(Thethaovanhoa.vn) - Sau nhiều lần cảnh báo, cuối cùng Hạ viện và Thượng viện Mỹ đều đã bỏ phiếu thông qua các biện pháp trừng phạt nhằm vào các công ty liên quan đến dự án đường ống khí đốt Dòng chảy phương Bắc 2 của Nga và các nước châu Âu.

Nga và Thổ Nhĩ Kỳ xây dựng đường ống khí đốt thay 'Dòng chảy phương Nam'

Nga và Thổ Nhĩ Kỳ nhất trí về tuyến đường ống khí đốt "Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ" là dự án mà Moskva hy vọng sẽ thay thế dự án "Dòng chảy phương Nam", vốn được Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố hủy bỏ

Thế nhưng bất chấp các lệnh trừng phạt, Nga và Đức đến nay vẫn tỏ ra quyết tâm theo đuổi dự án này, một dự án được xây dựng dưới Biển Baltic mà nếu đi vào hoạt động sẽ giúp vận chuyển gấp đôi lượng khí tự nhiên từ Nga tới Đức.

• WB chi 520 triệu USD bảo lãnh cho Ukraine mua khí đốt của Nga

Một dự án tham vọng   

Nổi tiếng với những vựa dầu mỏ mênh mông và trữ lượng khí đốt dồi dào, Nga là nhà sản xuất và xuất khẩu năng lượng chủ chốt của thế giới. Nguồn thu từ xuất khẩu mặt hàng này chiếm khoảng 50% nguồn thu ngân sách Liên bang Nga và 68% tổng kim ngạch xuất khẩu của “Xứ sở Bạch dương”.       

Trong khi đó, hàng chục quốc gia tại châu Âu, nơi có những thành phố tráng lệ, hiện đại, sầm uất, lại là nơi tiêu thụ nguồn năng lượng khổng lồ. Chính vì thế, từ giữa thập niên 70 của thế kỷ XX, Nga đã trở thành nhà cung cấp khí đốt đáng tin cậy của châu Âu, với khoảng 25% tổng lượng khí xuất khẩu của Nga được chuyển tới bạn hàng này.   

Tuy nhiên, kể từ sau khi Liên Xô tan rã vào năm 1991, Liên bang Nga vấp phải khó khăn, đó là khí đốt xuất khẩu của Nga sang các thị trường châu Âu phải đi qua những nước trung chuyển thuộc Liên Xô (cũ) là Belarus và Ukraine. Trong lịch sử, hai quốc gia nghèo năng lượng này đã nhiều lần can thiệp vào việc xuất khẩu khí đốt của Nga, không ngần ngại khóa đường ống dẫn khí qua những nước này để gây sức ép mỗi khi có tranh chấp bùng lên với nước Nga láng giềng.       

Năm 2009, để trả đũa Công ty Gazprom của Nga nâng giá bán khí đốt, Ukraine đã từng chặn đường trung chuyển khí đốt Nga bán sang EU, làm cho 18 nước khách hàng Tây Âu của Nga lâm vào tình thế khó khăn đúng vào lúc cần khí đốt để sưởi vào mùa đông.       

Trong bối cảnh đó, xây dựng một đường ống vận chuyển khí đốt sang châu Âu mà không phải quá cảnh qua một nước nào luôn là mục tiêu lớn của Nga, nhất là sau các cuộc khủng hoảng khí đốt với Ukraine. Và giải pháp hiệu quả nhất mà Nga lựa chọn chính là Dự án đường ống dẫn khí “Dòng chảy phương Bắc”.   

Đường ống dẫn khí đốt “Dòng chảy phương Bắc” được chính thức đưa vào vận hành vào ngày 8-11-2011 và hoàn thành toàn bộ vào năm 2012. Sự ra đời của “Dòng chảy phương Bắc” ngay lập tức đã giúp Nga và các khách hàng Tây Âu của Nga tránh được tình trạng nguồn năng lượng này bị tắc nghẽn do những tranh chấp lặp đi lặp lại giữa Nga và Ukraine trước đó. Khi đi vào hoạt động, “Dòng chảy phương Bắc” cung cấp cho thị trường Tây Âu khoảng 55 tỷ m3 khí đốt mỗi năm.   

Và sau khi dự án “Dòng chảy phương Bắc” đi vào vận hành, vào tháng 9-2015, Nga, Đức và các đối tác châu Âu đã tiếp tục ký thỏa thuận bắt tay xây dựng tiếp dự án “Dòng chảy phương Bắc” mở rộng, tức “Dòng chảy phương Bắc 2” (Nord Stream-2) nhằm xây dựng một nhánh đường ống dẫn khí đốt khác xuất phát từ vịnh Narva thuộc khu vực biên giới giữa Nga và Estonia tới Lubmin, miền Đông Bắc nước Đức và không phải chạy qua lãnh thổ Ukraine. Dự kiến đường ống này sẽ đi vào hoạt động muộn nhất vào cuối năm 2019.   

Dòng chảy phương Bắc 2 là dự án liên doanh giữa tập đoàn Gazprom với các công ty của châu Âu là Engie của Pháp, OMV AG của Áo, Royal Dutch Shell của Anh và Hà Lan, Uniper và Wintershall của Đức. Tuyến đường ống dẫn khí đốt theo Dự án Dòng chảy phương Bắc 2 có chiều dài 1.225 km trong đó có 85 km đường ống chạy bên trong lãnh thổ Đức. Tổng giá trị đầu tư xây dựng dự án Dòng chảy phương Bắc 2 là 9,5 tỷ Euro (10,6 tỷ USD). Dự án này dự kiến sử dụng 86% đường ống của dự án Dòng chảy phương Bắc hiện tại trước khi rẽ nhánh. Khi rẽ nhánh, đường ống Dòng chảy phương Bắc 2 sẽ đi qua lãnh thổ của Nga, Phần Lan, Thụy Điển, Đan Mạch và Đức.

Mỹ tìm mọi cách vẫn không thể ngăn cản Dòng chảy phương Bắc 2   

Cho đến nay, các nước Đức, Thụy Điển, Áo và Pháp đã cấp phép xây dựng dự án Dòng chảy phương Bắc 2. Những nước ủng hộ thì cho rằng cho rằng đường ống sẽ đem lại nguồn cung năng lượng ổn định với giá cả phải chăng.   

Tuy nhiên, dự án Dòng chảy phương Bắc 2 cũng vấp phải sự phản đối của một số nước như Latvia, Litva hay Ba Lan vì cho rằng dự án mang màu sắc chính trị, có thể gây bất ổn địa chính trị tại khu vực Trung và Đông Âu; Ukraine cũng phản đối do sợ mất nguồn thu từ việc trung chuyển khí đốt của Nga; còn Mỹ cũng là một trong những quốc gia đi đầu trong việc tẩy chay dự án Dòng chảy phương Bắc 2. Bên cạnh mối lo dự án có thể khiến châu Âu phụ thuộc nguồn cung năng lượng từ Nga, Mỹ đang nuôi tham vọng mở rộng thị trường xuất khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) sang châu Âu.   

Trong khi phía Nga thì cho rằng sự phản đối của Mỹ và một số nước là “cạnh tranh không lành mạnh”. Nga đã nhiều lần kêu gọi các đối tác châu Âu không xem dự án này như một công cụ gây ảnh hưởng chính trị.   

Nhưng bất chấp các lệnh trừng phạt và mối quan hệ không ngọt lành giữa Nga với châu Âu và Mỹ, các nhà quản lý từ Nga và Đức thời gian qua vẫn quyết tâm thực hiện dự án “Dòng chảy phương Bắc 2” nhằm tăng nguồn cung ứng năng lượng từ xứ sở Bạch dương, giải quyết thực trạng nhu cầu khí đốt ngày càng tăng ở lục địa già.   

Ngày 27-3-2018, Chính phủ Đức đã cấp phép xây dựng đường ống dẫn khí đốt Dòng chảy phương Bắc 2.   

Ngày 5-4-2018, Phần Lan đã cấp phép xây dựng đường ống khí đốt của Dòng chảy phương Bắc đi qua vùng đặc quyền kinh tế của họ.   

Ngày 7-6-2018, Thụy Điển cũng cấp phép xây dựng tuyến đường ống dẫn khí đốt đi qua vùng đặc quyền kinh tế của quốc gia này.   

Vào đầu tháng 2-2019, các nước thành viên EU đã thông qua thỏa thuận do Pháp và Đức đề xuất, theo đó cho phép Đức đóng vai trò là bên đàm phán chủ đạo với Nga liên quan đến hệ thống đường ống Dòng chảy phương Bắc 2 dẫn khí đốt từ Nga tới châu Âu. Đây là bước tiến lớn trong nỗ lực bảo vệ dự án trước sự phản đối kịch liệt từ Mỹ, Ukraine và một số nước châu Âu khác.   

Ngày 30-10-2019, Đan Mạch cấp phép cho dự án Dòng chảy phương Bắc 2 của Nga xây dựng một phần đường ống khí đốt tự nhiên ở thềm lục địa của Đan Mạch thuộc Đông Nam đảo Bornholm trên Biển Baltic. Cơ quan Năng lượng Đan Mạch khẳng định Đan Mạch có nghĩa vụ cho phép việc xây dựng đường ống trung chuyển theo Công ước của LHQ về Luật biển. Việc Đan Mạch cấp phép cho đường ống Dòng chảy phương Bắc 2 đi qua vùng lãnh thổ của nước này đã giúp rào cản cuối cùng trong tiến trình hoàn tất đường ống dẫn khí đốt từ Nga qua Tây Âu được gỡ bỏ.   

Thế nhưng, những động thái trên đã vấp phải sự phản đối của Mỹ. Nhằm cản trở việc thực hiện dự án, thời gian qua Mỹ đã thực hiện một số biện pháp trừng phạt kèm theo một điều luật hồi tháng 8-2018 để chống lại việc xây dựng Nord Stream 2.   

Mới đây ngày 17-12-2019, Thượng viện Mỹ đã bỏ phiếu thông qua các biện pháp trừng phạt nhằm vào các công ty làm việc với đường ống dẫn của Nga. Trước đó một tuần, Hạ viện Mỹ cũng đã thông qua các biện pháp trừng phạt trên. Nhiều khả năng, dự luật trên sẽ sớm được Tổng thống Trump ký ban hành thành luật và việc Mỹ áp đặt trừng phạt với với đường ống dẫn khí Dòng chảy phương Bắc 2 sẽ có thể được tiến hành luôn, không muộn hơn ngày 20-12.   

Vì vậy, phản ứng trước trước lệnh trừng phạt mới từ Mỹ, chính phủ Đức cho biết sẽ xem xét luật này và sẽ đưa ra quyết định sử dụng các biện pháp đáp trả cụ thể. Có thể thấy rõ, Nord Stream 2 càng được đẩy nhanh tiến độ thì Mỹ càng tỏ thái độ phản đối mạnh mẽ hơn song điều này không ngăn cản được quyết tâm thực hiện dự án đầy tham vọng này của Nga và châu Âu.

Trọng Đức/TTXVN (tổng hợp)