(Thethaovanhoa.vn) -
Khi Bồ Đào Nha vượt qua Croatia trong một trận đấu bị cho là tẻ nhạt bậc nhất, thực ra họ đã chơi một trận hay nhất từ đầu mùa giải, ít nhất là trong cách hạn chế điểm mạnh của đối thủ và phát huy tối đa những cái hay nhất của mình.
Vì sao Croatia bế tắc?Croatia là đội bóng chất lượng, là đội bóng đáng xem nhất ở Euro lần này. Điều đó không phải bàn cãi, nhưng đội bóng được đánh giá cao đó đã thể hiện như thế nào trước Bồ Đào Nha? Không nhiều, hay nói đúng hơn là bằng không như số lượng cú sút trúng đích của 2 đội cho đến tận phút 115 của trận đấu. Modric vẫn hoạt động không mệt mỏi ở khu vực giữa sân, chạy hơn 13 km, tỷ lệ thực hiện những đường chuyền thành công lên tới 87% nhưng đa số đều là những đường chuyền ngang ở khu vực giữa sân và thỉnh thoảng có vài cú mở ra biên nhưng đó chỉ là những đường chuyền giải tỏa, không có độ sát thương cao. Ivan Rakitic chơi nhô cao hơn, cũng di chuyển, cũng chuyền nhiều nhưng không có một đường chuyền kiến tạo. Lý do là cả 2 đều bị đẩy lùi về giữa sân, không có nhiều cơ hội để tiếp cận vòng cấm địa đối phương do cặp tiền vệ của Bồ Đào Nha là Adrien và W. Carvalho đã dâng cao và phong tỏa từ xa một cách hiệu quả. Cộng với Ronaldo và Nani ở tuyến trên cũng thường xuyên lui về gây áp lực một cách hiệu quả đã chia cắt sự kết dính của 2 tiền vệ này với hàng phòng thủ khiến họ không có nhiều đất diễn. Ở 2 bên cánh, Perisic và Brozovic luôn bị Cerdric và Raphael áp sát, tranh chấp quyết liệt mỗi khi có bóng khiến 2 cầu thủ chạy cánh rất kỹ thuật và tốc độ gần như không có một chút khoảng trống để hoạt động. Croatia đã trải qua 1 trận đấu mệt nhoài, chạy nhiều, kiểm soát bóng nhiều, chuyền nhiều nhưng lại không hiệu quả.( chạy 142 km, chuyền 676, thành công 590, tỷ lệ kiểm soát bóng 59%). Có nghĩa là Croatia đã làm tất cả những gì có thể, họ cũng đã thể hiện hết những điểm mạnh của mình. Nhưng không đem lại hiệu quả, điều đó đồng nghĩa là đối thủ đã có sự chuẩn bị và khắc chế thành công. Cái hay của Bồ Đào Nha là ở đó.
Rakitic đã không làm gì được trước sự chắc chắn của hàng thủ Bồ Đào Nha
Các dấu ấn của Fernando Santos
Thứ nhất là sử dụng lực lượng. Ít khi nào một đội bóng hàng đầu Thế Giới lại thay tới 3 cầu thủ ở hàng phòng ngự ở một Giải đấu ngắn ngày như thế này. Có thể những nhân tố đã thi đấu ở trận Hungary phòng ngự quá tệ, nhưng thay gần như cả hàng phòng ngự là quá mạo hiểm. Một trong những yếu tố vô cùng cần thiết để phòng ngự thành công là tính ổn định vậy mà Santos dám thay đổi và ông đã thành công. Bốn hậu vệ và 2 tiền vệ phòng ngự Adrien, W. Carvalho là những cầu thủ được whoscore.com chấm điểm cao nhất trong trận đấu vừa qua. ( Trên 7.0 ) Và điều đó là hoàn toàn chính xác khi Cedric, Raphael khoá chặt 2 điểm mạnh của Croatia ở 2 cánh, Fonte chơi đơn giản, tập trung, tròn vai và không sai xót. Còn Pepe thì đơn giản là quá xuất sắc. Người ta không còn thấy một gã đồ tể hay chuyên gia ăn vạ. Trung vệ của Real có mặt ở mọi điểm nóng, can thiệp, tranh chấp hay gây sức ép đúng thời điểm một cách hoàn hảo. Suốt cả trận đấu Pepe không một lần để đối phương vượt qua trong những tình huống đối mặt, ngăn chặn và phá bóng thành công hầu hết những đường tạt bóng từ biên. Trong đó có 2 quả vừa chạy về vừa xoay người đánh gót phá bóng một cách điệu nghệ nhưng cũng rất hiệu quả. Xuất sắc trong phòng ngự cá nhân và chỉ huy cả hàng, Pepe còn là nhân tố quan trọng trong những tình huống dâng cao phát động tấn công hay tham gia luân chuyển, kiểm soát bóng hoàn hảo, không sai sót. Màn trình diễn của Pepe cũng đã cho thấy vì sao anh cũng đã từng là một trung vệ xuất sắc của bóng đá thế giới. Tất nhiên, Pepe và các cầu thủ tuyến dưới thi đấu thành công cũng là nhờ sự hỗ trợ hiệu quả một cách bền bỉ của W. Carvalho và Adrien. Đó thực sự là những người hùng thầm lặng, khi liên tục đeo bám, tranh cướp và cản phá. Họ không cho những chuyên gia kỹ thuật như Rakitic hay Modric không gian để thở chứ đừng nói là kiến tạo.
HLV Santos đã đúng khi thay thế Carvalho bằng Fonte
Thứ hai, đấu pháp hợp lý và hiệu quả: Bồ Đào Nha xuất phát với sơ đồ 4-4-2 và đến gần nửa sau trận đấu mới quay về 4-5-1 quen thuộc và về cuối trận họ gần như chơi 4-6-0 khi Ronaldo cũng lui về phòng ngự như một tiền vệ. Đội hình 4-4-2 đã lâu không được sử dụng và ở Euro 2016 lần này cũng không có đội bóng nào ưa thích. Đa số đều thi đấu với sơ đồ 1 tiền đạo để tận dụng số đông ở hàng tiền vệ khi phòng ngự và khả năng tấn công cơ động ở biên khi 2 tiền vệ dâng cao. Nhưng ưu điểm của đội hình 4-4-2 lại là tính cân bằng và chặt chẽ trong tấn công cũng như phòng ngự bởi các cầu thủ được phân chia đều trên khắp cả mặt sân. Mỗi người chịu trách nhiệm quản lý khu vực của mình và hỗ trợ đồng đội. Nó giúp cho Bồ Đào Nha có thế trận phòng ngự hiệu quả ở khu vực giữa sân.
Ronaldo, Nani là tuyến phòng ngự đầu tiên với nhiệm vụ ngăn chặn, trì hoãn những đợt tấn công nhanh. Kìm hãm, gây áp lực không cho Corluka, Vida dâng cao và hỗ trợ tấn công. Tuyến phòng ngự thứ 2 với J. Mario- Adrien- Carvalho - Gomes kiểm soát từng mét vuông ở khu vực giữa sân nhờ sự cơ động và các mối quan hệ chặt chẽ giữa các mắt xích. F. Santos hiểu hàng tiền vệ là sức mạnh của Croatia bởi mỗi cá nhân đều sở hữu kỹ thuật cá nhân và nhãn quan chiến thuật tốt. Không áp sát thì Modric, Rakitic, Perisic chuyền chiến thuật nguy hiểm. Nhưng nếu áp sát mà tranh chấp không tốt thì các cầu thủ này sẽ đột phá qua người và đánh vỗ mặt. Chính vì vậy chỉ có chuỗi mắt xích liên hoàn mới có thể hỗ trợ bọc lót cho nhau để phá lối chơi của các tiền vệ Croatia. Kết quả là Bồ Đào Nha phòng ngự từ xa cực tốt, cả trận Croatia có 14 pha dứt điểm nhưng hầu hết là những pha dứt điểm từ xa vô hại hoặc những đường tạt bóng cầu may không trúng đích.
Thứ ba, Fernando Santos là bậc thầy về tâm lý: Rõ ràng, Bồ Đào Nha không hay hơn Croatia, nhưng họ hay hơn chính họ, từ lối chơi tập thể cho đến từng cá nhân. Người ta thấy sự chuyển biến về tinh thần của các cầu thủ Bồ Đào Nha qua từng ánh mắt, qua sự quyết tâm trong từng pha bóng. Qua cách mà Ronaldo hy sinh cái tôi để đuổi theo và tranh chấp bóng . Qua sự tập trung cao độ và không mắc bất cứ một sai lầm nào của Pepe trong suốt cả trận đấu. Qua sự tự tin, xông xáo, năng động và hiệu quả của cầu thủ mới 18 tuổi Renato Sanchez. Tóm lại, không hiểu F. Santos đã làm gì trong những ngày qua mà Bồ Đào Nha đã thực sự lột xác. Họ đã cho thấy mình là một tập thể đoàn kết và cực kỳ khó bị đánh bại.
Renato Sanches là nhân tố bất ngờ của HLV Santos
Tất nhiên, việc Bồ Đào Nha có thể tiến xa hay lên ngôi vô địch lại là một chuyện khác. Bởi qua trận đấu với Croatia họ vẫn bộc lộ rất nhiều khiếm khuyết. Họ mới chỉ phòng ngự để không thua chứ chưa phải là cách phòng ngự để chiến thắng. Cần nhiều hơn nữa các tình huống phản công như bàn thắng của Quaresma. Các cầu thủ tiền vệ, hậu vệ cần phải có thái độ chủ động hơn trong thế trận của mình. Phòng ngự để giành bóng, chuyển trạng thái nhanh để thực hiện phản công nhanh như cách mà Renato làm rất tốt trong hiệp phụ thứ 2. Cần nhiều hơn những tình huống di chuyển và chuyền bóng vào khoảng trống hay là cách chơi chuyền thẳng trực tiếp có lực cho CR7, Nani rồi ào lên hỗ trợ. Chỉ có phản công nhanh, tấn công chớp nhoáng mới mang lại những bàn thắng và giảm bớt áp lực cho hàng phòng ngự. Còn cứ giơ mặt ra cho đối thủ đấm mà gặp các cao thủ hạng nặng như Đức, Pháp, Tây Ban Nha thì trước sau cũng vỡ mặt.
Nhưng dù sao thì Bồ Đào Nha cũng đang thực hiện rất tốt tiêu chí "ngày hôm nay tốt hơn ngày hôm qua". Nếu như họ thực hiện được "ngày mai tốt hơn ngày hôm nay" nữa thì Ronaldo và đồng đội có thể có mặt ở trận chung kết.
Đặng Phương Nam