Đêm qua, Malaga là nơi chứng kiến màn giã biệt của Rafael Nadal với quần vợt khi đội tuyển Tây Ban Nha đối đầu Hà Lan ở tứ kết Davis Cup 2024. Đáng tiếc khi đội chủ nhà thua 1-2 và đã tạm biệt giải năm nay.

Trước khi giành Grand Slam đầu tiên để khởi đầu cho một sự nghiệp huy hoàng, Rafael Nadal lần đầu bước ra ánh sáng khi là người hùng đưa Tây Ban Nha vô địch Davis Cup 2004. Đúng 2 thập kỷ sau, sân chơi này là nơi anh chính thức đưa ra lời giã biệt.

Những ký ức ngọt ngào ở Davis Cup

Kể từ khi ra mắt vào năm 2004, Nadal đã chơi 30 trận đơn cho Tây Ban Nha tại Davis Cup. Anh chỉ thua 1 lần, cách đây 20 năm, trước Jiri Novak của Czech. Sau đó là chuỗi chiến thắng liên tiếp ở sân chơi này, như một lời tuyên bố với thế giới về một thiếu niên được tạo ra từ đất đỏ, người sẽ trở thành chủ nhân của 22 Grand Slam, và là một trong những tay vợt nam vĩ đại nhất.

Hai thập kỷ sau, Nadal trở lại cùng Tây Ban Nha, lần này ở Malaga, cho vòng chung kết ATP Finals. Anh sẽ chơi bao nhiêu? Cơ thể kêu cót két của anh có thể chịu đựng được bao nhiêu trận, đặc biệt là trên sân cứng trong nhà? Anh sẽ chơi đơn hay đôi? Hay cả hai? Ở nội dung đôi, anh có tái hợp với người thừa kế của mình, Carlos Alcaraz 21 tuổi, để một lần nữa tạo thành bộ đôi "Nadalcaraz" của Thế vận hội Paris 2024?

Chỉ Nadal và đội trưởng David Ferrer mới đủ tư cách để trả lời những câu hỏi đó. Mọi người đều biết rằng đây là phiên bản Nadal mệt mỏi nhất khi đã sắp 40 tuổi và liên tục phải chiến đấu với chấn thương hông, lưng, đầu gối, bàn chân… trong 2 năm qua, và chỉ là cái bóng của chính mình. Thực tế, dù rất nỗ lực nhưng Rafa đã thua Van de Zandschlup 4-6, 4-6 ở trận ra quân. Sau đó, Alcaraz cân bằng tỷ số 1-1 khi thắng Griekspoor 7-6 (0), song ở trận đánh đôi quyết định, Granollers/Alcaraz đã thua sít sao Zandschulp/Wesley Koolhof 6-7 (4), 6-7 (3). 

Nhưng ngay cả khi không thi đấu, sự hiện diện của Nadal tại "giải đấu tuyệt vời đó", như lời anh mô tả có lẽ phù hợp hơn với kết thúc hơn là lời chia tay tại Roland Garros ở Paris, nơi anh đã để lại một di sản khó tin.

Nadal đã 14 lần vô địch Roland Garros với thành tích 112 thắng – 4 thua. Nhưng Davis Cup cũng đã phát huy hết khả năng của Nadal. Anh đã chơi 23 trận Davis Cup cho ĐT Tây Ban Nha, tích lũy thành tích 37 thắng -5 thua, trong đó riêng ở nội dung đơn là 29-1. Tây Ban Nha đã 5 lần vô địch Davis Cup trong sự nghiệp của anh, nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào khác trong giai đoạn đó.

Khởi đầu bằng thất bại…

Tất cả bắt đầu với thất bại trước Jiri Novak (Czech) trong một nhà thi đấu trong nhà ở Brno hồi tháng 10/2004. "Tôi đã đánh bại Rafa vì cậu ấy vẫn còn là một đứa trẻ", Novak chia sẻ với giọng điệu khá tự hào trước danh tiếng nhỏ bé này. Với sự nghiệp của Nadal, bất kỳ chiến thắng nào trước anh đều là điều mà cháu chắt cần được nghe.

Tháng 1/2004, Jiri Novak lọt vào bán kết tại Auckland, giải đấu anh từng vô địch năm 1996, và được tin sẽ chạm trán một cậu thiếu niên từ Tây Ban Nha mà anh chưa từng nghe tên. Novak dò hỏi và biết rằng đối thủ đã lọt Top 50 thế giới. Novak, khi ấy 28 tuổi và nằm trong Top 15 thế giới, nghĩ rằng mình sẽ thắng dễ, nhưng rốt cuộc, anh thua 1-6, 3-6 trước Nadal, khi ấy mới 17 tuổi.

Sau đó, Nadal được lên đội tuyển quần vợt Tây Ban Nha do một số đàn anh chấn thương. Trên mặt sân thảm nhanh lạ lẫm tại Brno, anh tái ngộ Novak và thua sít sao 7-6 (2), 3-6, 6-7 (3). Đến nội dung đôi, Nadal và Tommy Robredo thua tiếp Novak/Radek Stepanek. Hai ngày, hai thất bại dĩ nhiên không phải là một khởi đầu như mơ cho sự nghiệp ở một đội tuyển quốc gia. Đó là cuối tuần có thể khiến một thiếu niên rơi vào vòng xoáy. Nhưng điều ngược lại đã xảy ra.

Đầu buổi chiều Chủ nhật, Feliciano Lopez – người được chọn đấu với Tomas Berdych ở trận thứ 4 – thấy Nadal đuổi theo mình ở hành lang và gọi với: "Feli, làm ơn hãy thắng trận này, sau đó em sẽ lo phần còn lại". Sau lời nhắn nhủ ấy, Lopez đánh bại Berdych sau 4 set, còn Nadal đánh bại Stepanek sau 3 set ở trận đánh đơn cuối cùng.

Chiến tích 2004 của Nadal

10 tháng sau, Patrick McEnroe đưa đội Mỹ đến Sevilla để đấu chung kết với Tây Ban Nha. Ngày ấy, Mỹ có "quái vật 2 đầu" Bob và Mike Bryan cùng nhà vô địch Grand Slam Andy Roddick (hạng 2 ATP khi đó) và Mardy Fish, người vừa giành HCB tại Olympic Athens 2004.

Tây Ban Nha khởi đầu ấn tượng khi Carlos Moya đánh bại Fish sau 3 set đấu. Khi được tin Tây Ban Nha chọn Nadal đấu Roddick, McEnroe xoa tay hài lòng bởi cách đó không lâu, chính Roddick đã hạ Nadal 6-0, 6-3, 6-4 ở Mỹ mở rộng. So với Moya hay Ferrero, Nadal còn quá non kinh nghiệm.

Kịch bản nào ở trận đó? Nadal đã kéo Roddick vào loạt tie-break trong set đầu (6-8), và thắng thuyết phục 6-2 ở set thứ hai để san bằng tỷ số. Set thứ 3 kéo dài và lại bước vào loạt tie-break và trời đang lạnh dần. Set thứ ba kéo dài và bước vào một loạt tie-break khác. Roddick – một cỗ máy giao bóng – đã dẫn 5-4, rồi 6-5 và đứng trước setpoint, nhưng Nadal cứu nguy bằng một cú bỏ nhỏ, và ghi liên tiếp 2 điểm nữa. Kể từ đó, anh không nhìn lại nữa, khi hạ đàn anh người Mỹ 6-2 ở set thứ 4.

"Tất cả chúng tôi đều biết rằng, chúng tôi đang theo dõi một người sẽ trở thành một huyền thoại", McEnroe chia sẻ sau trận đấu. Sau đó, anh em nhà Bryan níu hy vọng cho Mỹ bằng chiến thắng ở trận đôi khi thắng Ferrero/Robredo, nhưng Moya đã mang về chức vô địch cho Tây Ban Nha khi hạ Roddick 6-2, 7-6 (1), 7-6 (5).

Ba năm sau, người Mỹ phần nào phục thù khi loại Tây Ban Nha trong trận tứ kết ở Bắc Carolina. Lần này, McEnroe biết chính xác điều gì mình sẽ phải đối mặt. Ông yêu cầu xây dựng một sân cứng nhanh trong một nhà thi đấu trong nhà ở Winston-Salem. Hai tuần trước trận đấu, ông đã tự mình kiểm tra nó. Bóng nảy lên khỏi mặt sân thay vì trượt. Sân quá chậm. Ông đã yêu cầu nhà sản xuất sơn lại bằng ít cát hơn trong sơn, tạo ra ma sát làm chậm bóng. Ông ấy muốn một sân đấu chống Rafa và Roddick và cú giao bóng của anh ấy có thể phát triển mạnh.

Những lo lắng của McEnroe hơi thừa vì Nadal rút lui ở trận đó, và đội chủ nhà thắng dễ 4-1. Mỹ vô địch Davis Cup năm đó, nhưng đó chỉ là sự trỗi dậy ngắn ngủi. Tây Ban Nha vô địch 2 kỳ tiếp theo, và Nadal thì không bao giờ thua 1 trận đơn nào khác trong giải đấu.