Hơn một tháng trước, vào đúng dịp kỷ niệm 99 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2024), cuốn sách Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã ra mắt độc giả trên cả nước.

Để rồi, trong những ngày này, nhiều nội dung trong cuốn sách liên tục được chúng ta chia sẻ và nhắc lại, sau khi Tổng Bí thư qua đời vào ngày 19/7/2024 vừa qua.

Cuốn sách tuyển chọn 92 bài viết, bài phát biểu, bài nói, lược ghi, trả lời phỏng vấn, thư... của Tổng Bí thư về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam (bài viết sớm nhất từ năm 1968).

Trong cuốn sách của mình, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã lý giải cụ thể nội hàm của khái niệm xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; phân tích vai trò, vị trí đặc biệt quan trọng của văn hóa trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; mục tiêu, nhiệm vụ và định hướng giải pháp để phát huy đầy đủ, toàn diện giá trị văn hóa. Đồng thời, Tổng Bí thư cũng đã có những chỉ đạo toàn diện đối với lĩnh vực văn học, nghệ thuật; giáo dục, đào tạo; khoa học, công nghệ; báo chí, xuất bản…

Để rồi, vừa ra mắt trong một thời gian ngắn, lại gắn với văn hóa - lĩnh vực có nội hàm rất phong phú, đa dạng, liên quan đến nhiều ngành, nhiều lĩnh vực - cuốn sách đã sớm khẳng định được vai trò và giá trị vô cùng to lớn.

Như nhận định của GS Phùng Hữu Phú, nguyên Phó Trưởng ban Thường trực Ban Tuyên giáo Trung ương, trong tác phẩm, Tổng Bí thư đã hệ thống, khái quát những nội dung cơ bản và giá trị to lớn của tư tưởng, đạo đức, phong cách văn hóa Hồ Chí Minh và đường lối, quan điểm khoa học, sáng tạo của Đảng về văn hóa, đồng thời làm sâu sắc, phong phú, sống động thêm những nguyên lý căn cốt về văn hóa, nổi bật là một số luận điểm chính.

Văn hóa là giá trị sáng tạo tinh hoa, là hồn cốt, sinh khí, sức mạnh, là nền tảng tinh thần, là động lực, sức mạnh nội sinh của dân tộc. Nền văn hóa mà Đảng, nhân dân ta xây dựng là nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, thấm đậm tinh thần dân tộc, dân chủ, nhân văn, khoa học; là sự tích hợp giá trị văn hóa của cộng đồng các dân tộc Việt Nam với tinh hoa văn hóa nhân loại...

Phát triển văn hóa đồng bộ, ngang bằng với chính trị, kinh tế, xã hội; làm cho văn hóa thấm sâu vào mọi mặt, mọi lĩnh vực, mọi mối quan hệ của đời sống xã hội, tạo thành và phát huy hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình, làm nền tảng định hình chuẩn mực giá trị đạo đức và tạo nên sức mạnh của con người Việt Nam.

Phát triển văn hóa, xây dựng con người Việt Nam là sự nghiệp sáng tạo vĩ đại của nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng, trong đó tài năng, tâm hồn, nhân cách, bản lĩnh của đội ngũ trí thức, trực tiếp là cán bộ văn hóa, văn nghệ sĩ, nhà giáo, nhà khoa học, nhà báo... là những nhân tố đặc biệt quan trọng tạo nên tầm vóc của dân tộc thông thái, đất nước văn hiến, văn minh.

Hoặc, theo Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng, đây là một công trình khoa học có tính chất hệ thống, tập hợp những tư tưởng, quan điểm chỉ đạo, những phát biểu, bài viết của người đứng đầu Đảng ta về bản chất và đặc trưng của văn hóa Việt Nam, về vai trò, sứ mệnh của văn hóa như nguồn lực nội sinh cho phát triển sự gắn kết của văn hóa với kinh tế, chính trị, xã hội, qua đó góp phần quan trọng làm giàu thêm những vấn đề lý luận và thực tiễn về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Còn theo lời nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân (Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam) thì cuốn sách "về tổng thể đã gieo cho văn nghệ sĩ một niềm tin. Đó là niềm tin vào chế độ, niềm tin vào nền văn hóa và chính từ niềm tin đó thì mới có thể bắt tay vào công việc, là cảm hứng của những sáng tạo mới".

Và như thế, những đánh giá, nhận xét của các văn nghệ sĩ và học giả về cuốn sách "Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc" hẳn khiến chúng ta nhớ tới một trong những nội dung chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng (tháng 11/2021). Đó là: "Văn hóa là hồn cốt của dân tộc, nói lên bản sắc của dân tộc. Văn hóa còn thì dân tộc còn...".