Chúng ta đang nhích dần tới ngày Halloween (31/10) của năm 2022. Chỉ cần dạo bước qua khu trung tâm những đô thị lớn, bạn sẽ thấy sự háo hức chờ đón ngày hội đặc biệt này, với hàng loạt mặt nạ, đồ hóa trang, bí ngô, đồ chơi… đang tràn ngập thị trường.

Nguồn gốc và ý nghĩa ngày lễ Halloween

Những trái bí ngô được khắc hình thù kỳ lạ, phù thủy, mèo đen... là những hình ảnh quen thuộc thường xuất hiện trong Lễ hội Halloween ở các nước phương Tây.

Có nguồn gốc lâu đời từ phương Tây, nhưng ngày Halloween mới chỉ thật sự du nhập vào Việt Nam từ hơn chục năm qua - và chủ yếu được nhìn như một lễ hội hóa trang. Ở đó, trong xu thế hội nhập, điểm tích cực lớn nhất của nó là việc mang lại thêm một ngày hội với những gam màu riêng, cũng như mở ra những cơ hội mới cho đời sống tiêu dùng.

Đơn cử, nếu vào đầu những năm 2000, khái niệm “Halloween” chỉ tồn tại trong một bộ phận nhỏ những người quan tâm tới văn hóa phương Tây thì bây giờ, nó đã là một sự kiện được “chuyên nghiệp hóa” cả về cách đầu tư lẫn sản phẩm, dịch vụ và mô hình tổ chức.

Chẳng hạn, việc đón Halloween không chỉ diễn ra ở quán cà phê, quầy hàng, khu phố đi bộ… mà còn được tổ chức tại trường học - kể từ mẫu giáo cho tới THCS. Và, những người tham dự không chỉ mua đồ chơi, trang phục, tóc giả… mà còn có thể sử dụng dịch vụ hóa trang chuyên nghiệp để “lột xác” thành đủ loại nhân vật khác nhau.

Rồi, muốn cửa hàng hoặc quán ăn của mình trở nên “siêu thực” trong dịp này, hệ thống trang trí theo yêu cầu sẽ hoàn toàn đáp ứng. Thậm chí, những loại bánh có hình dáng riêng, hoặc các loại đồ uống pha chế theo đúng… tinh thần Halloween cũng được chuẩn bị sẵn để phục vụ khách hàng.

Và, tất nhiên, khi “bén rễ” tại Việt Nam, một lễ hội như Halloween cũng tới lúc mang những sắc màu “nội địa hóa” nhất định. Đơn cử, vài năm trước, những quả bí ngô khổng lồ - vốn là biểu trưng của Halloween - còn được nhập từ nước ngoài thì trong vài năm gần đây, đã có những hộ kinh doanh nhạy bén ở Đà Lạt nhập giống, trồng và bán loại bí này để dùng làm đồ trang trí…

***

Cũng chẳng lạ, khi Halloween được giới trẻ đón nhận một cách háo hức với tâm lý chuộng lạ của mình. Nhưng thẳng thắn, so với nhiều ngày lễ đến từ phương Tây như Noel, Valentine hay Ngày của Mẹ, Halloween vẫn còn một khoảng cách khá xa về sự phổ biến, cũng như khả năng tiếp cận với nhiều độ tuổi cao hơn.

Đơn giản, bởi nếu những ngày lễ kia được biết đến bởi những hệ giá trị nhân văn về gia đình, tình yêu, tình mẫu tử… thì những yếu tố văn hóa gốc gắn với tôn giáo trong ngày Halloween ở phương Tây lại khó lan tỏa ở Việt Nam - để rồi sự kiện này chỉ mặc định được coi là một ngày hội hóa trang đơn thuần.

• Gợi ý loạt trang phục mới mẻ độc đáo cho ngày Halloween
• Halloween rùng rợn nhất thế giới
• Nguồn gốc và ý nghĩa ngày lễ Halloween

Bởi vậy, cũng có sự hợp lý nhất định, khi mà trong vài năm qua, một số bậc phụ huynh đã bày tỏ sự băn khoăn về việc quá lạm dụng những hình thức hóa trang ở ngày Halloween, khi trẻ em - và cả những thanh niên - háo hức tô ma vẽ quỹ, tung tăng dạo phố trong những bộ trang phục rùng rợn để trêu đùa, thậm chí dọa nạt mọi người.

Thậm chí, cũng bởi sự thiếu chuẩn bị và thích ứng với một trào lưu ngoại nhập, đã có những trường hợp gây phản ứng trong cộng đồng bởi cách hóa trang quá kệch cỡm hoặc thiếu nhạy cảm. Trong khi ở hướng ngược lại, nhiều dịch vụ gắn với Halloween cũng cho thấy tính chất “ăn xổi” chụp giật, mà việc một số chuyên gia y tế phải lên tiếng sau những vụ viêm da trẻ em vì hóa trang là ví dụ điển hình.

Kể vậy không phải để dè bỉu, mà đơn giản, hãy đặt Halloween vào đúng vị trí của nó. Và trong lúc chờ thời gian điều chỉnh bớt những gì chưa hợp lý, chúng ta hoàn toàn vẫn có thể chủ động tổ chức những này Halloween đủ sôi động mà không cần lập dị, thái quá trong mắt cộng đồng.

Trí Uẩn