Bước qua tuổi 30, tôi đột nhiên trở nên "mất giá" trong thị trường nhân lực. Hoặc nói thẳng ra, các doanh nghiệp không còn mặn mà với những người xin việc tầm tuổi như tôi nữa.

*Dưới đây là bài chia sẻ của một tài khoản có tên Triệu Hoài Cảnh được đăng trên trang Zhihu của Trung Quốc.

34 tuổi, tôi chưa bao giờ nghĩ đến cảnh sẽ có ngày mình phải đi rải CV khắp nơi như hôm nay. Cũng chưa bao giờ tôi hình dung được việc mình sẽ bị họ “từ chối” với lý do “muốn tìm người trẻ hơn cho vị trí này”.

Trước đây, tôi giữ chức quản lý bộ phận trong một công ty kinh doanh khá lớn ở Thâm Quyến. Mức lương không quá cao nhưng tôi cảm thấy nó phù hợp với năng lực của bản thân. Hơn hết, nhờ mức thu nhập từ công việc này, tôi vẫn có thể chăm lo cho gia đình nhỏ 4 người của mình nên khá hài lòng và muốn gắn bó. Tuy nhiên, điều tôi không thể tính toán được cuối cùng cũng xảy ra.

Năm 2020, dịch bệnh xảy ra khiến công ty gặp khó khăn. Các dự án lớn lần lượt phải hủy bỏ, công ty gặp khủng hoảng nghiêm trọng về tài chính. Cầm cự chẳng được bao lâu, 2 năm sau đó, tình huống xấu nhất đã xảy ra, nhân sự công ty bị cắt giảm rất nhiều. Bộ phận tôi phụ trách gần như bị cho nghỉ việc hết. Tôi ấm ức nhưng không thể trách được ai, chỉ biết nói lời tạm biệt với đồng nghiệp rồi ôm đồ đạc đi ra khỏi công ty.

Áp lực tài chính gia đình khiến tôi phải nhanh chóng tìm việc ngay sau đó. Tôi lên mạng tìm việc và rải hồ sơ khắp nơi. Lúc đó, tôi tích cực nghĩ rằng với kỹ năng và những kinh nghiệm làm quản lý bao năm, chắc chắn sẽ có nhiều nơi tuyển dụng mình. Đúng như dự đoán, chỉ ít ngày sau đó, tôi nhận được một số email mời đến phỏng vấn. Thế nhưng cuối cùng tôi nhận lấy bao nhiêu thất vọng khi bị từ chối vì những công ty đó ưu tiên những người trẻ tuổi.

Lý do này khiến những ngày tháng thất nghiệp của tôi kéo dài hơn và kéo tôi xuống hố sâu của sự chán nản. Tôi tự hỏi bản thân mình: “mình thất nghiệp chỉ vì không còn trẻ ư?”

Đây quả là thách thức lớn nhất mà tôi phải đối mặt trong cuộc đời, cũng là thách thức mà tôi mông lung chẳng biết làm thế nào để giải quyết vấn đề. May thay, sau đó nhờ vào một số mối quan hệ bạn bè, tôi được giới thiệu đến một công ty nhỏ để làm việc. Dẫu không bằng công ty cũ nhưng rất may môi trường làm việc và thu nhập cũng khá tốt.

Sau 4 tháng không có thu nhập và mông lung trong việc tìm hướng đi cho mình, ngẫm lại tôi nhận ra 3 điều vô cùng quan trọng. Tôi nghĩ những ai đang và đã rơi vào hoàn cảnh giống như tôi cũng nên biết những điều này:

1. Không trẻ thì phải giỏi

Ai cũng mong có một công việc ổn định, chẳng ai muốn ngoài 30 tuổi vẫn phải chạy ngược chạy xuôi tìm việc. Thực ra lòng tôi hiểu, chuyện tìm việc của những người ở tuổi như tôi khác nhiều so với những người trẻ tuổi. Người trẻ họ họ có sức trẻ, có thời gian, có nhiều cơ hội và được phép sai và sửa. Còn chúng tôi, khi đã đến một độ tuổi nhất định thì cơ hội lại càng ít dần đi.

Một người bạn của tôi từng nói rằng các doanh nghiệp chỉ thích sinh viên mới tốt nghiệp hoặc những người còn trẻ vì ở họ có sự trẻ trung và tràn đầy năng lượng. Họ không đòi hỏi mức lương cao, dễ đào tạo, dễ thích ứng với công việc và có tuổi nghề dài hơn so với ứng viên lớn tuổi. Ngược lại, những người U40 như chúng tôi không còn nhanh nhạy nữa, khó tiếp nhận cái mới và vì có nhiều gánh nặng trong cuộc sống hơn nên thường yêu cầu được trả lương cao hơn và có nhiều đòi hỏi hơn.

Bởi vậy, họ sẽ ưu tiên những người trẻ tuổi nhiệt huyết thay vì những “bà cô hay ông chú ngoài 30. Do đó, khi mà bạn đã mất quá nhiều “lợi thế” khi cạnh tranh với lớp trẻ, yếu tố duy nhất để cứu vớt bạn chính là trình độ chuyên môn.  Thực ra, có nhiều công ty yêu cầu tuyển dụng nhân sự dưới 35 tuổi, thế nhưng nếu trình độ, kinh nghiệm, và kỹ năng chuyên môn tốt, chắc chắn bạn sẽ thuyết phục được họ nhận mình. Hay nói đúng hơn, người giỏi không lo không có chỗ trọng dụng. Thế nên, đừng vì yêu cầu về tuổi tác mà đánh mất sự tự tin của bản thân. 

2.  Khả năng ứng biến chính là sự ổn định cao nhất

Xã hội luôn xoay vần, đó là biểu hiện của sự tiến bộ. Con người cũng vậy, nếu bạn cứ mãi đứng yên một chỗ, bạn sẽ chẳng bao giờ phát triển được. Tuy nhiên, đi kèm với sự xoay vần đó là những biến đổi đòi hỏi chúng ta phải biết cách thích ứng, nếu không sẽ bị quy luật chọn lọc tự nhiên đào thải.

Nơi làm việc chính là một mô hình thu nhỏ của xã hội. Nếu bạn không có khả năng ứng biến, bạn sẽ thụt thùi so với những người khác và dần bị sa thải. Dù khốc liệt nhưng sau biến cố, tôi nhận ra rằng đó cũng chính là nơi để chúng ta có thể rèn luyện, học hỏi kinh nghiệm và nâng cao năng lực của bản thân. Chỉ cần bạn thích ứng tốt với mọi sự thay đổi, bạn ứng biến bản thân một cách linh hoạt thì chẳng có khó khăn hay thách thức nào là không vượt qua được. 

Ngược lại, nếu chỉ biết theo đuổi sự dễ dàng và sự yên ổn thì sớm muộn bạn cũng bị đào thải. Sự đào thải này không hẳn do xã hội hay do môi trường làm việc mà do chính bản thân bạn đã tự đánh mất năng lực ứng biến của mình. Vì vậy, nếu muốn có sự ổn định thì chỉ còn cách rèn luyện khả năng ứng biến của mình. Chính bạn mới là người tạo ra sự ổn định cho bản thân chứ không phải ai khác.

3. Càng nhiều tuổi càng nên tránh làm việc ở những công ty lớn

Nhiều người sẽ thấy đây là điều khó hiểu, nhưng tôi nghĩ đây là một lời khuyên đúng đắn. Thông qua kinh nghiệm của bản thân, tôi nhận ra rằng những tập đoàn lớn là nơi phát triển và rèn luyện tốt cho những người trẻ. Nhưng đây không phải là nơi an toàn và ổn định đối với những người ngoài 30 như tôi.

Nguyên nhân là vì những công ty này có môi trường làm việc rất khắc nghiệt, tính cạnh tranh cao. Họ phải liên tục đổi mới để phát triển hơn. Hơn nữa, trong môi trường làm việc lớn, các cá nhân dễ bị đưa lên bàn cân so sánh. Do đó, nếu bạn không phải là người yêu thích những cái mới, thích ứng nhanh với những thay đổi và chăm chỉ nâng cấp bản thân thì rất dễ bị đào thải. Môi trường này thực sự không lý tưởng như chúng ta nghĩ. Khi đã ở độ tuổi không còn “thuận lợi” cho việc tìm việc, hãy thử sức ở những công ty nhỏ hơn, đôi khi chúng ta sẽ tìm thấy cơ hội mới cho chính mình.