Ngày 5 tháng 11 vừa qua, tại thành phố Triều Châu thuộc tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc, một vụ tai nạn thảm khốc đã xảy ra khi một chiếc Tesla Model Y đột ngột tăng tốc mất kiểm soát và gây ra cái chết cho 2 người đang đi trên đường. Trong khi vẫn chưa có kết luận cuối cùng của các cơ quan điều tra, nhiều tin đồn cho rằng lỗi phanh trên chiếc Tesla Model Y là nguyên nhân gây ra tai nạn này – dù Tesla phủ nhận khả năng này.

Đây không phải lần đầu một chiếc xe Tesla vướng vào nghi vấn lỗi phanh gây ra tai nạn tại Trung Quốc. Trong hơn 2 năm qua, Tesla cũng nhiều lần gặp phải các cáo buộc về lỗi phanh tại Trung Quốc nhưng chưa một lần được chứng minh. Đáng chú ý nhất là vài tháng 5 vừa qua, một lái xe tại thành phố Ôn Châu, tỉnh Chiết Giang đã đăng tải lời xin lỗi công khai tới Tesla trên Weibo, thừa nhận việc làm giả bằng chứng về việc lỗi phanh trong vụ tai nạn do mình gây ra.

Thế nhưng vụ việc mới đây ở Triều Châu cho thấy, tai tiếng về lỗi phanh xe Tesla vẫn lan truyền trong cộng đồng người dùng tại Trung Quốc. Nhưng tại sao các xe Tesla lại chịu nhiều tiếng xấu về lỗi phanh đến như vậy?

"Không có lửa sao có khói"

Trên thực tế, trong vài năm gần đây, nhiều lái xe Tesla đã phàn nàn về một lỗi phanh trên các xe điện này, có tên gọi "Phantom Braking" hay "phanh ma" – khi các xe đột ngột phanh lại không rõ nguyên nhân. Nhưng không chỉ Tesla, nhiều hãng xe khác cũng gặp phải lỗi tương tự, dù không phổ biến bằng.

Nguồn gốc của lỗi này lại bắt đầu từ một trong các tính năng đáng tự hào nhất của Tesla, hệ thống hỗ trợ lái xe tiên tiến Autopilot. Hệ thống này cho phép chiếc xe tự phát hiện các điểm mù, hỗ trợ khả năng chuyển làn, đi theo lộ trình và phanh khẩn cấp.

Công nghệ phanh khẩn cấp này sử dụng radar để phát hiện các phương tiện và chướng ngại vật phía trước. Khi nhận ra phương tiện phía trước đang đi chậm lại hoặc có chướng ngại vật đến gần chiếc xe, hệ thống phanh sẽ cảnh báo cho lái xe để họ kịp xử lý – còn nếu lái xe không phản ứng gì, hệ thống sẽ tự động phanh lại để tránh tai nạn.

Vấn đề đối với một số mẫu xe của Tesla là hệ thống này phát ra các cảnh báo giả khi cho rằng một vật thể nào đó đang lại gần – có thể do lỗi cảm biến – làm kích hoạt phanh trên chiếc xe mà không có cảnh báo hay nguyên nhân rõ ràng nào. Một báo cáo trên trang driving.ca chỉ ra rằng, một số trường hợp thời tiết xấu, đường sắt cắt ngang, đèn đường đặt thấp hoặc đôi khi đèn hậu của xe đi phía trước cũng có thể bị nhận diện nhầm và gây lỗi cho hệ thống phanh này.

Theo báo cáo của Cục An toàn Giao thông Quốc gia Mỹ (NHTSA), cơ quan này đã nhận được 758 báo cáo về các trường hợp "phanh ma" đối với các dòng xe Tesla Model 3 và Model Y trong 2 năm 2021-2022. Tuy nhiên, con số thực có thể còn cao gấp nhiều lần như thế khi theo ước tính của NHTSA, số lượng xe Tesla bị ảnh hưởng bởi lỗi này có thể lên đến 416.000 xe.

Rõ ràng rằng, tai tiếng về lỗi trong hệ thống phanh tự động của Tesla đã lan đến Trung Quốc vì vậy, mỗi khi có vụ tai nạn nào liên quan đến xe Tesla tại thị trường này, các vấn đề về phanh luôn là điều đầu tiên được nhắc đến để yêu cầu công ty phải chịu trách nhiệm.

Chưa có vụ tai nạn nào liên quan đến lỗi phanh ma

Nhưng cho dù là một lỗi nguy hiểm đến người lái, có một thực tế là cho đến nay chưa có báo cáo nào tại Mỹ cũng như nhiều thị trường khác về những vụ tai nạn gây ra do lỗi phanh ma này.

Hơn thế nữa điều cần chú ý rằng, lỗi phanh ma này sẽ khiến chiếc xe đột ngột đi chậm hoặc dừng lại không rõ nguyên nhân. Trong khi đó hầu hết các vụ tai nạn xe Tesla tại Trung Quốc đều liên quan đến việc tăng tốc mất kiểm soát, thay vì dừng xe đột ngột giữa đường. Do đó khó có thể cho rằng lỗi phanh ma này là nguyên nhân của những vụ tai nạn nói trên.

Có lẽ điều này là nguyên nhân vì sao cho đến nay, dù đây không phải lần đầu Tesla vướng vào cáo buộc lỗi phanh gây ra tai nạn, vẫn chưa có trường hợp nào được chứng minh là có cơ sở và thậm chí đã có tài xế phải xin lỗi Tesla vì lan truyền thông tin giả về vụ tai nạn do mình gây ra. Tuy nhiên, sau đó chính Tesla cũng lên tiếng xin lỗi công chúng vì để gây ra các tai tiếng không hay liên quan đến chất lượng xe của mình.