Giới trẻ Trung Quốc quên dần cách viết chữ
Trung Quốc đang phải đối diện với một vấn nạn: ngày càng nhiều thanh thiếu niên ở quốc gia đông dân nhất thế giới quên mất cách cầm bút và viết một chữ cái hoàn chỉnh.
27/08/2010 14:38
(TT&VH) - Sự bùng nổ của internet và các thiết bị công nghệ cao như máy tính và điện thoại đã khiến Trung Quốc phải đối diện với một vấn nạn: ngày càng nhiều thanh thiếu niên ở quốc gia đông dân nhất thế giới quên mất cách cầm bút và viết một chữ cái hoàn chỉnh.
“Mù chữ” thời công nghệ cao
Giống như nhiều người Trung Quốc khác, từ khi bắt đầu cắp sách tới trường, Li Hanwei đã được dạy hàng chục ngàn chữ tượng hình phức tạp, đã tạo nên hệ thống chữ viết độc đáo của Trung Quốc. Tuy nhiên, giờ đây khi đã 21 tuổi và là sinh viên của một trường đại học ở Hong Kong, Li đột ngột nhận ra rằng mỗi khi cầm bút để viết một từ đơn giản như “bối rối”, cô cũng không biết phải viết từ đó ra sao. “Tôi có thể nhận ra hình dáng của chữ nhưng tôi không thể nhớ nổi việc phải viết chữ đó bằng những nét nào” - Li thổ lộ với phóng viên hãng tin AFP.
Luyện viết bằng bút được xem là biện pháp hiệu quả nhất để nghi nhớ chữ Hán
Các cuộc thăm dò mới đây cho thấy hiện tượng được đặt cho biệt danh “quên chữ viết” này đang lan rộng tại Trung Quốc. Một cuộc thăm dò do tờ Thanh niên Nhật báo tổ chức hồi tháng 4 cho thấy 83% trong số 2.072 người tham gia thăm dò thừa nhận họ gặp khó khăn khi viết chữ Hán, dù là dưới dạng giản lược. Hiện tượng này phổ biến đến nỗi người ta đã đặt một cái tên riêng cho nó là tibiwangz, có nghĩa là “cầm bút nhưng quên mặt chữ”.
Đi tìm nguồn cơn
Nguyên nhân do giới trẻ Trung Quốc thường sử dụng máy tính và điện thoại di động, với hệ thống nhập liệu sử dụng ký tự Latinh, thay vì các chữ tượng hình.
Để viết chữ Hán lên màn hình máy tính, người Trung Quốc sử dụng hệ thống nhập ký tự dựa trên “bính âm”, một phương pháp sử dụng chữ cái Latinh để thể hiện cách phát âm các chữ Hán trong tiếng phổ thông Trung Quốc. Người dùng sẽ nhập vào máy tính hoặc điện thoại phiên bản bính âm của một chữ tượng hình và thiết bị sẽ hiện lên một danh mục các chữ phù hợp. Người dùng phải nhận được mặt chữ và lựa chọn chữ thích hợp. Nhưng họ không cần phải viết chữ đó ra. Dần dần người ta đã quên đi cách viết một chữ tượng hình và phải lệ thuộc vào các thiết bị cá nhân như điện thoại.
“Khi không thể nhớ chữ nào đó, tôi sẽ rút điện thoại ra tìm kiếm rồi chép lại chữ đó” - Li kể.
Theo Siok Wai Ting, trợ lý giáo sư ngôn ngữ tại Đại học Hong Kong, hội chứng quên chữ xảy ra do hoạt động ghi nhớ, vốn rất quan trọng với việc học chữ tượng hình, đã được máy móc làm hộ. “Thông qua việc viết, chúng ta mới ghi nhớ mặt chữ. Trong tiếng Trung Quốc, viết và đọc gắn liền với nhau”- bà nói và nhấn mạnh rằng việc quên mất cách để viết về lâu dài sẽ ảnh hưởng tới khả năng đọc chữ.
Nghiên cứu của Siok còn phát hiện ra rằng việc đọc chữ Hán sẽ sử dụng một phần não bộ khác hẳn so với việc đọc các ký tự Latinh. Cụ thể, khi người ta bắt đầu viết chữ tượng hình, não bộ sẽ huy động khu vực gần với trung tâm điều khiển vận động. Thêm vào đó, chữ Trung Quốc cũng rất phức tạp, khó nhớ, tới mức lãnh tụ Mao Trạch Đông phải yêu cầu giản lược bớt nhiều chữ để phổ biến cho đại chúng. Vì lẽ đó, nếu không chịu khó luyện viết để ghi nhớ, người ta sẽ không thể nào nhớ nổi mặt chữ Hán.
Phát động cuộc thi viết chữ đẹp
Nhằm cải thiện tình hình, năm ngoái, Chính phủ Trung Quốc đã phát động cuộc thi viết chữ đẹp với 10 triệu người tham gia. Các nhà giáo dục cũng tổ chức hội thảo toàn quốc đầu tiên về vấn đề viết chữ. Một trong các giải pháp được thảo luận là yêu cầu sinh viên đại học làm bài tập bằng cách viết tay để vừa nhớ mặt chữ vừa hạn chế tình trạng sao chép thông tin từ internet.
Chính phủ cũng giới thiệu hệ thống nhập liệu Wubi, hiện mới chỉ xuất hiện trên một số máy tính hạn chế, trong đó cho phép việc viết chữ tượng hình bằng các nét, giống như dùng bút viết. Tuy nhiên, vấn đề nằm ở chỗ bản thân hệ thống này lại rất khó học, khó điều khiển nên cũng có có thể phổ biến đại chúng.
Theo Victor Mair, việc quên mặt chữ của giới trẻ Trung Quốc là kết quả hết sức bình thường của hoạt động “tiến hóa tự nhiên”, do những đặc điểm tự thân của chữ tượng hình. “Lý do vì sao các ký tự (Trung Quốc) bẩm sinh đã khó đi vào máy tính và điện thoại di có gốc rễ từ chính hệ thống chữ viết dựa trên chữ tượng hình” - Mair nhận xét - “ Hoàn toàn không có phép thần nào giúp việc viết những chữ đó trở nên dễ dàng hơn”.
Tường Linh
