Ở vị trí số một thế giới, Lionel Scaloni vẫn thay đổi liên tục đội hình xuất phát và chỉ khẳng định đặc quyền cho Lionel Messi. Tại sao phải thay đổi và sự luân phiên đấy luôn mang lại kết quả tốt đẹp cho Argentina?

Bài toán Messi

Scaloni tiếp quản Argentina khi Messi đã 32 tuổi và ông phải giải bài toán mà chưa HLV nào trước đó của Argentina giải nổi: Tối ưu hoá Messi, kéo dài thời gian chơi bóng của anh ở ĐTQG, song song với hoàn thiện ý tưởng xây dựng lối chơi và vận hành chiến thuật. Chỉ mất một kỳ Copa Armerica 2019 mà Argentina xếp thứ 3, sau đấy, cỗ máy Argentina đã thể hiện sự nhịp nhàng và ngày càng chính xác trong những thời khắc quyết định.

Hơn 30 năm qua, đây là thời kỳ đầu tiên mà Argentina không có những tiền vệ phòng ngự siêu đẳng như Redondo, Simeone, Almeyda hay Mascherano. Nhưng họ phòng ngự vững vàng hơn trước nhiều và hệ thống của Scaloni trở thành bệ phóng để Messi "đi bộ chơi bóng".

De Paul được trao nhiệm vụ thu hồi bóng cho Messi phòng khi anh mất bóng. Nhưng dường như ai trong đội cũng sẵn sàng gánh vác vai trò đó. Ở World Cup 2022, Messi đã 2 lần để mất bóng và Argentina bị thủng lưới ngay sau đó, nhưng không ai xem đấy là vấn đề. Messi ở ĐTQG được tiết kiệm thể lực tối đa cho những pha bóng định đoạt trận đấu. Nhưng giờ Messi đã là một lão tướng, tuổi tác của anh chính là động lực để Scaloni luôn muốn bổ sung những nguồn năng lượng tươi trẻ hơn vào đội, phải là những người thông minh, đa năng, giỏi trong chiếm lĩnh không gian và khiêm nhường trong thể hiện. Sân khấu chính vẫn dành cho Messi.

Và chúng ta được chứng kiến khi Messi đoạt được các danh hiệu ở ĐTQG và nhận được tinh thần đồng đội cao cả đó, anh lại tiếp tục chơi bóng vì họ để nâng cả tập thể lên trình độ cao hơn.

Kiểm soát trận đấu

Giai đoạn thất bại của bóng đá Argentina từ sau Diego Maradona có điểm chung là đội bóng có nhiều quái kiệt nhưng chơi thứ bóng đá cổ điển và thiếu tính tốc độ. Bielsa và Pekerman ở hai kỳ World Cup 2002, 2006 hiện đại hơn, nhưng thiếu khả năng kiểm soát nhịp độ trận đấu. Còn Scaloni đã xây dựng nên một Argentina loại bỏ hẳn những nhược điểm xưa cũ và tạo ra một bản sắc vượt trội so với các phiên bản tiền nhiệm trong lối chơi: Thực dụng, giàu cá tính, tốc độ, nhuần nhuyễn và chính xác. Argentina kiểm soát trận đấu và kiểm soát cả đối thủ.

Đấy là ý tưởng mà Scaloni muốn tạo ra và biến nó thành một loại vũ khí. Dựa trên một hàng tiền vệ đồng đều và ai cũng ở chất lượng mức khá trở lên, Scaloni có thể xoay tua mà vẫn giữ được sự ổn vững. Hàng phòng ngự có hai siêu sao thuộc hàng hay nhất trong lịch sử Argentina ở vị trí của họ là thủ môn Martinez và trung vệ Romero. Tuyến trên dĩ nhiên là Messi và Di Maria. Nhưng trên hết là sự đoàn kết và vận hành chiến thuật. Vì vậy, dù liên tục biến chuyển giữa 4-3-3, 4-4-2, 3-5-2 giữa các trận đấu và ngay cả trong trận, tính hiệu quả của cả đội luôn ổn vững. Tiền đạo cánh Nico Gonzalez có thể đá hậu vệ trái trong sơ đồ 4-4-2 hay tiền vệ cánh trong sơ đồ 3-5-2, Enzo, Mac Allister hay Paredes có thể thay nhau chơi ở vị trí tiền vệ trụ, hay Julian Alvarez có thể san sẻ vai trò làm bóng cùng Di Maria khi vắng Messi. Tất cả đều ít nhất làm tròn vai.

Đấy cũng là cách Scaloni chuẩn bị dần cho những lúc Messi vắng mặt dù hệ thống này vẫn cho phép Messi chơi thêm một kỳ World Cup. Hãy quan sát Argentina hoàn thiện lối chơi ra sao ở giải đấu này trên phương diện kiểm soát trận đấu: Khi họ tăng tốc đầu hiệp hai, bàn thắng lập tức đến. Sau đấy, Argentina kiểm soát nhịp độ, và chờ đối thủ nôn nóng là tung đòn kết liễu. Ở World Cup 2022, Argentina còn chưa trau chuốt khả năng kiểm soát trận đấu đến mức độ thế này, họ vẫn lúng túng khi đối phương tràn lên dồn ép và phản công chưa hiệu quả. Bây giờ, Argentina lại có một diện mạo mới, đáng chờ đợi và đáng sợ hơn để tiến đến ngôi vô địch trong một giải đấu mà Argentina có thể không để lọt lưới bàn nào.

Dù Messi chưa bình phục chấn thương hoặc chỉ góp mặt sau, thì đấy cũng không phải là vấn đề trong một trận đấu cụ thể với một tập thể vĩ đại mà khiêm nhường thế này.

Huỳnh Anh