Bước sang mùa giải thứ 4, Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn năm 2023 do báo Thể thao và Văn hóa (TTXVN) tổ chức đã về đích với Top 10 tác phẩm lọt vào chung khảo. Tin vui từ Hội đồng Giám khảo cho biết, giải năm nay tìm được 1 Hiệp sĩ Dế Mèn, 4 Khát vọng Dế Mèn và 2 Tặng thưởng, quả là một kết quả có thể nói khá toàn diện.

Lễ trao giải Dế Mèn lần thứ 4 - 2023 được tổ chức vào chiều 31/5/2023 tại Trung tâm Thông tấn Quốc gia (5 Lý Thường Kiệt, Hà Nội).

Đóng góp quan trọng vào đời sống thiếu nhi

Giải thưởng Dế Mèn năm nay thu hút sự tham gia của 121 tác phẩm/chùm tác phẩm được sáng tác, hoàn thiện hoặc công bố trong khoảng thời gian từ 1/1/2022 - 20/4/2023. Đây là mùa giải có số lượng tác phẩm dự thi lớn nhất so với các mùa giải trước, đặc biệt tăng hơn 30 tác phẩm so với mùa giải lần 3 năm 2022.

Sau 2 vòng sơ khảo, 10 tác phẩm xuất sắc đã được chọn vào vòng chung khảo, để từ đó Hội đồng Giám khảo sẽ chọn ra các giải Hiệp sĩ Dế Mèn, Khát vọng Dế Mèn và các Tặng thưởng của Hội đồng Giám khảo (nếu có). Ở mùa giải năm nay, chỉ qua Top 10 tác phẩm lọt vào chung khảo đã cho thấy sức lan tỏa mạnh mẽ và sâu rộng của giải thưởng sau 4 năm tổ chức.

Cụ thể, Dế Mèn năm nay thu hút được sự góp mặt của những tác giả có bề dày thành tựu, đóng góp hoạt động sôi nổi cho thiếu nhi như Trần Đức Tiến, Thụy Anh... Cho đến những cây viết mới sáng tác cho thiếu nhi nhưng đã sớm có dấn ấu như Phạm Anh Xuân, Uông Triều… Chưa kể đến, có tác giả liên tục dự giải ở các mùa như trường hợp của Mộc An - tác giả từng lọt vào vòng chung khảo Dế Mèn lần 3 - 2022 với tác phẩm Nếu một ngày chúng tớ biến mất. Hoặc như tác giả Phạm Anh Xuân có đến 3 tác phẩm cùng lúc dự thi mùa giải này.

Đặc biệt, sau Giải thưởng Hiệp sĩ Dế Mèn đầu tiên (lần 1 - 2020) trao cho nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, sau 2 năm liên tiếp không tìm được "hiệp sĩ", năm nay, Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn lần thứ 4-2023 đã tìm được Hiệp sĩ Dế Mèn tiếp theo.

Sau khi tham khảo đề cử duy nhất từ Ban Sơ khảo, Hội đồng Giám khảo đã đạt đồng thuận cao (4/5 phiếu) quyết định trao Hiệp sĩ Dế Mèn ở mùa giải năm nay. Tác giả được trao giải thưởng danh giá nhất này là một nhà văn đã có nhiều thành tựu viết cho thiếu nhi, với hơn 20 đầu sách xuất bản, cùng nhiều giải thưởng. Với tác phẩm dự giải, tác giả này cũng được đánh giá cao với lối viết biến hóa thông minh, không kém phần sâu sắc và có nhiều phát hiện thú vị.

Nhà thơ Trần Đăng Khoa, Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Giám khảo cho biết: "Qua 4 mùa tổ chức, Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn ngày càng chuyên nghiệp hơn, thu hút được sự chú ý, sự sáng tạo của đông đảo văn nghệ sĩ và của thiếu nhi, đóng vai trò là chủ thể sáng tạo. Có rất nhiều tác phẩm tốt từ giải thưởng này đã góp thêm sự phong phú vào kho tàng văn học viết cho thiếu nhi. Và cứ mỗi năm, tác phẩm lại nhiều hơn, người tham gia đông đảo hơn và tác phẩm xem ra cũng chất lượng hơn. Đó là điều rất đáng mừng!".

Nói rộng ra, nhạc sĩ - nhà thơ Nguyễn Thụy Kha, thành viên Hội đồng Giám khảo, bày tỏ: "Giải thưởng này đặt ra vấn đề của sự chung tay cho thiếu nhi và vì thiếu nhi. Nếu chỉ có riêng một đơn vị, chúng ta không thể nào giang tay ra để đại diện cho thiếu nhi ngày càng rộng" - ông Kha nhấn mạnh - "Vì thế, thêm một việc làm của báo Thể thao và Văn hóa với Giải thưởng Dế Mèn đã góp thêm một hành động tốt vào câu chuyện chung tay. Để rồi, chúng ta đều đồng thuận với nhau về tính hướng thiện và đi tới cùng để có một thế giới tốt đẹp hơn cho trẻ em và tương lai của chúng ta cũng tươi sáng hơn".

Tiếp tục phát hiện những tài năng

Nhìn lại 3 mùa giải trước, đã có 1 giải Hiệp sĩ Dế Mèn và 14 giải Khát vọng Dế Mèn được trao cho các văn nghệ sĩ trong, ngoài nước. Đáng nói, ở mùa giải nào Dế Mèn cũng phát hiện và vun đắp cho những tài năng trẻ, cụ thể là 4 tác giả thiếu nhi.

Đó là Cao Khải An (12 tuổi) với tác phẩm Chuyện của Bắp ăn mơ và xóm Đồi Rơm; là Nguyễn Đới Chung Anh (10 tuổi) với chùm tranh chủ đề phòng chống Covid-19 ở mùa giải đầu tiên. Đó là họa sĩ nhí tài năng nổi tiếng Xèo Chu (10 tuổi) với chùm tranh về thiên nhiên và cuộc sống ở mùa giải lần 2. Đó là Nguyễn Vũ An Băng (9 tuổi) với bản thảo chùm truyện ngắn ở mùa giải lần 3...

Riêng mùa giải lần 4, trong Top 10 chung khảo có đến 2 tác giả nhí với những tác phẩm được Ban Sơ khảo đánh giá cao về tài năng, cũng như phẩm chất sáng tạo chuyên nghiệp. Cả 2 tác giải nhí này tiếp tục nhận được đánh giá cao từ Hội đồng Giám khảo. Đặc biệt là trường hợp chùm tranh của Hoàng Nhật Quang (11 tuổi) đến từ tỉnh Lạng Sơn.

Xem chùm tranh của Hoàng Nhật Quang, họa sĩ Thành Chương, thành viên Hội đồng Giám khảo không khỏi bất ngờ. Ông bày tỏ: "Tạo hình cũng như các ý tưởng của tác giả nhí này rất phong phú. Không nghĩ tác giả còn ít tuổi như thế. Đánh giá tác phẩm ở hiện tại chỉ một phần, cái chính là thấy được tương lai phát triển ở em. Với năng lực về tạo hình, trí tưởng tượng được hiện trên tranh cũng như sự làm việc với những bức tranh khổ lớn, tôi nghĩ em sẽ còn đi rất xa. Đây là trường hợp tôi đánh giá rất cao và tôi rất thích loạt tranh của tác giả nhí này".

Trong khi đó, tranh của Hoàng Nhật Quang lại khiến nhà thơ Trần Đăng Khoa nhớ lại chuyện viết-vẽ khi xưa của trẻ em. Ông kể: "Khoảng năm 1966-1967, báo Thiếu niên tiền phong đã tổ chức một cuộc thi viết-vẽ. Hồi đó, tôi đoạt giải A về thơ. Còn cậu bé Hoàng Lương được giải về hội họa. Nhiều bạn khi ấy vẽ tranh về đắp hào giao thông, đường vào lớp, hầm trú ẩn. Nhưng để so những tranh đoạt giải A của năm ấy với tranh của Hoàng Nhật Quang thì đúng làcó khoảng cách".

Từ đây, Chủ tịch Hội đồng Giám khảo Trần Đăng Khoa nhấn mạnh, xem tranh của Hoàng Nhật Quang có thể khẳng định đây là một tài năng, chứ không phải đơn thuầnlà một em bé có năng khiếu. Tranh của Hoàng Nhật Quang giống như một họa sĩ thực thụ. Ông cũng cho rằngtrường hợp của Hoàng Nhật Quang thực sự là một phát hiện tài năng, một thành công đáng mừng của giải Dế Mèn năm nay.

Trong khi đó, tác giả nhí còn lại là Đoàn Lữ Thụy Phương (10 tuổi) với 2 chùm bản thảo là Từ những bức thư vàTôi, bố tôi, và… cũng nhận được nhiều đánh giá tích cực từ Hội đồng Giám khảo. Nhà phê bình Văn Giá cho rằng Thụy Phương có sức viết đáng nể so với độ tuổi, văn phong chỉn chu, kỹ lưỡng, với những câu văn chững chạc, chuyên nghiệp. Đây cũng là tín hiệu đáng quý cho tương lai của tác giả nhí này.

Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn lần 4 - 2023 vinh dự nhận được sự đồng hành của nhà tài trợ chính: Công ty Cổ phần Tập đoàn Trường Hải. Đồng tài trợ: Tập đoàn TH (đơn vị sở hữu thương hiệu TH True Milk).