(TT&VH) - Đầu tháng này có thông tin xuất hiện trên báo chí về khả năng Taj Mahal, công trình lịch sử nổi tiếng nhất Ấn Độ, sẽ sụp đổ trong vòng chưa đầy 5 năm tới đây và sẽ gây nên một thảm hoạ lớn về môi trường cũng như văn hoá. Song giới chuyên gia đã vào cuộc để chứng minh rằng tin tức đó là không có cơ sở khoa học.

Hình ảnh Taj Mahal nhìn từ phía Nam

Ramshankar Katheria, một nghị sĩ ở thành phố Agra của Ấn Độ là người đầu tiên loan tin về khả năng Taj Mahal có thể sụp đổ bởi nền tảng của nó đã bị suy yếu đi. Ông chỉ ra rằng nguyên nhân do nước sông Yamuna nằm cạnh lăng bị ô nhiễm nghiêm trọng và khô hạn, khiến nền móng được làm chủ yếu bằng gỗ của công trình bị mục ruỗng, dẫn tới nguy cơ sập đổ. “Nếu vấn đề không được giải quyết từ dưới nền móng, Taj Mahal sẽ đổ ập xuống sau từ 2-5 năm tới” - Katheria tuyên bố.

Lăng mộ của một tình yêu

Lịch sử kể rằng Shah Jahan là vị hoàng đế lãnh đạo vương triều Mughal thời cực thịnh. Năm 1631, khi cầm quyền được 4 năm, Shah Jahan mang quân tới Burhanpur để dẹp loạn. Dù đang mang bầu ở tháng thứ 9, người thiếp thứ 3 được ưa thích của Shah là Mumtaz Mahal vẫn quyết định đi tháp tùng chồng ra chiến trường, như bao lần trước đây. Trong một buổi sáng tháng 4/1631, Mumtaz Mahal sinh hạ cho Shah một đứa con gái, nhưng bị biến chứng sau sinh. Theo truyền thuyết kể lại, trong lúc hấp hối, Mumtaz Mahal đã đề nghị chồng xây cho mình một lăng mộ đẹp hơn bất kỳ nơi nào khác trên thế giới. Và Shah, vì tình yêu, đã thực hiện lời hứa ấy.

Hoạt động xây dựng Taj Mahal bắt đầu vào năm 1632, với lăng mộ chủ đạo được hoàn tất vào năm 1648. Các công trình phụ cùng khu vườn quanh lăng chính được làm xong nốt 5 năm sau đó. Về cơ bản, Taj Mahal được xây dựng trên một khu đất rộng hình chữ nhật (dài 580m, rộng 304m). Công trình chủ đạo là một lăng chính với đáy hình bát giác, trong đó 4 cạnh dài hơn khoảng 55m mỗi cạnh. Lăng được xây bằng đá cẩm thạch trắng và sa thạch. Nổi bật lên là phần vòm mái lăng với chiều cao 35m làm từ đá cẩm thạch trắng. Đỉnh của mái vòm chính có một chóp nhọn làm từ vàng, duy trì tới tận những năm đầu 1800 trước khi người ta thay nó bằng đồng. Bốn góc quanh lăng chính là 4 tháp nhọn cao 40 m. Tại chính giữa tầng hai của lăng là hai chiếc quan tài, một lớn một nhỏ, làm bằng đá cẩm thạch màu hồng nhạt và màu trắng của Shah Jahan và Mumtaz Mahal. Chúng được trang trí bằng đá quý, các hoa văn thực vật và các hàng chữ Arab rút từ Kinh Koran.

Các trang trí bên ngoài đền Taj Mahal được đánh giá đẹp nhất theo lối kiến trúc Mughal. Người Ấn Độ xưa còn trích dẫn nhiều câu trong kinh Koran để trang trí bên ngoài đền. Các dòng chữ phía dưới được viết nhỏ hơn phía trên để khi từ dưới nhìn lên, ta có cảm tưởng là các chữ này to bằng nhau. Chúng được viết bằng sơn, hoặc bằng vữa, hoặc bằng đá khảm hoặc đơn giản hơn là chạm khắc thẳng vào vách tường. Ngoài ra, chúng còn được khảm bởi các loại đá quý như đá hoa và cẩm thạch. Nội thất bên trong lăng chính Taj Mahal đã vượt ra khỏi những yếu tố trang trí truyền thống, với hình ảnh và hoa văn trang trí được chạm khắc tinh xảo, khảm đá quý hoặc đá bán quý. Nhìn chung, Taj Mahal được xem là sự kết tinh cao nhất của kiến trúc Mughal và là công trình khiến người Ấn Độ tự hào về nền tảng văn hoá của họ. Taj Mahal, vì thế, cũng là một trong những điểm hút khách du lịch nhất Ấn Độ, đón chừng 4 triệu người viếng thăm mỗi năm.

Không thấy dấu hiệu đe doạ nghiêm trọng

Quan tài của quốc vương Shah Jahan và vợ ông, Mumtaz Mahal, bên trong lăng mộ Taj Mahal

Lâu nay đã có những lo ngại rằng tình trạng ô nhiễm môi trường có thể gây hư hại tới Taj Mahal. Hồi năm 2007, mối quan ngại được đẩy lên cao khi khói bụi ô nhiễm không khí khiến lớp đá cẩm thạch ngoài lăng chính chuyển màu ố vàng. Để giảm bớt mức độ ô nhiễm, các xe hơi và xe buýt ở Ấn Độ giờ không được phép tiếp cận Taj Mahal và phải dừng cách lăng 2km.  Gần đây lại xuất hiện thêm mối đe doạ tới nền móng của lăng mộ do mực nước sông Yamuna bị cạn. Một cuộc khảo sát năm ngoái cho thấy đền Taj Mahal đã bắt đầu xuất hiện các vết rạn nứt. 4 tháp xung quanh lăng mộ cũng bị nghiêng. “Sông Yamuna là một phần trong thiết kế kiến trúc lăng mộ và nếu con sông “chết” đi, Taj Mahal cũng không thể sống sót” - sử gia Ram Nath của Ấn Độ cảnh báo hồi đầu tháng.  Katheria cũng nói rằng ông đã rất nhiều lần thể hiện nỗi lo lắng với Thủ tướng Ấn Độ Manmohan Singh và Tổng thống Pratibha Patil. Theo ông các thanh gỗ hỗ trợ phần móng của đền đang trở nên giòn hơn, dễ hỏng hoặc bị mối mọt tấn công hơn do thiếu nước sông Yamuna.

Tuy nhiên, thông tin về nguy cơ sập lăng mộ đã bị các chuyên gia ở Hội Các nhà Khảo cổ Ấn Độ (ASI), vốn chịu trách nhiệm trùng tu cho Taj Mahal hồi năm 2007, bác bỏ. Chúng tôi đã thường xuyên tiến hành kiểm tra và phối hợp với các cơ quan khác nhau để giám sát tình trạng của Taj Mahal và chưa từng thấy mối đe doạ nào có thể xảy ra với sự tồn vong của lăng mộ” - lãnh đạo ASI ở Agra, ông I.D. Dwivedi, nói trên hãng tin AFP.