Ngày 14/11, Giám đốc Bảo tàng tỉnh Bình Định Bùi Tĩnh thông tin, UBND tỉnh Bình Định vừa có văn bản đề nghị Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch xem xét trình Thủ tướng Chính phủ công nhận hai tượng sư tử đá thành Đồ Bàn (thuộc quyền quản lý của Bảo tàng tỉnh Bình Định) là bảo vật quốc gia. 

Cuối năm nay, Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia mới có ý kiến thẩm định về hiện vật và Hồ sơ hiện vật.

Hai tượng sư tử đá thành Đồ Bàn là những tác phẩm điêu khắc Champa, có niên đại vào cuối thế kỷ XI  đến đầu thế kỷ XII. Hai tượng có chiều cao 1,05 m, dài 1,2 m, lưng rộng nhất 0,6 m; thể hiện giống đực với dạng tượng tròn, chất liệu làm bằng đá sa thạch; các chi tiết trang trí và tư thế được tạc giống nhau, hai chân trước chổng lên, đầu ngẩng cao, mông hơi đẩy từ phía sau, ngực ưỡn thẳng về phía trước, phần bụng sau nằm xuống đất. 

Do hai chân trước tạc ngắn và mất cân đối nên nhìn hai bên giống như hai con sư tử đang nằm - đây cũng là nét đặc trưng riêng khác hẳn những tượng sư tử Champa từng được biết tới từ trước đến nay.

Hai tượng sư tử đá này được phát hiện vào năm 1992 tại thôn Bả Canh, xã Nhơn Hậu, thị xã An Nhơn, gần vị trí tháp Cánh Tiên trong khu vực thành Đồ Bàn. Ngoài phát hiện hai tượng sư tử đá, người dân địa phương còn phát hiện một hố chôn tượng Gajashimha (con vật đầu voi mình sư tử). Sau đó, những tượng đá này được đưa về Trung tâm Văn hóa Thể thao và Du lịch An Nhơn quản lý. Đến năm 1999, được đưa về Bảo tàng tỉnh quản lý, trưng bày.

Đến nay, tỉnh Bình Định có 11 hiện vật được công nhận bảo vật quốc gia. Toàn bộ những bảo vật này đều là đỉnh cao của nghệ thuật điêu khắc Champa. Được biết, vào cuối tháng 1/2023, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cũng đã ký Quyết định số 41/QĐ-TTG về việc công nhận 27 bảo vật Quốc gia (đợt 11, năm 2022); trong đó có cặp tượng voi đá thành Đồ Bàn, niên đại: Nửa sau thế kỷ XII; hiện lưu giữ tại Khu di tích Thành Hoàng Đế, xã Nhơn Hậu, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định.