Người mẹ này không ngờ rằng mình đã áp dụng phương pháp giáo dục được bắt nguồn từ người đoạt giải Nobel Vật lý nhằm giúp con chuyển từ quê lên Vũ Hán học và từ Vũ Hán tới bục giảng Harvard.

Năm 2016, tại buổi lễ tốt nghiệp Đại học Harvard, Hà Giang, một sinh viên Trung Quốc được mời lên phát biểu. Anh cũng là sinh viên Trung Quốc đầu tiên nhận được vinh dự trong lịch sử Harvard. Trong bài phát biểu của mình anh đã kể câu chuyện về mẹ của mình đã dùng cách cơ bản nhất để thay đổi hoàn toàn cuộc đời anh.

Xuất thân trong một gia đình  nghèo ở huyện Ninh Hương, tỉnh Hồ Nam, Trung Quốc, cha mẹ của Hà Giang là những người nông dân không biết chữ, ngày đêm "bán lưng cho trời, bán mặt cho đất". 

Vì nhà nghèo nên cha mẹ không có điều kiện cho con trai học thêm hay tham gia các lò luyện thi nào. Song mẹ của Hà Giang có một phương pháp giáo dục con tuy đơn giản nhưng mang lại nhiều lợi ích. 

Mỗi ngày sau giờ học người mẹ sẽ hỏi con hôm nay học gì ở trường rồi chú ý lắng nghe và thảo luận cùng con. Vì mẹ không biết chữ nên ngày từ khi còn nhỏ, Hà Giang đã ý thức được mình phải đến trường học thật kỹ để để về truyền đạt lại kiến thức cho mẹ. 

Phương pháp học kiểu giảng dạy cùng tinh thần ham học hỏi đã trở thành nền tảng để Hà Giang trúng tuyển vào một trường THPT nổi tiếng tại tỉnh Vũ Hán, rồi tiếp tục thi đỗ ĐH Harvard trước sự ngỡ ngàng của mọi người.  

Tuy nhiên, điều mà mẹ của chàng trai này không nhận là bà đang sử dụng phương pháp Feynman đỉnh cao để dạy con. 

Phương pháp Feynman là gì? 

Phương pháp Feynman bắt nguồn từ người đoạt giải Nobel vật lý năm 1965 - Richard Phillips Feynman. Đây là một phương pháp học tập phù hợp với nghiên cứu khoa học, cho phép học sinh hiểu sâu hiểu kỹ trong thời gian ngắn.

Phương pháp học này được chia thành 4 bước, chủ yếu thông qua việc lặp lại các khái niệm cốt lõi, phản hồi kết quả để tăng cường hiểu biết và cải thiện trí nhớ.

1. Chọn mục tiêu

Chọn những gì bạn muốn nói và viết nó ra giấy, sau đó sắp xếp các từ trong đầu để giải thích nó. Nếu chưa hiểu kỹ những gì bản thân muốn nói, bạn cần xem lại kiến thức cũ.

2. Nói với người khác về khái niệm

Trong quá trình học kiến thức mới, chỉ cần bạn nói được kiến thức đã học thì bạn mới thực sự học được. Khi bạn giải thích một điều gì đó cho người khác hiểu, nếu bạn nói lắp, trình bày không hoàn chỉnh, điều này cho thấy bạn thực sự có vấn đề trong học tập.

3. Làm lại

Trong quá trình giải thích, sau khi phát hiện thấy mình bị hổng kiến thức, bạn cần xem xét và tìm hiểu lại vấn đề đó. Sau đó, bạn giải thích cho người khác một cách đơn giản và dễ hiểu nhất.

4. Tóm tắt

Chỉ khi bạn có thể giải thích một khái niệm một cách chính xác và trôi chảy thì mới có thể thực sự nắm vững điểm kiến thức này. Sau đó, bạn phải sắp xếp, đơn giản hóa, tóm tắt lại kiến thức này để có thể nhớ lâu hơn.

Nói một cách đơn giản, đây là phương pháp học tích cực để có thể truyền đạt kiến thức cho người khác. Điều đó chứng minh khi trẻ có thể sử dụng kiến thức để giảng được cho người người khác thì đó là hiệu quả cao nhất về mức độ tiếp thu của người học theo đánh giá kim tự tháp học tập của Viện Nghiên cứu Giáo dục Mỹ. 

Mô hình tháp học tập. Ảnh: Internet.

Ứng dụng của phương pháp học Feynman trong việc nuôi dạy con cái

Phương pháp học Feynman rất hữu ích và nó có thể áp dụng trong việc nuôi dạy con cái. Trên thực tế, không khó để trẻ học được phương pháp này, chỉ cần bám sát 6 bước.

1. Chọn nội dung

Trong giai đoạn đầu học theo phương pháp học Feynman, cha mẹ có thể giúp trẻ tự chọn nội dung chúng giỏi để giải thích, điều này sẽ giúp nâng cao sự tự tin của trẻ. Nếu cha mẹ chọn một vấn đề nào đó khó ngay từ đầu, trẻ dễ dàng bỏ cuộc sau vài ngày.

2. Chú ý nghe trẻ nói

Khi trẻ giải thích cho cha mẹ hiểu, cha mẹ cần chú ý lắng nghe một cách nghiêm túc, không chiếu lệ.

3. Cha mẹ đặt câu hỏi

Cha mẹ nên đặt một số câu hỏi xoay quanh nội dung bài học của trẻ, điều này giúp trẻ suy nghĩ sâu sắc hơn.

4. Kiểm tra thông tin

Thông qua lời giải thích và những câu hỏi của cha mẹ, trẻ sẽ tự nhận thấy sự thiếu hiểu biết của mình về kiến thức. Cha mẹ nên khuyến khích trẻ tự kiểm tra và sắp xếp thông tin để chuẩn bị cho các vấn đề tiếp theo.

5. Nói lại lần nữa

Khi trẻ giải thích lại vấn đề cũ cho cha mẹ hiểu, vì có sự chuẩn bị tốt hơn nên chắc chắn lần này trẻ sẽ thể hiện tốt. Điều này có lợi cho sự phát triển lòng tự tin của trẻ.

6. Tóm tắt

Cha mẹ có thể cùng trẻ vẽ sơ đồ tư duy liên quan tới các từ khóa quan trọng của bài học. Việc tóm tắt sẽ giúp trẻ nắm vững hơn các kiến thức.