Trải qua nhiều thăng trầm bão giông trong cuộc đời, người già mới rút ra được những bài học trân quý và biết phát huy trí thông minh tiềm tàng ẩn chứa từ bên trong.

8 loại trí thông minh của con người

Nhà tâm lý học nổi tiếng Harvard Howard Gardner đã xác định 8 loại trí thông minh trong cuốn sách Frames of Mind: The Theory of Multiple Intelligences (Tạm dịch: Các loại hình tâm trí: Lý thuyết về đa thông minh) xuất bản vào năm 1983 của ông.

Theo Gardner, mỗi người có nhiều điểm mạnh và tài năng, và một người không nhất thiết phải giới hạn khả năng của mình chỉ ở một loại trí thông minh.

Dưới đây là 8 loại trí thông minh khác nhau để giúp bạn hiểu rõ hơn về điểm mạnh của bản thân.

Trí thông minh "Hình ảnh - không gian"

Những người có trí thông minh không gian - thị giác có khả năng thị giác và tri giác mạnh mẽ. Bạn có thể biết mình có trí thông minh không gian-thị giác mạnh mẽ nếu bạn thích các hoạt động như xếp hình, vẽ tranh hay hình học.

Khai thác thế mạnh của bạn bằng cách theo đuổi sự nghiệp trong lĩnh vực nghệ thuật với tư cách là kiến trúc sư, kỹ sư hoặc nhà khảo sát. Hoặc, có thể xem xét một nghề sáng tạo như nhà thiết kế hoặc nhiếp ảnh gia.

Trí thông minh "Ngôn ngữ - Lời nói"

Bạn có sở trường học một ngôn ngữ mới? Gardner gọi loại trí thông minh này là ngôn ngữ. Trí thông minh ngôn ngữ-lời nói liên quan đến kỹ năng ngôn ngữ và giao tiếp.

Nếu bạn thấy mình thuộc loại này, hãy xem xét một nghề nghiệp đòi hỏi kỹ năng đọc và viết tốt như luật sư, nhà báo, diễn giả trước công chúng hoặc giáo viên.

Trí thông minh "Logic-Toán học"

Bạn có thích làm việc với các con số không? Nếu có, bạn có thể có trí thông minh logic - toán học.

Theo Verywell Mind, những người có loại trí thông minh này có khả năng tự nhiên để giải quyết vấn đề và nhận biết các khuôn mẫu. Họ có xu hướng vượt trội trong các môn khoa học khó như toán, khoa học máy tính, công nghệ và hóa học.

Trí thông minh "Cơ thể - vận động"

Theo Đại học Tennessee (Mỹ), loại trí thông minh này liên quan đến sự phối hợp tay mắt và các kỹ năng vận động. Những người có trí thông minh vận động khiến họ có kỹ năng khiêu vũ và thể thao.

Trí thông minh "Âm nhạc"

Những người có trí thông minh âm nhạc mạnh mẽ sẽ tỏ rõ sự say mê khi nói đến các mẫu âm nhạc, nhịp điệu và âm thanh. Theo trang web sức khỏe Verywell Mind, bạn sẽ biết mình có loại trí thông minh này nếu bạn dễ nhớ giai điệu, thích chơi nhạc cụ và có sở trường về các mẫu trong âm nhạc.

Nếu bạn thấy mình thuộc thể loại này, hãy xem xét sự nghiệp như một nhạc sĩ, nhà soạn nhạc, DJ hoặc nhạc trưởng.

Trí thông minh "Đồng cảm"

Trang web nghề nghiệp Indeed nhấn mạnh rằng những người có mức độ cao của loại hình thông minh này có xu hướng tự nhiên đồng cảm với người khác và hiểu được cảm giác của mọi người.

Trí thông minh "đồng cảm" có thể tỏ ra hữu ích trong một loạt các ngành nghề bao gồm y học, công tác xã hội, chính trị, giáo dục và tâm lý học.

Trí thông minh "Nội tâm"

Nếu bạn có thể mô tả bản thân là người nội tâm, bạn có thể có mức độ thông minh nội tâm cao. Theo Đại học Bang North Carolina (Mỹ), loại trí thông minh này liên quan đến sự tự nhận thức về cảm xúc và động lực của chính bạn.

Trí thông minh nội tâm đặc biệt giúp ích cho các nghề nghiệp học thuật đòi hỏi sự phản ánh và lý thuyết như triết học, tâm lý học hoặc khoa học.

Trí thông minh "Tự nhiên"

Khi Howard Gardner xuất bản cuốn sách của mình lần đầu tiên vào năm 1983, ông đã xác định được bảy loại trí thông minh. Sau đó, vào giữa những năm 1990, Gardner tiếp tục bổ sung cái thứ tám: trí thông minh tự nhiên, theo trang web The Second Principle.

Trí thông minh "Tự nhiên" được xác định là có khả năng kết nối với trái đất hoặc nhận ra các mô hình trong thế giới tự nhiên, như sự thay đổi của các mùa hoặc các giai đoạn của mặt trăng.

Những người có "trí thông minh tự nhiên" vượt trội về thực vật học và sinh học hoặc các hoạt động như trồng trọt, làm vườn, săn bắn, cắm trại và câu cá.

Loại trí thông minh càng già càng phát triển

Mọi người thường nghĩ trí thông minh sẽ giảm theo tuổi tác. Song, thực tế có loại thông minh sẽ giảm và có loại sẽ tiếp tục tăng khi già đi.

Vào giữa thế kỷ 20, các nhà khoa học đã đi tìm lời giải cho một bí ẩn lớn về trí thông minh của con người. Các nhà nghiên cứu nhận ra rằng một số kỹ năng, ví dụ như sự đổi mới và phân tích có xu hướng phát triển nhanh chóng ở những năm đầu đời và giảm dần từ sau 30, 40 tuổi. Trong khi đó, sở trường của một người trong việc kết hợp các ý tưởng phức tạp, hiểu nó và liên hệ với những thứ khác sẽ tăng lên ở giữa tuổi đời và có thể tăng cao khi về già. Từ đây, các chuyên gia đưa ra hai khái niệm gắn với hai kiểu này là thông minh thể lỏng (linh hoạt) và thông minh kết tinh.

Theo nhà tâm lý học người Mỹ Raymond Cattell, thông minh thể lỏng là khả năng giải quyết các vấn đề trừu tượng còn thông minh kết tinh đại diện cho kiến thức của một người có được trong suốt cuộc đời. Nói cách khác, khi còn trẻ, bạn có thể giải quyết vấn đề một cách nhanh chóng còn khi già đi, bạn biết vấn đề như thế nào đáng để giải quyết.

Những người định hướng thành công nghề nghiệp ở độ tuổi 50, 60 và 70 có xu hướng ngày càng dựa nhiều hơn vào khả năng tổng hợp kiến thức, so sánh các sự kiện hiện tại với quá khứ và dạy người khác (trí thông minh kết tinh). Một khi được sử dụng đúng cách, những kiểu này thậm chí có giá trị hơn so với thông minh linh hoạt.

Trong một nền văn hóa và kinh tế do giới trẻ thống trị, các công ty và cá nhân có xu hướng đánh giá quá cao tầm quan trọng của trí thông minh linh hoạt. Chúng ta đòi hỏi những sản phẩm mới, phát minh mới nhưng lại bỏ qua những gì kinh nghiệm sống sẽ cho chúng ta biết tác động của chúng đối với công ty, văn hóa và hạnh phúc của chúng ta.

Ông Chip Conley, 62 tuổi đã từ bỏ sự nghiệp kinh doanh khách sạn ở tuổi 52 để làm cố vấn chiến lược cho những người sáng lập Airbnb. Sau đó ông đã phát triển Học viện Người cao tuổi hiện đại, nơi trau dồi trí thông minh kết tinh ở những nhà lãnh đạo trưởng thành và chia sẻ cho người khác.

"Đỉnh cao về thể chất của chúng ta có thể là ở độ tuổi 20 và đỉnh cao về tài chính hoặc tiền lương có thể là 50. Nhưng trí tuệ sâu sắc nhất và tầm nhìn rộng lớn nhất của chúng ta chỉ đến sau đó", ông nói.

Điều này mở ra một vấn đề rằng, công việc tốt không phải lúc nào cũng nhắm mục tiêu vào nhóm trẻ có trí thông minh linh hoạt. Hãy tìm cả những người lớn tuổi, chấp nhận một số khả năng của họ suy giảm theo tuổi tác là bình thường, đồng thời đây là cơ hội để người trẻ được tiếp cận và học hỏi thêm nhiều kinh nghiệm quý báu không có trong sách vở.