Tối 28/5, Liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc 2022 đã bế mạc sau 10 ngày tranh giải với sự tham gia của gần 600 diễn viên, nhạc công và các thành phần sáng tạo đến từ 11 đơn vị Tuồng và Dân ca kịch chuyên nghiệp trên cả nước, cùng sự cổ vũ của hàng nghìn lượt khán giả tới xem tại thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An.

Khai mạc Lễ hội Làng Sen, Liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc - 2022

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp UBND tỉnh Nghệ An tổ chức khai mạc Lễ hội Làng Sen và Liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc - 2022 nhân dịp kỷ niệm 132 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2022).

Liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc được tổ chức từ ngày 17 đến 28/05 trong khuôn khổ Lễ hội Làng Sen - lễ hội truyền thống vào dịp kỷ niệm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh là hoạt động mang ý nghĩa sâu sắc của các văn nghệ sỹ nói chung và đồng bào, nhân dân tỉnh Nghệ An nói riêng dâng lên Chủ tịch Hồ Chí Minh khúc dân ca ở mọi miền Tổ quốc như những đoá hoa toả hương thơm ngát nhân Ngày sinh nhật của Người. Liên hoan do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch giao Cục Nghệ thuật biểu diễn chủ trì, phối hợp với Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam, Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Nghệ An và các đơn vị liên quan tổ chức.

Phát biểu tại Lễ bế mạc, Thứ trưởng Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông khẳng định: “Liên hoan lần này có nhiều vở diễn đạt chất lượng về nội dung và nghệ thuật, hấp dẫn công chúng, đặc biệt có nhiều vở sáng tạo, mới mẻ đến từ tác giả, đạo diễn, nghệ sỹ, diễn viên đến cách hoá trang kiểu mặt nạ; múa theo nguyên tắc “nội ngoại tương quan, tả hữu tương ứng, thượng hạ tương phù”; hát thì theo cách “nói lối”; âm nhạc theo nguyên tắc “lề lối”, tất cả tuân theo nghiêm luật âm dương nghệ thuật; các yếu tố ca, vũ, nhạc được phát triển một cách hài hoà với nghệ thuật diễn xuất của diễn viên. Sự kết hợp tổng thể các yếu tố này mang lại cảm xúc thẩm mỹ đặc biệt cho khán giả, giúp họ cảm nhận được sự tinh tế của nghệ thuật tuồng và dân ca kịch, tôi biểu dương các đơn vị nghệ thuật với ý thức trách nhiệm cao đã có sự quan tâm thỏa đáng về vật chất và đầu tư về chuyên môn cho các vở diễn của mình; biểu dương các tác giả, đạo diễn, nghệ sỹ, diễn viên đã khắc phục mọi khó khăn sau đại dịch Covid-19 để đem đến Liên hoan những vở diễn có chất lượng nghệ thuật cao”.

Trong 10 ngày, khán giả thành phố Vinh đã được chứng kiến, đồng cảm, cùng vui, buồn với các nhân vật trong từng vở diễn. Hội đồng Nghệ thuật gồm các NSND, NSƯT, nhà văn cũng đã thẩm định và trao đổi, đánh giá một cách công tâm, hiểu biết và thẩm thấu để đi tới sự thống nhất về định hướng chính thống và chất lượng nghệ thuật của các vở diễn, hàng trăm vai diễn chính-phụ và các thành phần sáng tạo. Các nghệ sĩ, diễn viên, nhạc công cũng đã thể hiện hết sức nghiêm túc, chân thành, hết mình trên sàn diễn của Liên hoan.

Đánh giá chất lượng nghệ thuật của liên hoan năm nay, nhà văn, nhà viết kịch Hà Đình Cẩn - Chủ tịch Hội đồng Nghệ thuật ghi nhận: Hội diễn của chúng ta hội tụ 11 đoàn nghệ thuật với 16 vở diễn. Mười sáu vở kịch hát với đề tài lịch sử và đề tài hiện đại đầy sắc màu, mang dấu ấn của các vùng miền văn hóa, mang những đòi hỏi bứt phá vươn lên cuộc sống mới của các vùng quê.

Dàn kịch mục của Hội diễn là hai dòng chảy phối hợp nhịp nhàng, giữa truyền thống và hiện đại, giữatrình thức kinh điển và lối diễn mới mẻ, giữa kịch lịch sử bàn về quốc sự, trung quân ái quốc với kịch đề tài hiện đại phản ánh những những vấn đề nóng bỏng, gay gắt của cuộc sống xã hội hôm nay, đề cao nhân cách con người, hướng vào đức hạnh cao quý,trách nhiệm với quê hương, đất nước, với gia đình, với tình yêu của chính mình, đấu tranh không khoan nhượng các hiện tiêu cực, vượt qua các trở ngạị,vươn tới cuộc sống tốt đẹp và phẩm giá cao thượng.

Trong Hội thi lần này, có sự phối hợp nhịp nhàng giữa tác giả kịch bản và tác giả chuyển thể, tạo ra những vở Tuồng và Dân ca có ngôn ngữ giàu tính hình tượng, giàu tính hành động, giàu tính âm nhạc... Không ít vở diễn có ngôn ngữ kịch bản hàm súc và cô đọng nhưng vẫn chứa nhiều thông tin, thông báo được bản chất sự việc, cung bậc tình cảm. Mảng đề tài hiện đại vở nào cũng đấu tranh gay gắt với cái cũ, cái ngáng trở, cái xấu xa làm bật sánghình tượng con người mới có trách nhiệm với cuộc sống. Hai dòng chảy của Tuồng và Kịch hát dân ca không chỉ bảo tồn các giá bất hủ về trình thức của truyền thống, mà sáng tạo hình thức mới thu hút và chuyển bá tư tưởng và thẩm mỹ của vở diễn rất hiệu quả. Sự song hành cuả Tuồng với đề tài quân quốc, kịch hát dân ca với đề tài hiện đại làm phong phú kịch hát dân tộc, đồng thời mở hướng phát triển đầy sức sống của sân khấu truyền thống.

Không ít cảnh diễn bi tráng, được đạo diễn dàn dựng công phu và nghệ sĩ phô diễn hết mình, tạo những điểm nhấn nghệ thuật đầy ấn tượng. Sân khấu Hội diễn là sàn diễn về đạo đức, sàn diễn đề cao các giá trị nhân văn, sàn diễn của niềm tin con người vào những bất biến là lòng yêu nước, tình son sắt thủy chung, đùm bọc nhau đi qua các gian nan, thử thách, sàn diễn không khoan nhượng đấu tranh với cái xấu, tố cáo gian nịnh, hướng con người tới xã hội lành mạnh và các đức tính cao quý.

Mười sáu vở diễn, ta gặp một đội ngũ hùng hậu các nghệ sĩ tài năng. Lớp nghệ sĩ gạo cội còn ở đó, thục luyện nghề nghiệp, và từng trải, làm vụt sángtrong vai diễn, thực hiện một quá trình giải quyết mâu thuẫn giữa cái tôi diễn viên và cái tôi nhân vật vừa thống nhất, lại vừa có khoẳng cách, thực nhưng là cái thực của ước lệ. Các bạn đã diễn tài hoa biết chừng nào. Các bạn đã diễn một quá trình sáng tạo bằng cảm xúc thật, không theo khuôn thức nào, và chỉ diễn ra một lần trước khán giả đã lột tả cái thần, cái bản chất cốt lõi của sự việc và con người để từ đó đạt được hiệu quả cao về sự nhận thức về tư tưởng và thẩm mỹ cho người xem..

Trong Hội diễn lần này ta thấy các nghệ thuật góp cho vở diễn như âm nhạc, ánh sáng, mỹ thuật… hết sức tài hoa và điêu luyện. Riêng các dàn nhạc với bộ gõ, bộ hơi và bộ dây của các đoàn hát khá hoàn thiện, tạo ra dàn âm thanh dày và đầy, không chỉ đưa hơi giữ nhịp cho người hát mà bồi đắp thêm cảm xúc cho ngươi xem. Vui mừng là nhìn vào dàn nhạc, thấy nhiều nhạc công trẻ tài năng. Thiết kế vài vở diễn khá đẹp, nhiều thiết kế khoáng đạt, giàu tính biểu tượng, tạo cơ hội cho diễn viên biểu diễn thể hiện về số phận, tâm lý và cá tính nhân vật.

Kết quả, giải Vở diễn Ban Tổ chức đã trao 03 Huy chương vàng cho các vở “Cánh cò trong bão” - Trung tâm nghệ thuật truyền thống tỉnh Nghệ An; “Cô thần” - Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Bình Định; “Truyện ngoài chính sử - Làm vua” - Nhà hát Tuồng Việt Nam.

5 Huy chương Bạc thuộc về “Đi qua ngày giông bão” - Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Hà Tĩnh, “Hoàng đế Lê Đại Hành” - Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Thanh Hóa, “Chiếc áo thiên nga” - Nhà hát Nghệ thuật Hát bội thành phố Hồ Chí Minh, “ Chợ đời” - Nhà hát Nghệ thuật Ca kịch Huế, “ Tam khúc Chúa” - Nhà hát Tuồng Việt Nam.

• Liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc gắn với Lễ hội Làng Sen 2022
• Bế mạc liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc 2019
• 600 nghệ sĩ dự Liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc

3 Huy chương Đồng thuộc về “Phượng hoàng Trung Đô” - Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Khánh Hòa, “Ni sư Hương Tràng” - Đoàn ca kịch Quảng Nam, “Ngược sóng” - Nhà hát Tuồng Nguyễn Hiển Dĩnh.

Giải diễn viên, Ban Tổ chức cũng trao 31 Huy chương Vàng, 40 Huy chương Bạc, 20 Huy chương Đồng.

Ban Tổ chức trao giải Tác giải xuất sắc thuộc về Văn Trọng Hùng - Vở diễn "Cô thần" - Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Bình Định; Đạo diễn xuất sắc ( thể loại Tuồng) thuộc về NSND Hoài Huệ vở “Truyện ngoài chính sử - Làm vua” - Nhà hát Tuồng Việt Nam; Đạo diễn xuất sắc (thể loại Dân ca) thuộc về NSƯT Bùi Như Lai vở “Đi qua ngày giông bão”.

Nhạc sỹ xuất sắc thuộc về NSƯT Thành Nam vở “Hoàng đế Lê Đại Hành” - Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Thanh Hóa, Họa sỹ xuất sắc thuộc về Trần Hồng Vân vở “Chiếc áo thiên nga” - Nhà hát Nghệ thuật Hát bội thành phố Hồ Chí Minh, Biên đạo múa xuất sắc thuộc về Đỗ Thị Kim Tiển vở Cô thần” - Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Bình Định.

KN