Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn lần 4 - 2023: 'Nghé ọ Hai Xoáy', người bạn của tuổi thơ

Đến với văn chương muộn màng ở tuổi 40 nhưng bút lực của nhà văn, nhà thơ Phạm Anh Xuân như suối nguồn cuộn chảy.
28/05/2023 19:00
Công Bắc

Đến với văn chương muộn màng ở tuổi 40 nhưng bút lực của nhà văn, nhà thơ Phạm Anh Xuân như suối nguồn cuộn chảy. Chọn viết cho thiếu nhi ngay từ ngày khởi bút, đến nay anh đã viết gần 900 bài thơ cho con trẻ với 4 tập thơ đã xuất bản: Ấm êm ngộ nghĩnh, Tuổi thơ trong trẻo, Trồng nụ trồng hoaBởi vì yêu thương.

Không chỉ có thơ, anh còn viết truyện. Đó là Nghé ọ Hai Xoáy (NXB Văn học, 2022) - tập truyện dài đầu tay của anh ở mảng sáng tác cho thiếu nhi. Mới đây, tập truyện này đã lọt vào Top 10 chung khảo của Giải Dế Mèn lần thứ 4 - 2023 do báo Thể thao&Văn hóa (TTXVN) tổ chức.

Sợi dây kết nối con người với thiên nhiên

"Tuổi thơ của tôi là bầu trời rộng lớn, là cây cỏ, sông nước, nơi tôi có thể thả sức tưởng tượng, nơi có những trò nghịch ngợm mà không phải đứa trẻ nào cũng có. Đó là kí ức sống động, mỗi khi nhớ về là cảm xúc lại dâng lên. Và tôi viết". Phạm Anh Xuân đã tâm tình như thế trong Nghé ọ Hai Xoáy. Đủ để thấy, anh đã dành một tình cảm đặc biệt như thế nào cho tuổi thơ của chính mình.

Tình cảm tuổi thơ lớn cùng Phạm Anh Xuân cứ dày lên theo năm tháng, trong khi không gian của những bài thơ ngắn anh viết chẳng thể chứa hết những tâm tư, cảm xúc. Rồi, đến một ngày những tầng kỉ niệm ngày một dày đã thôi thúc anh cần phải viết dài hơn, sâu hơn để tuổi thơ anh được hiện lên rộng lớn như trời mây, sống động như ruộng đồng. Và chính từ đây Nghé ọ Hai Xoáy ra đời.

Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn lần 4 - 2023: 'Nghé ọ Hai Xoáy', người bạn của tuổi thơ - Ảnh 1.

Nhà văn Phạm Anh Xuân và tác phẩm tham dự Giải thưởng Dế Mèn lần 4 – 2023

Tác giả Phạm Anh Xuân chia sẻ: "Nghé ọ Hai Xoáy có nội dung gần như nguyên vẹn, chân thực về những câu chuyện tuổi thơ của tôi trong không gian làng quê. Đó là tuổi thơ được tương tác nhiều với thiên nhiên, tương tác nhiều giữa người lớn với trẻ con và giữa trẻ con với trẻ con. Những sự tương tác này, theo tôi mang lại giá trị rất tốt cho sự phát triển của trẻ".

Anh cho biết thêm: "Thế hệ tuổi thơ của tôi khá vất vả. Vất vả ở đây không có nghĩa là khổ. Vất vả là được trải nghiệm với mưa nắng, đất trời và trưởng thành lên qua nhiều công việc được làm lúc tuổi nhỏ. Để rồi sự vất vả ấy lại mang cho tôi những cảm xúc đặc biệt và cả những kỹ năng mà những đứa trẻ cần có".

Ví dụ, khi chơi đùa và tương tác với thiên nhiên, với các nhóm trẻ với nhau qua các các trò chơi dân gian đã giúp các em phát triển rất tốt, rất nhanh những kỹ năng từ vận động đến tư duy. Cụ thể, có những đứa trẻ chưa biết đọc, chưa biết viết cũng có thể nghe nhau truyền miệng để đọc và thuộc những bài thơ. Hoặc có những bài toán chưa giải được nhưng khi vào"giải toán nhóm" trong những buổi thả trâu, thả bò thì đều có thể giải quyết dễ dàng.

"Ở đây, sự tương tác giữa nhóm trẻ, với thiên nhiên đã trở thành một sợi dây kết nối không chỉ những mối quan hệ cá nhân với nhau, mà còn là mối quan hệ của tâm hồn và của con người với thiên nhiên. Là khi, trẻ em được chơi những trò chơi dân gian, được trải nghiệm, được tương tác với thiên nhiên, được tương tác với nhau và hóa giải những mâu thuẫn rất nhanh, rất dễ dàng mà không để lại những dấu vết tổn thương tâm hồn cũng như thể xác".

Anh nhấn mạnh: "Bởi thế, thiên nhiên luôn là một ngôi trường lớn nhất cho con người, đặc biệt ở giai đoạn vàng của tuổi thơ. Tức là giai đoạn các em cần được chơi đùa, chạy nhảy, mơ mộng để phát triển những kỹ năng tự thân của cá nhân. Đó cũng là giai đoạn các em tiếp thu những bài học để phát triển về thể lực và cả về trí lực".

"Cần phải trả lại cho trẻ em một không gian sinh tồn và không gian tương tác đúng nghĩa của tuổi thơ (khác với "tương tác ảo" như hiện nay)" – nhà văn Phạm Anh Xuân.

Để trẻ em làm chủ hành trình cuộc đời

Là tập truyện đầu tay viết cho thiếu nhi, ấy vậy tác giả Phạm Anh Xuân chỉ mất 4 ngày đêm để hoàn thành Nghé ọ Hai Xoáy. Anh cho biết khi viết những lớp sóng cảm xúc cứ ùa về dồi dào và dâng tràn lên khiến anh luôn trong tâm thế dành thời gian để viết nhanh nhất, nhiều nhất có thể. Bởi thế, anh thú nhận với tập truyện này, anh viết khá bản năng.

Thế nhưng, đọc Nghé ọ Hai Xoáy, ta không chỉ thấy những lớp sóng cảm xúc đặc dày của tuổi thơ mà ở đó còn có các tầng thông điệp được tác giả cài cắm một cách ý nhị và sâu sắc.

Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn lần 4 - 2023: 'Nghé ọ Hai Xoáy', người bạn của tuổi thơ - Ảnh 3.

Tập truyện dài "Nghé ọ Hai Xoáy" (NXB Văn học, 2022)

Nghé ọ Hai Xoáy kể chuyển về đám trẻ mục đồng, mà nổi bật nhất là nhân vật Hùng. Vì mải mê đọc sách mà Hùng để con trâu sắp đến ngày sinh gặp nạn, trước khi chết, nó đã sinh ra chú nghé có hai xoáy trên đầu. Qua biến cố đầu đời này, cùng với những diễn biến khác qua các tình huống "Trận chiến", "Cuộc bán trâu", "Thất bại",… Hùng đã có được cho mình những bài học của sự trưởng thành. "Rồi nó nhớ lại cái buổi chiều phiêu lưu cùng con dế mèn trong cuốn truyện nhỏ. Nó đã ra sát mép sông, vặt cọng cỏ xanh vứt xuống nước và nhìn nó trôi đi mãi. Nó hiểu rằng nó cần phải học và làm chủ chuyến phiêu lưu của chính cuộc đời mình".

Nhà thơ Phạm Anh Xuân tâm sự: "Tôi mang hết vốn liếng tuổi thơ của mình ra để viết và gửi gắm vào Nghé ọ Hai Xoáy. Những cảm xúc, trải nghiệm và tác động của tuổi thơ với thiên nhiên đã định hình lên một phần tâm hồn và nhân cách của chính tôi. Từ đó, tôi gửi gắm vào nhân vật Hùng".

"Qua nhân vật Hùng, tôi muốn xây dựng một thông điệp là: Cần phải trả lại cho trẻ em một không gian sinh tồn và không gian tương tác đúng nghĩa của tuổi thơ. Tức là các em được tự do chơi đùa, chạy nhảy và từ đó học được những bài học. Rộng hơn, là để trẻ em được trải nghiệm thực tại với tất cả những va chạm, cọ xát của cuộc sống (khác với "tương tác ảo" như hiện nay) sẽ giúp các em phản ánh sức sống nội tâm, và học được những bài học hình thành nên một phần nhân cách con người" - anh dẫn giải.

Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn lần 4 - 2023: 'Nghé ọ Hai Xoáy', người bạn của tuổi thơ - Ảnh 4.

Các tác phẩm viết cho thiếu nhi nổi bật của nhà thơ Phạm Anh Xuân

Trong truyện, nhân vật Hùng có được bài học từ câu chuyện con trâu sắp đẻ, sau đó bị chết, trước khi kịp sinh ra con nghé. Đó là một nút thắt nhưng lại mở ra những câu chuyện khác liên quan đến sự đồng hành của bố mẹ, thầy cô trong từng va vấp của con trẻ. Tất cả những mối quan hệ này được móc xích với nhau một cách cụ thể, chân thực. Để thể hiện rằng người lớn luôn có vai trò đồng hành, dẫn dắt nhưng trẻ em mới là chủ thể quyết định yếu tố cảm xúc của mình để xem đâu là đúng-sai, đâu là hơn-thiệt. Ở đây, trẻ em phải là trung tâm của bối cảnh sống thì chúng mới có thể phát triển đúng đắn và lành mạnh.

Soi chiếu vào sự trưởng thành của nhân vật Hùng trong Nghé ọ Hai Xoáy, ta còn thấy được những tầng thông điệp khác của tác giả. Ở chỗ, khi còn nhỏ, Hùng luôn có bố mẹ, thầy cô bên cạnh để uốn nắn và được tương tác với thiên nhiên. Và cho đến khi Hùng phải lên thành phố đi học một mình, cũng là lúc Hùng đã trưởng thành thực sự. Rõ ràng, phải được trải qua những trải nghiệm như đã có trong tuổi thơ thì Hùng mới có thể trưởng thành để đứng vững trong cuộc sống, và tự thân làm chủ hành trình cuộc đời của mình mà không phải nhờ cậy bất kỳ ai.

Từ đây, tác giả Phạm Anh Xuân nhấn mạnh: "Hãy cho trẻ em được tương tác (tương tác với thiên nhiên và tương tác với nhau…), được trải nghiệm và học nhữngbài học từ những va chạm thực của cuộc sống, để sau này các em làm chủ hành trình cuộc đời của mình mà không phải chờ đợi sự dẫn dắt của người lớn".

Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn sẽ công bố kết quả và trao giải vào dịp 1/6 tới. Tài trợ chính: Công ty Cổ phần Tập đoàn Trường Hải. Đồng tài trợ: Tập đoàn TH (đơn vị sở hữu thương hiệu TH True Milk)

Trải qua 25 năm hình thành và phát triển với sứ mệnh mang lại giá trị cho khách hàng, đối tác, xã hội và phát triển kinh tế đất nước với tinh thần tận tâm phục vụ. Hiện nay, Công ty Cổ phần Tập đoàn Trường Hải (THACO) là Tập đoàn công nghiệp đa ngành, có các Tập đoàn thành viên hoạt động trong những lĩnh vực: Ô tô, nông nghiệp; cơ khí và CNHT; đầu tư và xây dựng; thương mại, dịch vụ và logistics, có tính bổ trợ, tích hợp cao trong từng Tập đoàn và giữa các Tập đoàn thành viên và THACO.


Tin cùng chuyên mục

Nhà văn Mộc An: Viết cho thiếu nhi là viết cho tuổi thơ mình

Nhà văn Mộc An: Viết cho thiếu nhi là viết cho tuổi thơ mình

Mới đây, bộ đôi truyện dài "Nếu một ngày chúng tớ biến mất", "Nhạc sĩ đường phố" của chị lại được vinh danh với giải B, Giải thưởng Sách quốc gia 2024. Thể thao và Văn hóa đã gặp lại và có cuộc trò chuyện với chị.

Góc nhìn 365: Một tương lai dừng lại để nối những tương lai

Góc nhìn 365: Một tương lai dừng lại để nối những tương lai

Bức ảnh các bác sĩ đang đứng xung quanh bàn phẫu thuật, thành kính chắp tay cúi đầu, đang được lan truyền khắp nơi trong những ngày qua.

Tác giả Ruby Nguyen ra mắt sách "Khai vấn trong từng hơi thở"

Tác giả Ruby Nguyen ra mắt sách "Khai vấn trong từng hơi thở"

"Khai vấn trong từng hơi thở" là cuốn sách thứ hai của tác giả Ruby Nguyen, do Nhà xuất bản Hà Nội và Thái Hà Books ấn hành.

"Khúc quân hành vang mãi non sông" kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam

"Khúc quân hành vang mãi non sông" kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam

Đài PT-TH Hà Nội tổ chức chương trình nghệ thuật chính luận đặc biệt mang tên "Khúc quân hành vang mãi non sông" vào 22/12 tại sân Đoan Môn, khu Bảo tồn Di sản Hoàng thành - Thăng Long.

Nhà văn Phương Trinh: "Đưa những điều gan ruột vào trang viết"

Nhà văn Phương Trinh: "Đưa những điều gan ruột vào trang viết"

"Biến mất" khá lâu trong làng văn, mới đây, nhà văn Phương Trinh - cây bút có dấu ấn trong văn học thiếu nhi - xuất hiện trở lại trong những sách "Bài tập thực hành tiếng Việt", lớp 4 và 5 (NXB Giáo dục).

Chữ và nghĩa: Đường chim bay

Chữ và nghĩa: Đường chim bay

"Đường chim bay" là một danh từ đã có trong một số cuốn từ điển tiếng Việt. "Từ điển tiếng Việt" (Hoàng Phê chủ biên, Trung tâm Từ điển học, NXB Đà Nẵng, 2020) định nghĩa là "đường thẳng, là khoảng cách ngắn nhất giữa 2 điểm xa nhau".

Đầu tư 170 tỷ đồng trùng tu di tích Hiền Lương-Bến Hải và Thành cổ Quảng Trị

Đầu tư 170 tỷ đồng trùng tu di tích Hiền Lương-Bến Hải và Thành cổ Quảng Trị

UBND tỉnh Quảng Trị đã quyết định phê duyệt Dự án “Công viên Thống nhất tại khu di tích quốc gia đặc biệt đôi bờ Hiền Lương - Bến Hải” và Dự án “Khu di tích quốc gia đặc biệt Thành cổ Quảng Trị và những địa điểm lưu niệm sự kiện 81 ngày đêm chiến đấu, bảo vệ Thành cổ Quảng Trị".

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị tổng kết năm 2024, triển khai nhiệm vụ ngành VH,TT&DL năm 2025

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị tổng kết năm 2024, triển khai nhiệm vụ ngành VH,TT&DL năm 2025

Hội nghị trực tiếp kết hợp trực tuyến tổng kết công tác năm 2024 và triển khai nhiệm vụ trọng tâm năm 2025 của ngành văn hóa, thể thao và du lịch kết nối trực tuyến với 772 điểm cầu trên toàn quốc.

Tin mới nhất

Độc đáo khu phố bao cấp của Hà Nội được tái hiện trong "Đêm Trúc Bạch"

Độc đáo khu phố bao cấp của Hà Nội được tái hiện trong "Đêm Trúc Bạch"

Lần đầu tiên tại Hà Nội, một không gian với bối cảnh là một khu phố cổ Hà Nội với các toa tàu điện, các cửa hàng bách hóa… gợi nhớ cho người dân Thủ đô và du khách về ký ức của "thời bao cấp", một trong những thời kỳ đặc biệt của đất nước.

Đêm Trúc Bạch: Điểm đến của một Hà Nội quyến rũ, sâu lắng và đậm chất thơ

Đêm Trúc Bạch: Điểm đến của một Hà Nội quyến rũ, sâu lắng và đậm chất thơ

Đêm Hà Nội với sự lung linh của ánh đèn và hơi thở lịch sử qua từng góc phố, là một mô hình độc đáo, giúp du khách khám phá một Hà Nội rất khác - một Hà Nội quyến rũ, đậm chất thơ và sâu lắng.

Bí ẩn những địa điểm được cho là cánh cổng dẫn tới thế giới khác đến nay vẫn chưa có lời giải

Bí ẩn những địa điểm được cho là cánh cổng dẫn tới thế giới khác đến nay vẫn chưa có lời giải

Những nơi này đều có nhiều truyền thuyết bí ẩn xoay quanh và được cho là có thể dẫn lối cho người trần sang thế giới bên kia.

TP.HCM được Giải thưởng Du lịch thế giới chọn làm nơi trao giải

TP.HCM được Giải thưởng Du lịch thế giới chọn làm nơi trao giải

World Travel Awards chọn TP.HCM là địa điểm tổ chức Lễ trao giải thưởng khu vực châu Á và châu Đại Dương năm 2022.

The Bubble Tea Factory: Bảo tàng trà sữa độc nhất vô nhị của đảo quốc Singapore

The Bubble Tea Factory: Bảo tàng trà sữa độc nhất vô nhị của đảo quốc Singapore

Đảo quốc sư tử Singapore hiện đang thu hút với địa điểm dành cho các tín đồ của trà sữa và những viên trân châu ngọt ngào, cũng như những ai ưa khám phá. Đó là bảo tàng trà sữa trân châu đầu tiên tại Đông Nam Á

Cầu cảng đẹp như Hawai ở Hải Tiến khiến giới trẻ mê mệt, đã đến là phải check-in

Cầu cảng đẹp như Hawai ở Hải Tiến khiến giới trẻ mê mệt, đã đến là phải check-in

Với vẻ đẹp hoang sơ của biển cùng kiến trúc độc đáo, cầu cảng Hải Tiến thuộc Khu du lịch Hải Tiến (Hoằng Hóa) hiện đang là điểm check-in khiến giới trẻ mê mệt.

Lái xe ô tô du Xuân và những lưu ý không thể bỏ qua

Lái xe ô tô du Xuân và những lưu ý không thể bỏ qua

Những chuyến du xuân vui và hoàn hảo ai cũng mong muốn, tuy nhiên nó sẽ mất hứng và không trọn vẹn khi gặp những phiền toái đột xuất xảy ra trên đường.

Những lễ hội khó lòng bỏ qua đầu Xuân Kỷ Hợi

Những lễ hội khó lòng bỏ qua đầu Xuân Kỷ Hợi

Đến hẹn lại lên. Tháng Giêng âm lịch hàng năm là tháng của rất, rất nhiều các lễ hội ở Việt Nam trong đó có những lễ hội đáng chú ý, thu hút mối quan tâm của đông đảo dân chúng cũng như du khách gần xa.

Những địa danh Tây Bắc nhất định phải phượt đầu năm

Những địa danh Tây Bắc nhất định phải phượt đầu năm

Từ nhiều năm nay, với đặc thù về cảnh quan trong dịp Tết, Tây Bắc luôn là điểm hẹn lý tưởng để các phượt thủ tìm đến

Đến Chiang Mai, trải nghiệm một Thái Lan thật khác

Đến Chiang Mai, trải nghiệm một Thái Lan thật khác

Đến Thái Lan, nếu đã quá quen với Bangkok và Pattaya náo nhiệt phố thị, Phuket với những bãi biển cát trắng trải dài, thì Chiang Mai sẽ cho du khách một trải nghiệm khác biệt.