Hôm nay (21/5), giải vô địch Đông Nam Á sẽ tổ chức lễ bốc thăm chia bảng. Năm nay, giải lại có một cái tên mới ở lần tổ chức thứ 15 là ASEAN Mitsubishi Electric Cup với cụm từ ASEAN lần đầu tiên được sử dụng như thể nhắc nhở cho các nền bóng đá trong khu vực về xuất phát điểm của mình.

Với bóng đá Việt Nam, sự nhắc nhở ấy trong thời điểm này rõ ràng lại cần thiết. Khi vòng loại World Cup 2026 và Asian Cup 2023 đã là câu chuyện đáng quên, thì việc "được" khởi động với AFF Cup phải xem là cơ may vì nó đến kịp lúc. Không quá sớm vì còn nửa năm để chuẩn bị dưới quyền của tân HLV Kim Sang Sik. Cũng chẳng quá muộn vì những con người từng vào chơi trận chung kết 2022 vẫn còn dư sức chơi thêm ít nhất một kỳ AFF Cup nữa.

Có một chi tiết tương đối thú vị: ông Kim Sang Sik là HLV ngoại đầu tiên tính từ thời ông Henrique Calisto được nắm đội tuyển quốc gia và vào thẳng với đấu trường chính mà không phải trải qua giai đoạn thử thách cùng đội U23.

Mặc dù phần quản lý đội U23 là kiểu "trách nhiệm cộng thêm", nhưng ở Việt Nam, nếu thành tích với đội tuyển trẻ này mà không tốt thì cũng ảnh hưởng đến chiếc ghế HLV trưởng. Trong khi đó, trên thực tế, đâu phải HLV nào cũng có năng lực phù hợp để làm đội tuyển trẻ, chưa kể nhiệm vụ chính trong hợp đồng của họ vẫn là đội tuyển quốc gia.

Được trở lại với mục tiêu cụ thể như vô địch AFF Cup có thể nói là phù hợp với bóng đá Việt Nam. Nó giống như một đợt tổng rà soát năng lực của nền bóng đá, ở một mức độ thực tế hơn. Ví dụ như nó sẽ giúp cho chúng ta đánh giá được việc để thua Indonesia 3 trận liên tiếp gần đây là vấn đề của HLV hay là sự sa sút về chất lượng cầu thủ.

Một thành công ở AFF Cup 2024 sẽ có khả năng khôi phục lại sức sống cho làng cầu, điều mà đấu trường SEA Games không thể làm được. Hãy nhớ đến các thời điểm năm 2002 và 2008 dưới thời HLV Calisto để thấy những điều tích cực đến từ việc chơi tốt tại giải đấu số 1 khu vực, đặc biệt là với làng cầu nội địa.

Nhà cầm quân người Bồ Đào Nha từng để lại một bài học về cách chọn lựa, sàng lọc con người từ nền tảng V-League chứ không phải bóng đá trẻ. Điều đó, rất thích hợp cho công việc của HLV Kim Sang Sik hiện tại.

Công bằng mà nói, V-League hiện nay vẫn đang trong tầm ảnh hưởng của các cựu binh có từ thời HLV Park Hang Seo. 5 đội bóng đang tham gia cuộc đua vô địch hiện nay chiếm đến hơn 70% tuyển thủ quốc gia nếu căn cứ vào kỳ AFF Cup 2022. Trong số 20 chân sút hàng đầu của V-League, ngoài số lượng áp đảo của ngoại binh thì phần còn lại cũng là các tuyển thủ. Có người đang phong độ cao, có người sa sút ít nhiều, nhưng tựu trung họ vẫn là những con người tốt nhất mà bóng đá Việt Nam đang có. Tại sao họ ít được trọng dụng dưới thời ông Troussier? Tái sinh năng lực tốt nhất của họ thế nào, đó là công việc thú vị dành cho ông Kim Sang Sik.

Xem ra, nó vừa khó mà cũng dễ, miễn là tân HLV không quá phiêu lưu trong khoảng thời gian cầm quân từ nay đến trước AFF Cup 2024. Điều may mắn cho ông Kim là giai đoạn ông đi tuyển quân lại rơi vào những vòng cuối của mùa giải, một điểm rơi hợp lý cho chiến dịch cuối năm.

Hồi năm 2002, sau trận chung kết với Thái Lan, đã từng có những phản biện đề nghị bóng đá Việt Nam nên nhìn nhận thật kỹ lưỡng lý do mà đội tuyển không thắng nổi đội hình không phải là mạnh nhất của người Thái.

Người biết rõ nhất câu trả lời là HLV Park Hang Seo thì đã nói lời chia tay trước đó, rồi cũng có thể không ai muốn "đào sâu" vào các nguyên nhân thất bại vì ngại làm giảm sự hưng phấn với "Giấc mơ World Cup". Để rồi mất gần 2 năm, bây giờ chúng ta sẽ phải tập trung vào việc tìm cho ra nguyên nhân. Là hãy chuẩn bị cho tương lai từ con người cũ, hay là chẳng còn chọn lựa nào khác ngoài việc xây dựng từ U23.

Muộn còn hơn không. Năm 2002, HLV Calisto từng triệp tập những người bị xem là "lão tướng" như Nguyễn Văn Sỹ, Lê Huỳnh Đức..., và ông thậm chí còn gọi các cầu thủ đang chơi bóng ở giải hạng Nhất như Tài Em, Trường Giang, Xuân Thành. Tiger Cup 2002 trên đất Indonesia.

Khi đó chúng ta chỉ về hạng Ba, nhưng lại truyền được một thông điệp thành công, đó là bóng đá Việt Nam không thiếu tài năng, miễn là phải có cách làm đúng, tầm nhìn thực tế. Nhiều cầu thủ trẻ của năm 2002 sau đó là nhân tố chính để cùng HLV Calisto vô địch AFF Cup 2008.