Vào mỗi mùa thi, việc luôn phải đối mặt với nhiều áp lực từ học tập, thi cử, kỳ vọng của cha mẹ, thầy cô…, khiến nhiều học sinh bị rơi vào trạng thái căng thẳng, lo âu, trầm cảm. Để giúp các em có thể giải tỏa bớt những áp lực trong giai đoạn này, sự quan tâm, đồng hành của cha mẹ chính là giải pháp hữu hiệu nhất.

Rối loạn tâm lý vì áp lực học hành

Theo thông tin từ Khoa Sức khỏe vị thành niên, Bệnh viện Nhi Trung ương, mới đây Khoa tiếp nhận, điều trị cho một nữ sinh 12 tuổi nhập viện trong tình trạng mệt mỏi, căng thẳng và luôn hoảng sợ.

Theo người nhà chia sẻ, nữ sinh có tính cách hiền lành, ngoan ngoãn, học lực giỏi. Tuy nhiên, thời gian gần đây, do áp lực phải đạt được vị trí đứng đầu lớp mới được vào đội tuyển đi thi học sinh giỏi của trường, khiến em luôn cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng, mất ngủ. Tình trạng trên kéo dài khiến em thấy sợ đi học và không dám đến trường. Mỗi lần nghĩ tới chuyện đi học, em lại cảm thấy căng thẳng, sợ hãi. Điều này khiến em ngày càng mất ngủ, không tập trung vào học, học lực giảm sút.

Kết quả học tập giảm càng khiến trẻ cảm thấy lo lắng vì bị bạn bè chê cười, xem thường, thầy cô giáo khiển trách. Trẻ cảm thấy chán nản, không còn thiết tha mọi thứ trong cuộc sống. Thấy tình trạng bất thường của con, gia đình lo lắng nên đưa con đến Bệnh viện Nhi Trung ương khám, điều trị.

Tương tự, một trường hợp khác cũng nhập viện điều trị tại khoa Sức khỏe vị thành niên là một nữ sinh lớp 9 (ở Hà Nội) nhập viện trong tình trạng bồn chồn không yên, khó ngủ, lo lắng, hay khóc… Tình trạng này diễn ra liên tục khi kỳ thi đến gần, khiến phụ huynh vô cùng lo lắng và đưa con đi khám, điều trị.

Theo Tiến sỹ, Bác sỹ Ngô Anh Vinh, Phó Trưởng Khoa Sức khỏe vị thành niên, Bệnh viện Nhi Trung ương, cả hai bệnh nhi trên được các bác sỹ xác định có các rối loạn về tâm lý liên quan đến áp lực học tập căng thẳng.

Năm 2022, Khoa Sức khỏe vị thành niên, Bệnh viện Nhi Trung ương đã tiến hành nghiên cứu về các rối loạn tâm lý ở học sinh tại một số trường Trung học Cơ sở tại Hà Nội (từ lớp 6 đến 9). Kết quả cho thấy, các biểu hiện lo âu ở trẻ chiếm tỉ lệ 38%, tiếp theo là stress với 33%,  trầm cảm là 26,1%.

Cha mẹ cần quan tâm và đồng hành cùng con

Theo Tiến sỹ, Bác sỹ Ngô Anh Vinh, áp lực học tập, thi cử là một trong những nguyên nhân chủ yếu khiến trẻ dễ rơi vào trạng thái lo âu, căng thẳng, trầm cảm. Tại Bệnh viện Nhi Trung ương, trong các trẻ đến khám, điều trị vì các biểu hiện lo âu, trầm cảm, căng thẳng có nhiều trẻ được đánh giá ngoan, có thành tích học tập khá, giỏi. Những trẻ này thường tự tạo áp lực với bản thân,  nỗ lực không ngừng để giữ hình ảnh với bạn bè, gia đình, thầy cô. Điều này khiến trẻ dễ bị căng thẳng, lo lắng, mệt mỏi, thậm chí trầm cảm, nhất là khi không đạt được kỳ vọng như mong muốn.

Nguyên nhân của rối loạn trên thường là do khối lượng kiến thức quá nhiều, trẻ chuẩn bị cho kỳ thi chưa tốt, tâm lý chưa vững vàng và áp lực từ nhà trường, bố mẹ… Căng thẳng, lo âu, trầm cảm thường diễn biến âm thầm, là kết quả của cả quá trình trẻ phải chịu áp lực về học tập, thi cử. Do đó, cha mẹ nên quan tâm tới con khi thấy trẻ có những hành vi, cảm xúc bất thường, như: hay cáu gắt hoặc khóc lóc vô cớ, mệt mỏi, buồn chán, không giao tiếp với mọi người…

Trẻ có biểu hiện mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều, chán ăn, bỏ ăn; hay có các triệu chứng cơ thể, như: đau bụng, đau đầu, đau ngực, tim đập nhanh…. Trẻ thường lo lắng quá mức, luôn trong trạng thái căng thẳng, hồi hộp.

Tiến sỹ, Bác sỹ Ngô Anh Vinh chia sẻ: học sinh cuối cấp, đặc biệt là cấp 3 thường hay phải đối mặt với nhiều áp lực học tập, thi cử từ chính bản thân, bạn bè, thầy cô và các bậc phụ huynh. Cha mẹ nào cũng mong những điều tốt đẹp cho con nhưng có nhiều phụ huynh quá sốt ruột khi điểm số của con chưa cao, lo lắng khi con không được vào "top" học sinh giỏi trong lớp,  gây áp lực lại lên chính các con.

Bác sỹ Vinh cho rằng, cha mẹ không nên kỳ vọng quá nhiều vào con vì điều này vô tình tạo áp lực lớn cho con em mình. Cha mẹ nên hiểu rõ năng lực, sở trường của con để đặt mục tiêu, chọn trường, chọn lớp phù hợp. Bên cạnh đó, cha mẹ cần lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của con để đưa ra những tư vấn, cũng như định hướng đúng đắn giúp trẻ giải tỏa được những áp lực về học tập – thi cử.

Cha mẹ cũng cần đảm bảo cho con một chế độ dinh dưỡng đầy đủ, đảm bảo giấc ngủ, tập luyện thể dục, thể thao đều đặn, giúp con có một sức khỏe tinh thần tốt để tự tin vượt qua các kỳ thi một cách tốt nhất.