di chỉ Vườn Chuối: Những hiện vật khảo cổ chưa từng thấy ở Việt Nam

Khai quật di chỉ Vườn Chuối: Những hiện vật khảo cổ chưa từng thấy ở Việt Nam

Những phát hiện khảo cổ học ở di chỉ Vườn Chuối (xã Kim Chung, huyện Hoài Đức, Hà Nội) được công bố trong thời gian qua đã làm kinh ngạc giới nghiên cứu và công chúng.

30 năm vịnh Hạ Long được công nhận Di sản thiên nhiên thế giới: Khẳng định các giá trị ngoại hạng toàn cầu

30 năm vịnh Hạ Long được công nhận Di sản thiên nhiên thế giới: Khẳng định các giá trị ngoại hạng toàn cầu

Phóng viên TTXVN có cuộc phỏng vấn ông Vũ Kiên Cường, Trưởng Ban Quản lý vịnh Hạ Long về công tác bảo vệ, phát huy giá trị mang tính toàn cầu, tiêu biểu về thẩm mỹ, địa chất địa mạo, đa dạng sinh học và lịch sử văn hóa của di sản này.

Tìm những giá trị văn hóa cốt lõi phát triển du lịch trong tình hình mới

Tìm những giá trị văn hóa cốt lõi phát triển du lịch trong tình hình mới

Sáng 13/12, tại thành phố Nha Trang, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật phối hợp Sở Du lịch tỉnh Khánh Hòa tổ chức diễn đàn "Những giá trị văn hóa cốt lõi để phát triển du lịch Khánh Hòa trong tình hình mới".

Người Nhật bình chọn chữ Hán của năm là "kim"

Người Nhật bình chọn chữ Hán của năm là "kim"

Ngày 12/12, Hiệp hội Kiểm tra năng lực chữ Hán (chữ Kanji) của Nhật Bản đã chính thức công bố chữ Hán của năm 2024 là "kim". Đây là lần thứ năm trong tổng số 30 lần, chữ "kim" được bình chọn là chữ Hán của năm.

Tin mới nhất

Đà Nẵng đón Giáng sinh – Chào năm mới 2025 với nhiều chương trình du lịch độc đáo

Đà Nẵng đón Giáng sinh – Chào năm mới 2025 với nhiều chương trình du lịch độc đáo

Chào mừng lễ Giáng sinh và năm mới 2025, các đơn vị du lịch, lưu trú, điểm công cộng trên địa bàn thành phố Đà Nẵng đang có nhiều hoạt động, chương trình độc đáo, hấp dẫn thu hút khách du lịch.

Du lịch Huế “cất cánh” bằng thế mạnh di sản văn hóa

Du lịch Huế “cất cánh” bằng thế mạnh di sản văn hóa

Năm 2025 là dấu mốc quan trọng đánh dấu bước ngoặt Thừa Thiên - Huế trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, đem đến nhiều vận hội mới cho địa phương.

Thái Nguyên lần đầu tổ chức Liên hoan ẩm thực các món ăn chế biến từ cây chè

Thái Nguyên lần đầu tổ chức Liên hoan ẩm thực các món ăn chế biến từ cây chè

Ngày 16/12/2024, tại thành phố Thái Nguyên, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Thái Nguyên phối hợp với Hiệp hội Du lịch tỉnh tổ chức Liên hoan Ẩm thực mang chủ đề “Trải nghiệm xứ trà, đậm đà bản sắc”.

Ninh Thuận tăng cường bảo vệ và phát huy giá trị đồi cát Nam Cương

Ninh Thuận tăng cường bảo vệ và phát huy giá trị đồi cát Nam Cương

Đồi cát Nam Cương (xã An Hải, huyện Ninh Phước) nằm cách trung tâm thành phố Phan Rang – Tháp Chàm khoảng 7 km về hướng Đông Nam được ví như "tiểu sa mạc Sahara" với cảnh quan và địa hình độc đáo.

Quảng Bình phát triển du lịch nông thôn, du lịch cộng đồng

Quảng Bình phát triển du lịch nông thôn, du lịch cộng đồng

Tỉnh Quảng Bình có nhiều danh lam thắng cảnh kỳ thú, hấp dẫn du khách trong nước và quốc tế.

Phở và nem “chinh phục” thực khách Italy

Phở và nem “chinh phục” thực khách Italy

Ngày 12/12/2024, Đại sứ quán Việt Nam tại Italy đã phối hợp với Vietnam Airline tổ chức sự kiện “Phở và Nem: Đường đến với ẩm thực Việt Nam - Bay thẳng Việt Nam - Italy từ tháng 7/2025” nhằm quảng bá văn hóa ẩm thực và thúc đẩy du lịch Việt Nam.

Độc đáo khu phố bao cấp của Hà Nội được tái hiện trong "Đêm Trúc Bạch"

Độc đáo khu phố bao cấp của Hà Nội được tái hiện trong "Đêm Trúc Bạch"

Lần đầu tiên tại Hà Nội, một không gian với bối cảnh là một khu phố cổ Hà Nội với các toa tàu điện, các cửa hàng bách hóa… gợi nhớ cho người dân Thủ đô và du khách về ký ức của "thời bao cấp", một trong những thời kỳ đặc biệt của đất nước.

Đêm Trúc Bạch: Điểm đến của một Hà Nội quyến rũ, sâu lắng và đậm chất thơ

Đêm Trúc Bạch: Điểm đến của một Hà Nội quyến rũ, sâu lắng và đậm chất thơ

Đêm Hà Nội với sự lung linh của ánh đèn và hơi thở lịch sử qua từng góc phố, là một mô hình độc đáo, giúp du khách khám phá một Hà Nội rất khác - một Hà Nội quyến rũ, đậm chất thơ và sâu lắng.

Bí ẩn những địa điểm được cho là cánh cổng dẫn tới thế giới khác đến nay vẫn chưa có lời giải

Bí ẩn những địa điểm được cho là cánh cổng dẫn tới thế giới khác đến nay vẫn chưa có lời giải

Những nơi này đều có nhiều truyền thuyết bí ẩn xoay quanh và được cho là có thể dẫn lối cho người trần sang thế giới bên kia.

TP.HCM được Giải thưởng Du lịch thế giới chọn làm nơi trao giải

TP.HCM được Giải thưởng Du lịch thế giới chọn làm nơi trao giải

World Travel Awards chọn TP.HCM là địa điểm tổ chức Lễ trao giải thưởng khu vực châu Á và châu Đại Dương năm 2022.