Net Zero - phát thải ròng bằng không đã và đang được Việt Nam nói riêng, thế giới nói chung cam kết hành động mạnh mẽ để ứng phó biến đổi khí hậu. 

Không nằm ngoài xu thế này, Năm Du lịch quốc gia 2025 do thành phố Huế đăng cai, đang kiến tạo và xây dựng sản phẩm, mô hình du lịch “xanh”, góp phần định hình xu thế du lịch Việt Nam thời hội nhập là thân thiện môi trường để phát triển bền vững.

Ấn tượng với sản phẩm du lịch “xanh”

Rời trung tâm thành phố Huế, ông Pierre Dubois, du khách người Pháp cùng vợ mất khoảng 20 phút để đến điểm du lịch giảm nhựa cầu ngói Thanh Toàn, phường Thanh Thủy. Trong chuyến hành trình khám phá nơi đây, cả hai đã thật sự ấn tượng bởi không khí trong lành và những con người thân thiện. Người dân địa phương mang đến nhiều trải nghiệm cho du khách, thông qua hướng dẫn làm quà tặng từ những chất liệu vùng quê, hát bài chòi, giới thiệu sản phẩm tại Nhà trưng bày nông cụ.

Ấn tượng về trải nghiệm làm giỏ mây tre đan, ông Pierre Dubois chia sẻ, trải nghiệm khiến thấy ông được kết nối trực tiếp với văn hóa truyền thống Việt Nam, chứ không chỉ là một vị khách tham quan. Chiếc giỏ là món quà lưu niệm độc đáo, cho thấy cách làm thông minh của người dân, để gìn giữ nghề truyền thống, đồng thời lan tỏa thông điệp bảo vệ môi trường đến bạn bè quốc tế.

Điểm đến du lịch cộng đồng cầu ngói Thành Toàn bắt đầu triển khai các hoạt động giảm nhựa sử dụng một lần từ tháng 3/2025. Đến tháng 5/2025, dưới sự hỗ trợ của Dự án “Huế - Đô thị giảm nhựa ở miền Trung Việt Nam” (Tổ chức quốc tế về bảo tồn thiên nhiên WWF - Na Uy tài trợ thông qua WWF - Việt Nam) và đồng hành của Sở Du lịch thành phố Huế, mô hình “Điểm đến du lịch cộng đồng cầu ngói Thanh Toàn giảm rác thải nhựa” ra mắt, với mục tiêu giảm ít nhất 50% sản phẩm nhựa dùng một lần trong hoạt động du lịch, bị thất thoát ra môi trường vào năm 2025 và phấn đấu đưa nơi đây trở thành điểm đến du lịch “xanh” vào năm 2028.

Từ đây, xu hướng Net Zero “thấm dần” vào đời sống người dân Thanh Thủy. Các hộ kinh doanh, điểm lưu trú, nhà hàng, homestay, cơ sở trải nghiệm đều bắt nhịp với mô hình kinh doanh “xanh” như, hạn chế rác thải nhựa, tận dụng vật liệu tái chế, khuyến khích sử dụng năng lượng tái tạo. Đặc biệt, các mô hình hướng dẫn du khách đến trải nghiệm có trách nhiệm với môi trường, thông qua làm bánh từ lá chuối, bày biện ẩm thực trên mẹt tre, chèo ghe vớt rác trên sông, thu hoạch rau sạch, cấy lúa.

Theo ông Trần Duy Đức, Phó Chủ tịch UBND phường Thanh Thủy, người dân chính là chủ thể trung tâm của du lịch cộng đồng. Họ vừa trực tiếp cung cấp dịch vụ, vừa bảo tồn văn hóa và truyền cảm hứng về lối sống “xanh” cho du khách. Chính quyền ban hành kế hoạch phát triển du lịch bền vững, hỗ trợ các hộ xây dựng dịch vụ trải nghiệm như, học nấu ăn, hát bài chòi, làm nón, chèo thuyền… nhằm vừa cải thiện sinh kế, vừa giữ gìn giá trị văn hóa bản địa. Đối với các đoàn học sinh, sinh viên trong nước, điểm đến du lịch cầu ngói Thanh Toàn có tính giáo dục về bảo vệ môi trường và cải thiện cuộc sống, văn hóa cộng đồng hiệu quả.

Không riêng điểm đến du lịch cầu ngói Thanh Toàn, các điểm đến du lịch cộng đồng giảm nhựa tại Ngư Mỹ Thạnh - Cồn Tộc (xã Đan Điền), Đầm Chuồn (phường Mỹ Thượng)... đồng loạt ra mắt trong năm 2025, không chỉ “đánh thức” tiềm năng du lịch trên hệ đầm phá Tam Giang - Cầu Hai mà còn góp phần thay đổi hành vi, nhận thức của người dân, du khách về trách nhiệm bảo vệ môi trường.

Từng đi nhiều nơi ở Huế để trải nghiệm du lịch “xanh”, chị Lê Hải Yến, đến từ Hà Nội nhìn nhận, tư duy phát triển du lịch ở Huế đã có sự chuyển mình mạnh mẽ, từ chú trọng khai thác tài nguyên đơn thuần đến hướng phát triển bền vững là làm du lịch “xanh”. Các sản phẩm du lịch “xanh” ngày càng đa dạng, vừa bảo tồn giá trị văn hóa vừa đáp ứng nhu cầu trải nghiệm của du khách, nhất là khách quốc tế.

Năm Du lịch quốc gia 2025 là minh chứng rõ nét cho nỗ lực này. Trong chuỗi sự kiện, thông điệp giảm nhựa và tiêu dùng “xanh” được truyền tải tinh tế qua từng chi tiết nhỏ. Đại biểu được phục vụ nước bằng bình thủy tinh thay cho chai nhựa. Du khách được khuyến khích mang theo bình nước cá nhân khi tham gia các show diễn, hay quà tặng phổ biến là ô, túi vải, bình nước… Tuy đơn giản nhưng những chi tiết này tạo hiệu ứng lan tỏa, góp phần thay đổi thói quen tiêu dùng của du khách và người dân địa phương.

Ý thức “xanh” - hành động sạch

Một trong những thành công của hành trình Net Zero tại Huế chính là sự thay đổi từ trong nhận thức đến hành vi của chính quyền, người dân và doanh nghiệp.

Là khách sạn thực hành thuộc Trường Cao đẳng Du lịch Huế, khách sạn Villa Huế (phường Thuận Hóa) sớm gia nhập cộng đồng cam kết sáng kiến giảm thiểu rác thải nhựa trong du lịch tại Huế. Từ đó, cơ sở gắn kết các đơn vị lữ hành, điểm đến để triển khai các tour ẩm thực giảm nhựa, giáo dục môi trường… Kết thúc hành trình, du khách được khuyến khích ghi lại trải nghiệm, chia sẻ trên mạng xã hội cùng các thông điệp “giảm rác thải nhựa”, “du lịch có trách nhiệm”.

Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Du lịch Huế Phạm Bá Hùng cho biết, tham gia cam kết giảm nhựa giúp khách sạn Villa Huế giảm khoảng 20-50% chi phí mua sắm vật dụng nhựa dùng một lần mỗi năm, tiết kiệm nguồn lực nhờ tái sử dụng và tái chế. Việc kết nối mạng lưới doanh nghiệp du lịch “xanh” giúp cơ sở nâng cao tính cạnh tranh và giá trị thương hiệu, thu hút nhóm khách quốc tế quan tâm đến du lịch có trách nhiệm.

Khách sạn cũng là “phòng thí nghiệm sống” cho việc triển khai các sáng kiến mới về phân loại rác, giảm thiểu nhựa, sử dụng năng lượng tiết kiệm, tái chế rác thải. Đây là sự gắn kết lý tưởng giữa đào tạo nghề và áp dụng du lịch “xanh”, được các doanh nghiệp, cơ sở đào tạo nghề du lịch trong nước đánh giá cao.

Việc vận hành mô hình dịch vụ du lịch “xanh” khiến không ít doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh ở Huế đối mặt thách thức trong những bước đi đầu tiên như chi phí đầu tư cao, yêu cầu chất lượng nhân lực.

Theo ông Phạm Bá Hùng, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Du lịch Huế, đơn vị và khách sạn Villa Huế thường xuyên cập nhật các chuẩn mực quốc tế về quản lý khách sạn “xanh”, áp dụng vào chương trình đào tạo cũng như vận hành thực tế. Trên thế giới hiện có nhiều mô hình khách sạn xanh hiệu quả như Six Senses (Thái Lan, Việt Nam) hay Parkroyal Collection Pickering (Singapore) là điển hình để đơn vị tham khảo, áp dụng trong việc loại bỏ chai nhựa trong phòng nghỉ, kết hợp trung tâm tái chế và giáo dục môi trường như một phần thực hành cho sinh viên...

Từng vận hành “Vân Thê Garden” (Hợp tác xã Vân Thê, phường Thanh Thủy), một trong những cơ sở tiên phong cam kết giảm nhựa tại điểm đến du lịch cầu ngói Thanh Toàn, anh Nguyễn Mậu Hòa, phường Thanh Thủy đã tích lũy cho mình nhiều kinh nghiệm trong quá trình làm du lịch gắn với xu hướng “xanh”. Hiện, anh Hòa đang vận hành mô hình kinh doanh riêng bằng các tour du lịch cộng đồng “xanh”, kết nối khách đến cầu ngói Thanh Toàn. Những trải nghiệm không thể thiếu của du khách ở các tour là tái chế đồ dùng nhựa để trồng rau, hoa; dùng lá chuối, lá vả đóng gói sản phẩm thay vì hộp nhựa.

Anh Hòa chia sẻ, nhân viên thay đổi hành vi đáp ứng môi trường kinh doanh thân thiện, hạn chế sử dụng sản phẩm từ nhựa dùng một lần, tái chế sản phẩm nhựa. Đặc biệt, nhân viên chủ động lồng ghép nội dung tuyên truyền giảm nhựa trong các tour trải nghiệm cho học sinh, giúp giáo dục thế hệ trẻ về lối sống “xanh”.

Giám đốc Sở Du lịch thành phố Huế Trần Thị Hoài Trâm cho biết, thành phố chú trọng bảo vệ môi trường qua cảnh quan sạch đẹp, hạ tầng “xanh”; đẩy mạnh chiến dịch “du lịch có trách nhiệm”, huy động sự chung tay của nhà quản lý, doanh nghiệp và du khách để xây dựng du lịch xanh, sạch, văn minh, gắn bảo tồn di sản. Minh chứng là các tour sinh thái, cộng đồng, nông nghiệp gắn với trải nghiệm thân thiện môi trường như, đạp xe, chèo sup, khám phá rừng ngập mặn, làng nghề.

Huế tăng cường liên kết vùng, đặc biệt là hành lang du lịch “xanh” Huế - Đà Nẵng; hợp tác quốc tế trong đào tạo nhân lực và xúc tiến đầu tư vào du lịch “xanh”; tổ chức Tuần lễ Diễn đàn du lịch “xanh”, hội thảo quốc tế về phát triển du lịch bền vững, tăng cường ứng dụng công nghệ số trong quản lý và xúc tiến du lịch “xanh”.

Cố đô Huế đang đi những bước vững chắc trên hành trình xây dựng điểm đến Net Zero. Trong tương lai gần, Huế không chỉ là “Thành phố Festival” hay “Kinh đô di sản” mà còn hướng đến trở thành điểm đến bền vững hàng đầu khu vực, nơi du khách tìm thấy sự kết hợp hài hòa giữa văn hóa, thiên nhiên và lối sống “xanh”. Quan trọng hơn, hành trình Net Zero tại Huế chính là lời cam kết mạnh mẽ của Cố đô trong thời hội nhập: “Phát triển du lịch nhưng không đánh đổi môi trường, hướng tới một tương lai xanh cho cộng đồng”.

Theo Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Huế Nguyễn Thanh Bình, thành phố cam kết môi trường du lịch “xanh”, sạch, văn minh, bền vững gắn với bảo tồn di sản. Môi trường du lịch Huế hiện nay được đánh giá tích cực với nhiều ưu điểm nổi bật. Đó là cảnh quan tự nhiên phong phú, hài hòa giữa sông, núi, hệ thống đầm phá, rừng ngập mặn, bãi biển đã tạo nên không gian du lịch sinh thái, du lịch “xanh” hấp dẫn du khách trong nước và quốc tế.