Sau 60 năm, đội tuyển bóng rổ Việt Nam mới lại có chuyến hành trình vươn ra đấu trường châu lục, khi góp mặt ở vòng sơ loại FIBA Asia Cup 2025. Mặc dù vậy, thầy trò HLV Matt Van Pelt đã không thể hoàn thành mục tiêu lọt vào vòng sơ loại thứ 2, khi chỉ mang về duy nhất 1 chiến thắng trước Tahiti.

Trong 3 thất bại trước Thái Lan, Mông Cổ và Malaysia, đội tuyển bóng rổ Việt Nam đã để lộ không ít điểm yếu. Trong đó, việc không có một hậu vệ dẫn bóng thực thụ chính là vấn đề mà HLV Matt Van Pelt cảm thấy đau đầu khi dẫn dắt các chiến binh "Cờ đỏ sao vàng".

Vai trò của một hậu vệ dẫn bóng

Trong bóng rổ, hậu vệ dẫn bóng là một trong những vị trí tối quan trọng của bất kỳ đội bóng nào. Họ là người lên kế hoạch cho mỗi đợt tấn công, dựa trên khả năng quan sát bao quát cả phạm vi sân đấu. Họ sẽ đưa đồng đội vào những tư thế thuận lợi với những đường chuyền hoặc bài chạy hiệu quả, thậm chí là tự ghi điểm khi cần thiết. Hậu vệ dẫn bóng được xem như "nhạc trưởng", hay một HLV thứ hai khi thi đấu.

Bên cạnh khả năng quan sát, hậu vệ dẫn bóng cần phải có kỹ năng kiểm soát bóng tốt. Họ là những người trực tiếp kéo bóng lên phía trên, hoặc thực hiện những pha đột phá mở ra khoảng trống. Nếu không, họ sẽ dễ bị mất bóng khi đối phương áp sát hoặc sử dụng những tình huống bẫy phòng ngự, dễ dẫn đến các pha bị phản công nhanh.

Nếu không có một cầu thủ làm bóng tốt, các đội bóng sẽ rất khó triển khai những tình huống ghi điểm đơn giản. Lúc đó, các cầu thủ còn lại sẽ buộc phải dựa vào kỹ thuật cá nhân để ghi điểm, dẫn đến việc mau chóng xuống sức và dễ bị bắt bài.

Điểm yếu cố hữu của đội tuyển bóng rổ Việt Nam

Với những mô tả kể trên, có thể nhận thấy đội tuyển bóng rổ Việt Nam đang rất thiếu nhân lực ở vị trí hậu vệ dẫn bóng. Trong sự nghiệp thi đấu, HLV Matt Van Pelt là một hậu vệ dẫn bóng xuất sắc và có nhiều kinh nghiệm ở các giải châu lục. Do đó, ông đã thẳng thắn thừa nhận điểm yếu này sau khi giải đấu trên đất Mông Cổ khép lại.

"Đó là một tình thế khó xoay sở. Chúng tôi thường xuyên cho Khoa Trần, Sang Đinh thi đấu ở vị trí này, cùng với sự hỗ trợ của Dư Minh An. Tuy nhiên, đó đều không phải là những giải pháp tối ưu.

Không chỉ Khoa Trần, những cầu thủ như Justin Young, Dư Minh An hay Sang Đinh cũng không thể thi đấu tốt nhất trong vai trò hậu vệ dẫn bóng. Ảnh: Huy Phạm

Sang Đinh là một mẫu cầu thủ thi đấu tốt ở cánh, với vị trí số 2 và 3. Cả Khoa Trần và Minh An là những mẫu hậu vệ kết hợp. Họ không chuyên về sở trường cho vị trí số 1. Giải pháp tình thế Justin Young cũng tương tự. Chúng tôi không có một cầu thủ đúng nghĩa ở vị trí này", HLV Matt Van Pelt chia sẻ.

Trong bối cảnh đó, việc phải lựa chọn một nhân tố đảm nhận những công việc khó khăn nhất là điều bắt buộc. Không một đội bóng nào có thể thi đấu mà không có PG. Trong hầu hết các tình huống, Khoa Trần chính là người đảm nhiệm vị trí này cho đội tuyển bóng rổ Việt Nam.

Tuy nhiên, đó cũng là thời điểm mà Khoa Trần gây thất vọng cho NHM. Việc thiếu đi bộ kỹ năng kiểm soát bóng tốt đã khiến Khoa Trần nhiều lần để mất bóng nguy hiểm, khiến đội tuyển bóng rổ Việt Nam mất đi quá nhiều điểm số do bị phản công nhanh. Mặc dù vậy, HLV Matt Van Pelt vẫn luôn bảo vệ cậu học trò sau những sai lầm khi thi đấu.

"Bạn biết đấy, một đội bóng rổ luôn cần một thủ lĩnh trong lối chơi. Đó là trọng trách mà tôi đã yêu cầu Khoa Trần đảm nhận. Bạn phải nhìn nhận một thực tế, đó không phải là vị trí sở trường của Khoa.

Cậu ấy là một tay ghi điểm giỏi. Những nhiệm vụ như phối bóng và điều tiết lối chơi là một trọng trách quá lớn. Khoa Trần đã làm hết sức có thể rồi. Mất bóng là một phần của bóng rổ. Chỉ là nó đến trong quãng thời gian nhạy cảm và Khoa Trần không đáng phải nhận về những lời chỉ trích", HLV Matt Van Pelt bênh vực cậu học trò.

Có thể nói, việc không có một hậu vệ dẫn bóng đủ tốt chính là một trong những nguyên nhân cho thất bại của đội tuyển bóng rổ Việt Nam. Xuyên suốt 4 trận đấu, Việt Nam có trung bình 14,3 kiến tạo mỗi trận, chỉ hơn mỗi Tahiti. Bên cạnh đó, họ mất bóng đến 18,3 lần trong mỗi trận đấu.

Khả năng cải thiện trong tương lai của bóng rổ Việt Nam

Trên thực tế, HLV Matt Van Pelt cùng những người cộng sự vẫn luôn nỗ lực hết sức mình để giúp đội tuyển bóng rổ Việt Nam tiến bộ lên từng ngày. Họ không thể mãi trông chờ vào Christian Juzang như tại SEA Games 31, cũng như buộc phải tìm hướng đi riêng trong tương lai.

Bên cạnh việc đào tạo và ươm mầm những tài năng thi đấu ở vị trí hậu vệ dẫn bóng, việc xoay sở với những gì đang có trong tay là một điều bắt buộc. Trong đó, việc cải thiện và tích lũy kinh nghiệm thi đấu là một trong những phương án có thể nghĩ đến dành cho HLV Matt Van Pelt.

"Tôi nghĩ vấn đề nằm ở kinh nghiệm thi đấu. Chúng tôi cần thêm thời gian để họ có thể xoay sở và học cách thay đổi lối chơi. Điều đó phải đến từ những trận đấu mang đẳng cấp châu lục chứ không chỉ là những giải đấu giao hữu, hay các buổi tập. Việc đối đầu với những đối thủ mạnh, có lối chơi phòng ngự linh hoạt sẽ mang đến nhiều bài học cho các cầu thủ Việt Nam.

Bên cạnh đó, họ phải học hỏi tư duy của một cầu thủ thi đấu ở vị trí PG. Quan sát, tìm hiểu đối thủ, mở tầm nhìn ra khắp sân bóng và phân tích những diễn biến ở trên sân. Tôi không nói đây là nhiệm vụ dễ dàng. Bản thân tôi cũng cần rất nhiều trận đấu để có được sự tiến bộ. Tôi tin rằng các học trò sẽ có được sự cải thiện tương tự trong tương lai không xa", HLV Matt Van Pelt chia sẻ.

Có thể nói, bóng rổ Việt Nam vẫn còn rất nhiều điều cần phải cải thiện trong những giải đấu châu lục trong tương lai. Quá trình đi lên chuyên nghiệp vẫn chỉ mới bắt đầu và bóng rổ Việt Nam luôn cần một lộ trình bài bản, nhưng chắc chắn để phát triển hơn, mang đến những thành công hơn cho NHM.