Góc Hồng Ngọc: Luật chơi và tầng văn hóa
(Thethaovanhoa.vn) - Phản đối trọng tài một cách thiếu văn hóa, dọa bỏ cuộc hay bỏ cuộc vì không hài lòng với một quyết định nào đó đã trở thành phổ biến trong bóng đá Việt Nam. Bình luận của cây bút Hồng Ngọc.
Trước mỗi cuộc chơi đều phổ biến luật lệ. Anh đồng ý tham dự là anh chấp nhận luật lệ đó. Anh có thể đóng góp cho luật lệ mỗi lúc một tốt hơn (và phải thuyết phục được đa số rằng như thế là tốt hơn thì mới có sửa đổi luật lệ). Mỗi cuộc chơi là do nhiều bên, nhiều người đóng góp. Việc đồng ý tham dự cuộc chơi đã định hình luật lệ là anh cam kết chơi cùng nó, bảo vệ nó, phát triển nó, và sự phát triển của cuộc chơi giúp các bên, những người chơi hưởng lợi chung lâu dài.
Trên phương diện cá nhân thuần túy, việc từ bỏ một cuộc chơi dễ được chấp nhận hơn, thậm chí được tôn trọng với các xã hội đề cao tự do cá nhân. Nhưng một quyết định mang tính cá nhân kéo cả một tập thể bỏ cuộc thì đó là vấn đề về văn hóa tổ chức xã hội. Anh không hài lòng thì có quyền từ chức, chứ không có quyền kéo cả một tập thể bỏ cuộc cùng anh. Đó là sự vô trách nhiệm. Vì quyết định bỏ cuộc như thế, nếu ứng xử một cách sòng phẳng, sẽ bị phạt rất nặng, thậm chí loại vĩnh viễn khỏi cuộc chơi. Tức là anh không chỉ chấm dứt việc đóng góp vào cuộc chơi chung, mà còn hủy hoại một đội bóng, tước đoạt công việc của rất nhiều người.
Nền văn hóa của chúng ta xuất phát là văn hóa tiểu nông, vốn hầu hết chỉ giới hạn trong làng, xã cả về hoạt động sản xuất và giao tiếp. Vì vậy, con người thấy “thế giới” nhỏ bé, và cứ nghĩ mình là trung tâm của thế giới. Chúng ta rất dễ dàng nghe kiểu nói chuyện “tôi là thế này, tôi là thế kia, chơi thì chơi, không chơi thì thôi” từ những người có xuất xứ tiểu nông. Thậm chí khi buôn bán mà họ nói với khách hàng những câu đại loại như “hàng của tôi có thế thôi, không mua thì đi chỗ khác”. Anh sẽ chẳng khó gặp những người buôn bán kiểu này ở miền Bắc hiện nay.
Những nhà lãnh đạo các đội bóng của chúng ta đa phần đều có xuất xứ tiểu nông như thế, nên không có gì lạ khi họ bỏ cuộc chỉ vì cuộc chơi không đúng như ý họ. Triển vọng này chắc còn kéo dài, nếu nền kinh tế, xã hội của chúng ta vẫn cứ bám vào kết cấu tiểu nông như hiện nay.
Cảm ơn anh về những luận giải như một sự chia sẻ!