Vào tháng 10 năm 2022, Simona Halep tạm thời bị cấm tham gia môn quần vợt sau khi có kết quả dương tính với Roxadustat. Đến tháng 5 năm 2023, cô nhận lệnh cấm tổng cộng 4 năm do những bất thường trong hộ chiếu sinh học vận động viên.

Simona Halep sẽ được phép tiếp tục sự nghiệp quần vợt của mình bất cứ khi nào cô muốn khi giờ đây, án treo giò doping 4 năm đã được Tòa án Trọng tài Thể thao giảm xuống còn 9 tháng.

Phán quyết về đơn kháng cáo của cô vừa được đưa ra hôm thứ Ba từ một hội đồng gồm ba thẩm phán tại tòa án có trụ sở tại Lausanne, Thụy Sĩ. Vì vậy, vẫn còn quá sớm để biết tất cả thông tin chi tiết về lý do đằng sau quyết định này.

Chuyện gì đã xảy ra?

Halep là tay vợt 32 tuổi đến từ Romania, người đã đạt đến đỉnh cao trong môn quần vợt khi từng đạt vị trí số 1 trên bảng xếp hạng WTA. Cô đã giành chức vô địch tại Wimbledon năm 2019 sau khi đánh bại Serena Williams trong trận chung kết. Trước đó một năm, Halep đã hạ gục Sloane Stephens để giành danh hiệu Pháp mở rộng 2018. Lối chơi của Halep dựa trên khả năng phòng thủ và bao quát sân nhanh chóng.

Halep có kết quả xét nghiệm dương tính với loại thuốc cấm Roxadustat tại US Open 2022, nơi cô thua ở vòng đầu tiên trước Daria Snigur của Ukraine với tỷ số 6-2, 0-6, 6-4. Roxadustat là chất kích thích sản xuất hồng cầu và được sử dụng để điều trị bệnh thiếu máu và các vấn đề về thận.

Ngoài những công dụng trên, Roxadustat còn kích thích cơ thể sản xuất nhiều hormone tự nhiên erythropoietin, hay EPO, và từ lâu đã được coi là một loại doping. Các VĐV đua xe đạp và chạy bộ rất ưa thích dùng loại thuốc này để tăng cường sức chịu đựng.

Sau đó đến năm 2023, Halep bị phát hiện có thêm những bất thường trong hộ chiếu sinh học vận động viên (ABP). Hộ chiếu này cung cấp thông tin cơ bản về các chất trong cơ thể VĐV và được coi là một cách giúp lập biểu đồ về doping.

Ba chuyên gia gồm Tiến sĩ Jakob Morkeberg, Tiến sĩ Laura Garvican-Lewis và Giáo sư Giuseppe d'Onofrio đã đánh giá 51 mẫu máu của Halep và mỗi người trong số họ đều kết luận rằng có "khả năng sử dụng doping".

Kết quả là tay vợt 32 tuổi đã bị cấm thi đấu tổng cộng 4 năm, có thời hạn đến 2026, do hai cáo buộc riêng biệt. Halep thừa nhận lệnh cấm này có thể khiến sự nghiệp chuyên nghiệp của cô kết thúc. Cô cũng thông báo sẽ bắt đầu quá trình kháng cáo sau khi nhận án phạt.

Halep đã kháng cáo thành công thế nào?

Halep, người được luật sư Howard Jacobs đại diện, lập luận rằng cô đã tiếp xúc với một thực phẩm bổ sung bị ô nhiễm, khiến cuộc thử nghiệm của mình không đạt tiêu chuẩn. Vấn đề có thể đến từ chất bổ sung collagen có tên Keto MCT.

Trong khi đó, những vấn đề liên quan đến hộ chiếu sinh học của Halep có thể liên quan đến một cuộc phẫu thuật mà cô đã trải qua. Jacobs cho rằng những bất thường được phát hiện là do các yếu tố bao gồm mất máu trong quá trình phẫu thuật và thời gian cô không tập luyện.

Cơ quan Liêm chính Quần vợt Quốc tế (ITIA) muốn hình phạt của Halep phải được kéo dài lên 6 năm. Nhưng Tòa án trọng tài thể thao đã đứng về phía tay vợt 32 tuổi khi cho rằng cô chỉ "sơ suất" và đã "không cẩn thận kiểm tra" khi sử dụng chất bổ sung, nhưng cô "không mắc lỗi hoặc sơ suất đáng kể nào". Vì vậy, họ kết luận việc Halep vi phạm quy tắc chống doping "không phải là cố ý".

Jacobs, luật sư của Halep, cho biết hôm thứ Ba rằng tay vợt này đã "khởi kiện công ty thực phẩm bổ sung". Jacobs cũng chỉ ra rằng phán quyết mới nhất đồng nghĩa với việc lệnh cấm dành cho Halep đã hết hạn từ tháng 7 năm ngoái. Cô đáng lẽ đã đủ điều kiện dự US Open 2023 và Australian Open đầu năm nay. Giải Grand Slam tiếp theo là Pháp mở rộng, bắt đầu vào tháng 5, và rất có thể Halep sẽ có mặt ở đó.

Halep nói trong một tuyên bố do Jacobs đưa ra: "Trong suốt quá trình lâu dài và khó khăn này, tôi vẫn giữ niềm tin vào tính toàn vẹn của sự thật, và vào các nguyên tắc công lý đã là ngọn hải đăng cho tôi. Bởi vì tôi là một VĐV trong sạch".

"Niềm tin của tôi trong thời gian qua đã bị thử thách bởi những lời buộc tội tai tiếng. Nhưng tôi vẫn duy trì một tinh thần phấn chấn, luôn vững vàng trước mọi tình huống. Cuối cùng thì sự thật đã chiến thắng, ngay cả khi phải mất nhiều thời gian hơn tôi mong muốn".

Một tương lai mới đang chờ đợi Halep

Ở thời điểm hiện tại, Halep có thể trở lại thi đấu chuyên nghiệp bất cứ khi nào cô muốn. Chia sẻ về việc kháng cáo thành công, Halep nhấn mạnh: "Tôi nóng lòng muốn quay trở lại sân thi đấu".

Tuy nhiên khi trở lại, Halep sẽ không được xếp hạng. Lý do là bởi dù đã chứng minh được bản thân trong sạch trong vụ doping nhưng cô lại trốn không xét nghiệm ma túy. Điều này khiến tay vợt người Romania bị mất điểm xếp hạng và phải bắt đầu lại từ đầu.

Kể từ khi bị cấm thi đấu sau US Open 2022, Halep đã vắng mặt trong tổng cộng 18 tháng. Cô sẽ cần phải có suất đặc cách (Wildcards) và lời mời để thi đấu trong các sự kiện hàng đầu của WTA Tour, cho đến khi thứ hạng đủ cao để có thể tự động tham gia các giải đấu.

Trong vài tuần qua, Halep đã đăng video về các buổi tập và có vẻ như cô sẽ sớm trở lại trong thời gian tới. Halep cũng sẽ nhận được 20.000 franc Thụy Sĩ (17.800 bảng Anh) từ ITIA như một khoản đóng góp cho phí pháp lý và các chi phí khác trong quá trình tố tụng. Giám đốc điều hành ITIA, Karen Moorhouse cho biết: "Một yếu tố thiết yếu của quá trình chống doping là VĐV có khả năng kháng cáo. ITIA tôn trọng quyền này cũng như kết quả mà Tòa án trọng tài thể thao đưa ra. Chúng tôi đang chờ đợi quyết định cuối cùng và sẽ xem xét kỹ lưỡng vào thời điểm thích hợp".

Trung Phạm