Đội tuyển Anh một lần nữa thua ở chung kết EURO khi họ không thể vượt qua một Tây Ban Nha quá vượt trội với tỷ số 1-2, qua đó phải chứng kiến đối thủ giơ cúp ngay trước mắt lần thứ 2 liên tiếp.

Nếu như thất bại 3 năm trước (thua Ý ở loạt luân lưu) có thể được coi là thiếu may mắn, thì trận thua ở Berlin rạng sáng qua là xứng đáng khi Anh hoàn toàn lép vế trước Tây Ban Nha, đặc biệt là tuyến giữa.

Lại thua vì tuyến giữa

Năm 2018 là Luka Modric. Năm 2021 là Marco Verratti. Năm 2024... Đội tuyển Anh nghĩ rằng họ đã thoát được nỗi ám ảnh tuyến giữa khi Rodri không xuất hiện trong hiệp hai. Chấn thương của tiền vệ Man City đã mang lại một chút hy vọng cho các CĐV của Anh. Nhưng bàn mở tỉ số của Nico Williams, chỉ 69 giây kể từ khi hiệp hai bắt đầu, đã làm tan nát niềm tin đó.

Nói tới vị trí của Rodri là vì mỗi khi Gareth Southgate dẫn dắt Anh đến với các sân chơi lớn như World Cup và EURO, vào những thời điểm quan trọng, đội bóng của ông luôn phải đối mặt với một cuộc chiến tuyến giữa mà họ không thể thắng.

Nhưng ngay cả khi không có Rodri, họ vẫn không thể lấy lại thế chủ động. Tỷ lệ kiểm soát bóng của Tây Ban Nha đã lên tới 80% vào giữa hiệp một. Cuối cùng, tỷ lệ này giảm xuống còn 65%, nhưng nhận xét sau trận của đội trưởng Harry Kane đã nói lên nhiều điều. "Chúng tôi không duy trì được áp lực trong cả trận và giữ bóng không đủ tốt", Kane nói khi được hỏi vì sao Anh không thể tiến lên từ bàn gỡ hòa tuyệt vời của Cole Palmer.

Đó đã là một câu chuyện quen thuộc trong thời đại Southgate. Ở Moskva, Modric và các đồng đội của anh Marcelo Brozovic và Ivan Rakitic đã tích lũy được 242 đường chuyền trong 120 phút, so với chỉ 153 của Dele Alli, Jesse Lingard, Jordan Henderson và cầu thủ vào sân thay người Eric Dier. Trong đó, Henderson đã thực hiện hỏng gần một phần ba số đường chuyền của anh trong trận bán kết World Cup 2018.

Tại Wembley năm 2021, Anh lại một lần nữa vươn lên dẫn trước sớm nhưng vẫn đánh mất lợi thế vì thiếu sáng tạo ở khu trung tuyến. Marco Verratti đã thực hiện 118 pha chuyền bóng trong 95 phút của mình. Jorginho chỉ thiếu một chút để đạt con số đó. Cả trận, Italy đã thực hiện 820 pha chuyền bóng trong 120 phút, so với 426 của Anh. Số chuyền bóng chính xác của Italy gấp đôi so với của Anh, 726 so với 319.

Và rạng sáng qua tại Berlin, tổng số lần chuyền bóng chính xác của Anh lại bị đối thủ áp đảo. Tỷ lệ chuyền bóng chính xác của Tây Ban Nha là 89,7% từ 545 pha chuyền bóng của họ, với 489 đường chuyền đi đúng mục tiêu. Tỷ lệ chuyền bóng chính xác của Anh là 77,9%, với 229 lần hoàn thành từ 294 đường chuyền.

Southgate có thể tự hào về kỷ lục phòng ngự ấn tượng tại các giải đấu mà ông đã dẫn dắt tuyển Anh, nhưng ở khu vực quan trọng nhất của sân, "Tam sư" đã nhiều lần bộc lộ điểm yếu trong những trận đấu quan trọng nhất.

Giải pháp là gì?

Southgate đã bị chỉ trích tại EURO này khi cố gắng bao biện cho những màn trình diễn không tốt bằng cách lưu ý rằng ông không có "người thay thế tự nhiên cho Kalvin Phillips". Tuy nhiên, như sự vắng mặt của Henderson, việc Phillips không được gọi lên đội tuyển Anh lần này đã được nhiều người ủng hộ.

Việc có một "máy đếm nhịp" như Modric, Verratti hay cầu thủ xuất sắc nhất EURO 2024, Rodri, là yêu cầu hiển nhiên nếu Anh muốn tiến lên bước tiếp theo. Nhưng sự trung thành kéo dài của Southgate với cặp đôi đó (Henderson, Phillips), đã phản ánh sự thiếu lựa chọn rõ ràng bên cạnh Declan Rice.

Sự vật lộn của Southgate để tìm ra một giải pháp cho tuyến giữa cũng được thấy một cách rõ ràng qua việc thử nghiệm hậu vệ phải Trent Alexander-Arnold đá tiền vệ trung tâm ở 2 trận đầu tiên của vòng bảng EURO 2024 nhưng đã sớm thất bại. Giải pháp mang tiên Conor Gallagher cũng không gặt hái được kết quả.

Kobbie Mainoo, chỉ mới 19 tuổi, xứng đáng được khen ngợi với cách anh đã thích ứng nhanh chóng với đội tuyển Anh, giống như những gì đã thể hiện ở đội một MU cuối mùa trước. Trước trận chung kết EURO 2024, chiến thắng tại FA Cup của Mainoo cùng MU trước Man City Rodri có thể được coi là cú hích cho tiền vệ trẻ của tuyển Anh. Nhưng cuộc chiến với một tuyến giữa quá mạnh của Tây Ban Nha dường như vẫn là quá sức với Mainoo lúc này, kể cả khi Rodri chỉ đá 45 phút đầu tiên của trận chung kết.

Sự hiện diện của Adam Wharton, mới 20 tuổi, trên ghế dự bị của đội tuyển Anh tại EURO 2024 càng cho thấy Southgate đang thiếu một lựa chọn đáng tin cậy ở tuyến giữa đến thế nào. Cần nhờ rằng Wharton vẫn còn chơi cho Blackburn ở giải hạng Nhất chỉ 6 tháng trước đó.

Dù có rất nhiều tài năng đã được phát triển qua các lứa tuổi của đội tuyển Anh trong thập kỷ qua, họ vẫn thiếu những cầu thủ có kỹ thuật hàng đầu ở vị trí tiền vệ trung tâm. Mainoo và Wharton có thể trở thành những cầu thủ đó, cùng với Rice và Jude Bellingham, nhưng đó là câu chuyện của tương lai.

Còn hiện tại, sự vắng mặt của dạng cầu thủ đó trong kỷ nguyên Southgate cho đến nay là yếu tố chính dẫn đến thất bại của đội tuyển Anh.

Vũ Mạnh